Buonamici, Francesco, De motu libri X

List of thumbnails

< >
181
181
182
182
183
183
184
184
185
185
186
186
187
187
188
188
189
189
190
190
< >
page |< < of 1055 > >|
    <archimedes>
      <text>
        <body>
          <chap>
            <p type="main">
              <s>
                <pb pagenum="227"/>
                <arrow.to.target n="marg1555"/>
                <lb/>
              tum ſecundùm formam analogicè. </s>
              <s>Itaque, tantum abeſt, vt quies motui repugnet, vt motus ex
                <lb/>
              ea compleatur. </s>
              <s>Credo etiam, ſicut forma, ſi conſideretur ſimpliciter, & non vt in materia, & eſ­
                <lb/>
              ſentiæ, non exiſtentiæ
                <expan abbr="principiũ">principium</expan>
              , tempori non ſubiicitur: ſic quietem cùm motus conſummatio­
                <lb/>
              nem præſeferat; motus autem præcipuè menſura fit tempus: tempore nullo modo concludi, ni­
                <lb/>
              ſi fortè cum quo ad nos includat notionem motus, illi quoque animus noſter attribuat tempus,
                <lb/>
              eſt enim quies natura ſolùm prior, nobis autem poſterior. </s>
              <s>At verò quies alterius ſignificati, non
                <lb/>
              differt à motu, niſi quòd tota vergit ad terminum ad quem. </s>
              <s>Sicut ergo motum metitur tem­
                <lb/>
              pus, ſic etiam metitur hanc
                <expan abbr="quietẽ">quietem</expan>
              , & ſicut motus rei partes nobis ſucceſsiuè proponit: ſic quies
                <lb/>
              obiicit ſucceſsiuè parteis termini ad quem. </s>
              <s>Hæc cùm fluxu conuenit, ſuperior eſt finis huius flu­
                <lb/>
              xus. </s>
              <s>At verò vt motus communiter & propriè ſumitur: ſic etiam quies ſecundi ſignificati gene­
                <lb/>
              ratim & ſpeciatim ſumi poteſt, ac ſicut propriè motus eſt ſecundùm locum: ita & proprie quies
                <lb/>
              eius motus finem deſignabit. </s>
              <s>Et cùm quies aut ſit finis motus, aut eius finem reſpiciat; negari
                <lb/>
              non poteſt, quin ipſa ſit motu perfectior. </s>
              <s>Quanquam de quiete diſtinctum fuiſſe lego apud phi­
                <lb/>
              loſophos & magni quidem nominis qui generaliter non accipiunt hoc theorema, ſed putant id
                <lb/>
              in animo carentibus duntaxat euenire, in animatis autem (melius erat à non animalibus anima­
                <lb/>
              lia ſeparare) ſecus ſe habere, quia motus eſt perfectior, quòd eorum natura perficiatur ex opere,
                <lb/>
                <arrow.to.target n="marg1556"/>
                <lb/>
              & inuigilia. </s>
              <s>Sed eos planè latet Ariſtotelica
                <expan abbr="diſtiuctio">diſtiunctio</expan>
              . </s>
              <s>
                <emph type="sup"/>
              a
                <emph.end type="sup"/>
              Neque enim ea quies eſt in animali,
                <lb/>
                <arrow.to.target n="marg1557"/>
                <lb/>
              ſed impotentia vigilandi. </s>
              <s>Generatim verò quies eſt perfectior motu, ſi fuerit ſecundùm naturam.
