Clavius, Christoph, In Sphaeram Ioannis de Sacro Bosco commentarius
page |< < (211) of 525 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div xml:id="echoid-div413" type="section" level="1" n="130">
          <pb o="211" file="247" n="248" rhead="Ioan. de Sacro Boſco."/>
        </div>
        <div xml:id="echoid-div417" type="section" level="1" n="131">
          <head xml:id="echoid-head136" xml:space="preserve">VARIÆ SENTENTIÆ AVCTORVM
            <lb/>
          in ambitu terræ præfiniendo.</head>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s8596" xml:space="preserve">
              <emph style="sc">Tametsi</emph>
            omnes rationos ſuperius adductę, quibus ambitus orbis ter-
              <lb/>
              <note position="right" xlink:label="note-247-01" xlink:href="note-247-01a" xml:space="preserve">Cur uarij
                <lb/>
              auctores va
                <lb/>
              rium inue-
                <lb/>
              nerint rer-
                <lb/>
              t
                <unsure/>
              æ ambitu.</note>
            reni inueſtigatur, Geometricis demonſtrationibus innituntur, tamen quia ſpa
              <lb/>
            tium terreſtre ſimili interuallo cœleſti reſpondens non ad amuſſim menſurari
              <lb/>
            poteſt, propter impedimenta uel montium, nel uallium &</s>
            <s xml:id="echoid-s8597" xml:space="preserve">c. </s>
            <s xml:id="echoid-s8598" xml:space="preserve">uel etiam, quia ra-
              <lb/>
            ro recto itinere ab uno loco ad alterum acceditur, quin immo ſemper ſunt iti
              <lb/>
            nera inflexa: </s>
            <s xml:id="echoid-s8599" xml:space="preserve">Quòd ſi in demonſtratione Maurolyci non requiratur, ut ſpaciũ
              <lb/>
            ullum perambulemus, eſt tamẽ admodum difficile, radio uiſuali exacte, & </s>
            <s xml:id="echoid-s8600" xml:space="preserve">prę-
              <lb/>
            cisè punctum illud contactus in terræ ſuperficie diſcernere; </s>
            <s xml:id="echoid-s8601" xml:space="preserve">Inde effectum eſt,
              <lb/>
            ut diuerſi artifices ambitum globi ex terra, & </s>
            <s xml:id="echoid-s8602" xml:space="preserve">aqua confecti emenſi, eum non
              <lb/>
            eiuſdem magnitudinis inuenerint, ſed ualde inter ſeſe diſcrepent in terminan
              <lb/>
            da quantitate dicti ambitus. </s>
            <s xml:id="echoid-s8603" xml:space="preserve">Quorum ſententias uiſum eſt hoc loco recenſe-
              <lb/>
            re, ut ex illis eam, quę magis ad ueritatem accedit, eligamus.</s>
            <s xml:id="echoid-s8604" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <note position="right" xml:space="preserve">Terræ ambi
            <unsure/>
            <lb/>
          tus ſecundũ
            <lb/>
          Atiſtotelẽ.</note>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s8605" xml:space="preserve">
              <emph style="sc">Aristoteles</emph>
            igitur ad finem lib. </s>
            <s xml:id="echoid-s8606" xml:space="preserve">2. </s>
            <s xml:id="echoid-s8607" xml:space="preserve">de cœlo refert ſententiam quorun-
              <lb/>
            dam antiqu orum, qui aſſerebant ambitum terræ continere ſtadia 400000. </s>
            <s xml:id="echoid-s8608" xml:space="preserve">qui
              <lb/>
            efficiunt milliaria 50000. </s>
            <s xml:id="echoid-s8609" xml:space="preserve">Itaq; </s>
            <s xml:id="echoid-s8610" xml:space="preserve">ſecundum hanc opinionẽ conueniunt uni gra
              <lb/>
            dui terreſtri ſtadia 1111 {1/9}. </s>
            <s xml:id="echoid-s8611" xml:space="preserve">milliaria vero 138 {8/9}. </s>
