247223LIBER IX. CAPUT VI. (IX.)
tre tonſore.
Is ingenio et induſtria magna praeter reliquos excellens, di-
ctus eſt artiſicioſis rebus ſe delectare. Namque cum voluiſſet in taberna
ſui patris ſpeculum ita pendere, ut cum educeretur, ſurſumque reducere-
tur, linea latens pondus deduceret, ita collocavit machinationem. Cana-
lem ligneum ſub tigno ſixit, ibique trochleas collocavit: per canalem li-
neam in angulum deduxit, ibique tubulos ſtruxit, in eos pilam plumbe-
am per lineam demittendam curavit. Ita pondus cum decurrendo in an-
guſtias tubulorum premeret coeli crebritatem, vehementi decurſu per
fauces ſrequentiam coeli compreſſione ſolidatam extrudens in aerem, pa-
tentem oſſenſione et tactu ſonitus expreſſerat claritatem. Ergo Cteſibius
cum animadvertiſſet, ex tactu coeli et expreſſionibus ſpiritus vocesque
naſci, his principiis uſus, hydraulicas machinas primus inſtituit. Item a-
quarum expreſſiones, automata, porrecti rotundationisque machinas, mul-
taque deliciarum genera, in his etiam horologiorum ex aqua comparati-
ones, explicuit. Primumque conſtituit cavum ex auro perſectum, aut ex
gemma terebrata; ea enim nec teruntur percuſſu aquae, nec ſordes reci-
piunt, ut obturentur. Namque aequaliter per id cavum inſluens aqua
ſublevat ſcaphum inverſum (quod ab artiſicibus phellos ſive tympanum
dicitur): in quo collocata regula, verſatile tympanum denticulis aequali-
bus ſunt perſecta: qui denticuli alius alium impellentes, verſationes mo-
dicas faciunt et motiones. Item aliae regulae aliaque tympana ad eun-
dem modum dentata, quae una motione coacta, verſando ſaciunt effectus
varietatesque motionum, in quibus moventur ſigilla, vertuntur metae,
calculi aut ova projiciuntur, buccinae canunt, reliquaque parerga. In his etiam aut in columna aut paraſtatica horae deſcribuntur, quas ſigillum
egrediens ab imo virgula ſigniſicat in diem totum, quarum 12
ctus eſt artiſicioſis rebus ſe delectare. Namque cum voluiſſet in taberna
ſui patris ſpeculum ita pendere, ut cum educeretur, ſurſumque reducere-
tur, linea latens pondus deduceret, ita collocavit machinationem. Cana-
lem ligneum ſub tigno ſixit, ibique trochleas collocavit: per canalem li-
neam in angulum deduxit, ibique tubulos ſtruxit, in eos pilam plumbe-
am per lineam demittendam curavit. Ita pondus cum decurrendo in an-
guſtias tubulorum premeret coeli crebritatem, vehementi decurſu per
fauces ſrequentiam coeli compreſſione ſolidatam extrudens in aerem, pa-
tentem oſſenſione et tactu ſonitus expreſſerat claritatem. Ergo Cteſibius
cum animadvertiſſet, ex tactu coeli et expreſſionibus ſpiritus vocesque
naſci, his principiis uſus, hydraulicas machinas primus inſtituit. Item a-
quarum expreſſiones, automata, porrecti rotundationisque machinas, mul-
taque deliciarum genera, in his etiam horologiorum ex aqua comparati-
ones, explicuit. Primumque conſtituit cavum ex auro perſectum, aut ex
gemma terebrata; ea enim nec teruntur percuſſu aquae, nec ſordes reci-
piunt, ut obturentur. Namque aequaliter per id cavum inſluens aqua
ſublevat ſcaphum inverſum (quod ab artiſicibus phellos ſive tympanum
dicitur): in quo collocata regula, verſatile tympanum denticulis aequali-
bus ſunt perſecta: qui denticuli alius alium impellentes, verſationes mo-
dicas faciunt et motiones. Item aliae regulae aliaque tympana ad eun-
dem modum dentata, quae una motione coacta, verſando ſaciunt effectus
varietatesque motionum, in quibus moventur ſigilla, vertuntur metae,
calculi aut ova projiciuntur, buccinae canunt, reliquaque parerga. In his etiam aut in columna aut paraſtatica horae deſcribuntur, quas ſigillum
egrediens ab imo virgula ſigniſicat in diem totum, quarum 12