                <lb/>
              </s>
              <s>Cuncta
                <expan abbr=".n.">enim</expan>
              ea gratia mouentur, vt
                <expan abbr="quieſcãt">quieſcant</expan>
              & motus item in animali, neque vertor hominem ſub
                <lb/>
              ea regula complecti. </s>
              <s>eſt propter alicuius indigentiam, quo adepto deſiſtit à motu. </s>
              <s>mouetur ani­
                <lb/>
              mal, vt noxium declinet, vtile aſſequatur, eo declinato quod nocet; illo comparato quod con­
                <lb/>
              fert, animal manet, & agit homo, vt demum in Dei contemplatione requieſcat, & cęlum moue­
                <lb/>
              tur, vt maneat; ſed in quo manet ſecundùm naturam & ex quo mouetur, idem ſunt: proptereà
                <lb/>
              continuè voluitur. </s>
              <s>Quantum verò attinet ad oppoſitionem quietis, & ea generaliter ſtatuenda
                <lb/>
              ſunt quæ de motibus: oppoſitionem eodem genere reſtringi, & quietem conſiderari ſimpliciter
                <lb/>
              & ad ſubiectum, ac ſimpliciter quidem quietem opponi motui,
                <expan abbr="tanquã">tanquam</expan>
              priuationem, non ſecun­
                <lb/>
              dùm rationem, ſed ad ſenſum: quia motus eſt notior;
                <expan abbr="ideoq́">ideoque</expan>
              . </s>
              <s>methodus naturalis in motu ma­
                <lb/>
              gis, quàm in quiete conſiſtit, ſed planè quies item eſt aliqua pars methodi naturalis: eſt verò pri­
                <lb/>
              uatio, quia ſupponitur illi habilitas ad motum, quam ſi tollas; iam illa quies non eſt, ſed immo­
                <lb/>
              bilitas &
                <foreign lang="grc">ἀκιfησία</foreign>
              . </s>
              <s>Quanquam habilitas illa dupliciter ſe habet etiam iudicio præſtantium phi­
                <lb/>
                <arrow.to.target n="marg1558"/>
                <lb/>
              loſophorum: nanque & in illo ponitur de quo verè moueri prędicatur, & eadem ac diuerſa ra­
                <lb/>
              tione, & quidem eadem in partibus quas à toto, quod actu nonnunquam mouetur, ſeparari con­
                <lb/>
              tingit; diuerſa, vt ſi ex toto maneat, ex parte moueatur, vt corporum vniuerſitates & cęlum.
                <lb/>
              </s>
              <s>Quòd ſi quietem cum quiete conferas, quia ſunt vtræque priuationes, ne vtiquam opponentur:
                <lb/>
              etenim quæque oppoſitio vel vtriuſque oppoſiti, vel alterius duntaxat
                <expan abbr="actũ">actum</expan>
              flagitat: quare non
                <lb/>
              opponuntur per ſe, aut ad
                <expan abbr="ſummũ">ſummum</expan>
              , quatenus illis formæ contrarię ſupponuntur, vt quies in albo
                <lb/>
              & nigro: tametſi eo tempore ſunt ipſęmet formæ. </s>
              <s>Verùm ſi ſpectes vt ſe habent ad ſubiectum,
                <lb/>
              & motus & quies aduerſantur. </s>
              <s>Nam quæ ſecundùm naturam eſt, illi opponitur quæ eſt præter
                <lb/>
              naturam, & quies ſecundùm naturam motui præter naturam. </s>
              <s>quies item quæ eſt in termino à
                <lb/>
              quo, opponitur motui, non illa quæ eſt in termino ad quem, ſiue naturalis, ſeu violens,
                <lb/>
              quòd terminus à quo corrumpitur, dum fit motus; ad eam itur, quę eſt in termino
                <lb/>
              ad quem, & in ea perficitur motus, tanquam eadem re ſit cum termino ad
                <lb/>
              quem. </s>
              <s>Ex quibus etiam naſcitur, vt cùm ſit motus inter contraria, &
                <lb/>
              vtraque diuerſis rationibus vicem ſubeant
                <expan abbr="terminorũ">terminorum</expan>
              à quibus quie­
                <lb/>
                <arrow.to.target n="marg1559"/>
                <lb/>
              tes quę ſunt in terminis oppoſitis, etiam ſecum pugnent. </s>
              <s>Sed
                <lb/>
              iam de motus & quietis oppoſitione ſatis. </s>
              <s>De ſubiecto igi­
                <lb/>
              tur & efficiente motum,
                <expan abbr="deq́ue">deque</expan>
              his quæ ſeorſum
                <lb/>
              hæc principia conſequuntur, tot generatim
                <lb/>
              dixiſſe ſufficiat. </s>
              <s>Ad formam igitur & fi­
                <lb/>
              nem quæ reliquæ ſunt de cauſsis
                <lb/>
              motus, nos proximè con­
                <lb/>
              uertamus.</s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s>
                <margin.target id="marg1555"/>
              A</s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s>
                <margin.target id="marg1556"/>
              B</s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s>
                <margin.target id="marg1557"/>
              a Lib. de
                <lb/>
              Son.</s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s>
                <margin.target id="marg1558"/>
              C</s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s>
                <margin.target id="marg1559"/>
              D</s>
            </p>
            <p type="main">
              <s>Finis Libri Secundi.</s>
            </p>
          </chap>
        </body>
      </text>
    </archimedes>