            <s xml:id="echoid-s8612" xml:space="preserve">Diameter autẽ continebit ſta
              <lb/>
            dia 127262 {8/11}. </s>
            <s xml:id="echoid-s8613" xml:space="preserve">At milliaria 15909 {1/11}. </s>
            <s xml:id="echoid-s8614" xml:space="preserve">Semidiameter ſtadia 636364 {4/17}.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s8615" xml:space="preserve">Milliaria 7954 {6/15}. </s>
            <s xml:id="echoid-s8616" xml:space="preserve">Verum quia hęc ſententia plus æquo tribuit magnitudini
              <lb/>
            terræ, pugnatq́; </s>
            <s xml:id="echoid-s8617" xml:space="preserve">nimis cũ recentiorum obſeruationibus, ab omnibus reijcitur.</s>
            <s xml:id="echoid-s8618" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s8619" xml:space="preserve">
              <emph style="sc">Hipparchvs</emph>
            , teſte Plinio, tribuebat circunferentiæ terræ ſtadia
              <lb/>
              <note position="right" xlink:label="note-247-03" xlink:href="note-247-03a" xml:space="preserve">Terrę ambi
                <unsure/>
                <lb/>
              tus ſecun-
                <lb/>
              dũ Hippar-
                <lb/>
              chum.</note>
            277000. </s>
            <s xml:id="echoid-s8620" xml:space="preserve">id eſt, milliaria 34625. </s>
            <s xml:id="echoid-s8621" xml:space="preserve">ita ut ſpatium unius gradus comprehendat ſta-
              <lb/>
            dia 769 {9/71}. </s>
            <s xml:id="echoid-s8622" xml:space="preserve">milliaria 96 {13/72}. </s>
            <s xml:id="echoid-s8623" xml:space="preserve">Itaque Hipparco erit diameter terræ ſtadio-
              <lb/>
            rum 88136 {4/11}. </s>
            <s xml:id="echoid-s8624" xml:space="preserve">milliariorum 11017 {1/22}. </s>
            <s xml:id="echoid-s8625" xml:space="preserve">Semidiameter vero continebit ſta
              <lb/>
            dia 44068 {2/11}. </s>
            <s xml:id="echoid-s8626" xml:space="preserve">milliaria 5508 {23/44}. </s>
            <s xml:id="echoid-s8627" xml:space="preserve">Sed eadem de cauſa hæc ſententia, qua
              <lb/>
            prior exploditur ab Aſtronomis.</s>
            <s xml:id="echoid-s8628" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <note position="right" xml:space="preserve">Terræ am-
            <lb/>
          bitus ſecu@
            <lb/>
          dum Erato
            <lb/>
          ſthenem.</note>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s8629" xml:space="preserve">
              <emph style="sc">Eratosthenes</emph>
            , ut habetur apud Macrobium lib. </s>
            <s xml:id="echoid-s8630" xml:space="preserve">1. </s>
            <s xml:id="echoid-s8631" xml:space="preserve">in Somnium
              <lb/>
            Scipionis, aſſignabat ambitui terræ ſtadia 252000. </s>
            <s xml:id="echoid-s8632" xml:space="preserve">q̃efficiunt milliaria 31500.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s8633" xml:space="preserve">Deprehenderat enim in uno gradu terræ contineri ſtadia 700. </s>
            <s xml:id="echoid-s8634" xml:space="preserve">id eſt, milliaria
              <lb/>
            87 {1/2}. </s>
            <s xml:id="echoid-s8635" xml:space="preserve">Vnde diameter terræ habebit ſtadia 80181 {9/11}. </s>
            <s xml:id="echoid-s8636" xml:space="preserve">milliaria 10022 {8/11}. </s>
            <s xml:id="echoid-s8637" xml:space="preserve">
              <lb/>
            In ſemidiametro erunt ſtadia 40090 {10/11}. </s>
            <s xml:id="echoid-s8638" xml:space="preserve">milliaria 5011 {4/11}. </s>
            <s xml:id="echoid-s8639" xml:space="preserve">Si tamen Cleo
              <lb/>
            medi credimus, Eratoſthenes in toto terræ ambitu contineri dicebat ſtadia tã-
              <lb/>
