Cardano, Geronimo, Opvs novvm de proportionibvs nvmerorvm, motvvm, pondervm, sonorvm, aliarvmqv'e rervm mensurandarum, non solùm geometrico more stabilitum, sed etiam uarijs experimentis & observationibus rerum in natura, solerti demonstratione illustratum, ad multiplices usus accommodatum, & in V libros digestum. Praeterea Artis Magnae, sive de regvlis algebraicis, liber vnvs abstrvsissimvs & inexhaustus planetotius Ariothmeticae thesaurus ... Item De Aliza Regvla Liber, hoc est, algebraicae logisticae suae, numeros recondita numerandi subtilitate, secundum Geometricas quantitates inquirentis ...

Page concordance

< >
< >
page |< < of 291 > >|
    <archimedes>
      <text>
        <body>
          <chap>
            <pb pagenum="227" xlink:href="015/01/246.jpg"/>
            <p type="main">
              <s id="id003845">
                <arrow.to.target n="marg736"/>
              </s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s id="id003846">
                <margin.target id="marg736"/>
              C
                <emph type="italics"/>
              o
                <emph.end type="italics"/>
              ^{m}.</s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="id003847">Quia enim k a eſt poteſtate dupla ad b b, & ſeſquialtera poteſta
                <lb/>
              te ad k d, neceſſe eſt ut k d ſit ſexquitertia poteſtate ad b h.</s>
            </p>
            <p type="head">
              <s id="id003848">LEMMA QVINTVM.</s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="id003849">Priſma altitudinem habens pyramidis & triangulum eiuſdem
                <lb/>
              baſim, æquale eſt cubo eidem ſphæræ inſcripto.</s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="id003850">
                <arrow.to.target n="marg737"/>
              </s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s id="id003851">
                <margin.target id="marg737"/>
              C
                <emph type="italics"/>
              o
                <emph.end type="italics"/>
              _{m}.</s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="id003852">Cum enim proportio quadrati b h ad triangulum a b c ſit uelut </s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="id003853">
                <arrow.to.target n="marg738"/>
                <lb/>
              a b ad a f, a b autem ad a f ſit ſexquitertia poteſtate ex demonſtratis,
                <lb/>
              erit quadratum b h ad triangulum a b c ſexquitertium poteſtate: at
                <lb/>
              cubi b h altitudo eſt ipſa b h, priſmatis autem a b c altitudo eſt k d,
                <lb/>
              k d autem potentia ſexquitertia ad b h, igitur priſma a b c eſt ęquale
                <lb/>
              cubo b h, quod fuit propoſitum.</s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s id="id003854">
                <margin.target id="marg738"/>
              P
                <emph type="italics"/>
              er
                <emph.end type="italics"/>
              3
                <emph type="italics"/>
              lem­
                <lb/>
              ma.
                <emph.end type="italics"/>
                <lb/>
              L
                <emph type="italics"/>
              emmate
                <emph.end type="italics"/>
              2.</s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="id003855">Ex hoc ſequitur, quod cum priſma ſit triplum ſuæ pyramidi, ut
                <lb/>
                <arrow.to.target n="marg739"/>
                <lb/>
              ab Euclide habetur, quod cubus eſt triplus pyramidi, quam eadem
                <lb/>
                <arrow.to.target n="marg740"/>
                <lb/>
              ſphæra circumſcribit.
                <lb/>
                <arrow.to.target n="marg741"/>
              </s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s id="id003856">
                <margin.target id="marg739"/>
              C
                <emph type="italics"/>
              or
                <emph.end type="italics"/>
              ^{m}.</s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s id="id003857">
                <margin.target id="marg740"/>
              P
                <emph type="italics"/>
              er
                <emph.end type="italics"/>
              C
                <emph type="italics"/>
              or
                <emph.end type="italics"/>
              ^{m}.
                <lb/>
                <emph type="italics"/>
              lemmatis
                <emph.end type="italics"/>
              4.</s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s id="id003858">
                <margin.target id="marg741"/>
              P
                <emph type="italics"/>
              er
                <emph.end type="italics"/>
              34.