            tummodo 250000. </s>
            <s xml:id="echoid-s8640" xml:space="preserve">Verum neque hanc ſententiam amplectuntur Aſtronomi
              <lb/>
            noſtri temporis, quòd minorem reperiant ambitum terrę, quàm Eratoſthenes.</s>
            <s xml:id="echoid-s8641" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s8642" xml:space="preserve">
              <emph style="sc">Ptolemaevs</emph>
            totum terreni orbis ambitum affirmat continere ſtadia
              <lb/>
            180000. </s>
            <s xml:id="echoid-s8643" xml:space="preserve">hoc eſt. </s>
            <s xml:id="echoid-s8644" xml:space="preserve">milliaria 22500. </s>
            <s xml:id="echoid-s8645" xml:space="preserve">Ita ut uni gradui in terra reſpondeant ſtadia
              <lb/>
              <note position="right" xlink:label="note-247-05" xlink:href="note-247-05a" xml:space="preserve">Terræ am-
                <lb/>
              bitus ſecum
                <lb/>
              dum Ptole-
                <lb/>
              męum.</note>
            500. </s>
            <s xml:id="echoid-s8646" xml:space="preserve">ſiue milliaria 62 {1/2}. </s>
            <s xml:id="echoid-s8647" xml:space="preserve">Hac ratione Diametri terræ lõgitudo cõplectetur ſta
              <lb/>
            dia 57272 {84/11}. </s>
            <s xml:id="echoid-s8648" xml:space="preserve">milliaria 7159 {1/11}. </s>
            <s xml:id="echoid-s8649" xml:space="preserve">Semidiameter habebit ſtadia 28636 {4/11}.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s8650" xml:space="preserve">milliaria 3579 {6/11}. </s>
            <s xml:id="echoid-s8651" xml:space="preserve">Tota autem ſuperficies conuexa terræ comprehendet ſta
              <lb/>
            dia 10309090909 {1/11}. </s>
            <s xml:id="echoid-s8652" xml:space="preserve">milliaria 161079545 {5/11}.</s>
            <s xml:id="echoid-s8653" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s8654" xml:space="preserve">
              <emph style="sc">Alphraganvs</emph>
            , Almæon, Thebitius, & </s>
            <s xml:id="echoid-s8655" xml:space="preserve">auctore Alphragano, plu
              <lb/>
              <note position="right" xlink:label="note-247-06" xlink:href="note-247-06a" xml:space="preserve">Terrę ambi
                <lb/>
              tus ſecun dũ
                <lb/>
              Alphagra-
                <lb/>
              num, Al-
                <lb/>
              męonem, et
                <lb/>
              Thebith.</note>
            rimi ſapientes, adſcribunt terrę circumferentiæ 163200. </s>
            <s xml:id="echoid-s8656" xml:space="preserve">ſtadia, ſiue milliaria
              <lb/>
            20400. </s>
            <s xml:id="echoid-s8657" xml:space="preserve">Tribuunt enim ſingulis gradibus ſtadia duntaxat 453 {1/3}′. </s>
            <s xml:id="echoid-s8658" xml:space="preserve">hoc eſt, mil-
              <lb/>
            liaria 56 {2/3}. </s>
            <s xml:id="echoid-s8659" xml:space="preserve">Quocirca iuxta hos auctores Diameter terreſtris continebit ſta-
              <lb/>
            dia 51927 {3/11}. </s>
            <s xml:id="echoid-s8660" xml:space="preserve">milliaria uero 6490 {10/11}. </s>
            <s xml:id="echoid-s8661" xml:space="preserve">Semidiameter conſtabit ſtadijs
              <lb/>
            25963 {7/11}. </s>
            <s xml:id="echoid-s8662" xml:space="preserve">milliarijs autem 3245 {5/11}. </s>
            <s xml:id="echoid-s8663" xml:space="preserve">Superficies conuexa erit ſtadiorum
              <lb/>
            8474530909 {1/11}. </s>
            <s xml:id="echoid-s8664" xml:space="preserve">milliariorum uero 132414545 {5/11}.</s>
            <s xml:id="echoid-s8665" xml:space="preserve"/>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>