                <emph type="italics"/>
              un­
                <lb/>
              decimi
                <emph.end type="italics"/>
              E
                <emph type="italics"/>
              lem.
                <emph.end type="italics"/>
              </s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="id003859">Nunc uenio ad demonſtrationem propoſitionis, & dico quod
                <lb/>
              corpus difficile eſt ad motum, uel ob magnitudinem baſis, cui inſi­</s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="id003860">
                <arrow.to.target n="marg742"/>
                <lb/>
              det, uel ob pondus, uel ob formam: nam corpus quod forma eſt
                <lb/>
                <arrow.to.target n="marg743"/>
                <lb/>
              contracta, difficilè mouetur, ut pyramis, contrà, quod prominet à la
                <lb/>
              teribus, facile reuoluitur, ut corpus duodecim baſium pentagona­
                <lb/>
              rum, & uiginti triangularum: ergo cubi ſedes eſt maior quàm ſua
                <lb/>
              pyramis, & pondus triplo maius, & etiam non prominet cubus,
                <lb/>
              ideò pro re ſtabili poſitum eſt corpus eiuſmodi. </s>
              <s id="id003861">Eo quod ob gra­
                <lb/>
              uitatem etiam, ut dixi, ſit ſtabilius pyramide eiuſdem ſphęrę. </s>
              <s id="id003862">Quod
                <lb/>
              ſi etiam aſſumeres pyramidem, cuius baſis eſſet æqualis quadrato
                <lb/>
              cubi, ipſa ſe haberet ad pyramidem ſphæræ in grauitate, uelut latus
                <lb/>
              trianguli ad ſuum cathetum, & ideo proportio ponderis cubi ad
                <lb/>
              pyramidem eſſet, uelut tredecim ad quinque fermè: ergo ratione pon
                <lb/>
              deris eſſet longè ſtabilior cubus ipſa pyramide. </s>
              <s id="id003863">At in alijs corpori­
                <lb/>
              bus, quæ rationalia uocantur, non eſt tanta proportio ponderis, &
                <lb/>
              baſis eſt minor & forma prominet.</s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s id="id003864">
                <margin.target id="marg742"/>
              E
                <emph type="italics"/>
              x
                <emph.end type="italics"/>
              7.
                <emph type="italics"/>
              duode
                <lb/>
              cimi
                <emph.end type="italics"/>
              E
                <emph type="italics"/>
              lem.
                <emph.end type="italics"/>
              </s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s id="id003865">
                <margin.target id="marg743"/>
              C
                <emph type="italics"/>
              o
                <emph.end type="italics"/>
              ^{m}.</s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="id003866">Propoſitio centeſima nonageſima nona.</s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="id003867">Rationem remorum nauim impellentium inuenire.
                <lb/>
                <arrow.to.target n="marg744"/>
              </s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s id="id003868">
                <margin.target id="marg744"/>
              C
                <emph type="italics"/>
              o
                <emph.end type="italics"/>
              ^{m}.</s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="id003869">Sit a remi extremum, quod manu apprehenditur, b ſcalmus cui
                <lb/>
              remus inſidet: c extremum aliud latius remi, quod uocant pal­
                <lb/>
              mam, transferatur nixu manus, & motu corporis a in d, ut c per­</s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="id003870">
                <arrow.to.target n="marg745"/>
                <lb/>
              ueniat in e, ſunt enim æquales a b, d b, b c, b e etiam & angu­
                <lb/>
              li a d b contrapoſiti, quare trianguli a b d & c b e ſimiles, igitur
                <lb/>
              primum quanto maior propoſitio c b ad b a, tanto maior propor­
                <lb/>
                <arrow.to.target n="marg746"/>
                <lb/>
              tio c ad a d, & ita ex æquali motu longius transferetur remus, ſeu
                <lb/>
              palma. </s>
              <s id="id003871">Secundum, cum motus a d fiat nixu brachiorum & corpo­
                <lb/>
              ris, quanto magis transfertur corpus eo minus opus erit </s>
            </p>
          </chap>
        </body>
      </text>
    </archimedes>