248
¶ Tertia ↄ̨cluſio.
Tenēdo qualitates ↄ̈rias ſe ↄ̨pa
ti in gradibus remiſ id qḋ ſucceſſiue calefit ꝑ ītro
ductionē caliditatis: et eq̄ velocē corruptionē frigi-
ditatis incipit vocari calidū ꝑ vltimū inſtãs nõ eſſe
Probatur hec ↄ̨cluſio / q2 in tꝑe illo alteratiõis de-
ueniēdū eſt ad aliquod inſtãs in quo adeq̈te tantuꝫ
nata eſt denoīare caliditas ſicut frigiditas. ſit igr̄
illud inſtaus a. et argr̄ ſic / in inſtãti a. illud corpus
nec eſt calidū nec frigidū: q2 qualitates ↄ̈rie ſe mu-
tuo adequate impediūt in a. inſtanti in denoīatio-
nibus ſuis: et īmediate poſt a. inſtãs illud corpꝰ erit
calidū cū īmediate poſt a. inſtãs ītroducet̄̄ aliquid
calididatꝪ: igr̄ in inſtãti a. illud corpꝰ incipit eē cali
dū per vltimū nõ eē / qḋ fuit ꝓbandū. Aſſumptū ta-
men ꝓbat̄̄ vcꝫ / deueniendū ſit ad aliquod inſtans
in quo adeq̈te tm̄ nata eſt denoīare caliditas ſicut
frigiditas: q2 in prīcipio alteratõis frigiditas ma
gis denoīat ꝙ̄ nata ſit denoīare caliditas / vt pꝫ cū
in infinitū parua ſit caliditas in prīcipio alteratio
nis et denoīatio caliditatis cõtinuo ſucceſſiue cre-
ſcit ↄ̨tinuo: et denoīatio frigiditatis ſucceſſiue cõti
nuo decreſcit / igr̄ ad aliqḋ inſtans veniunt ad equa
litatē / qḋ fuit ꝓbandū. Patet ↄ̨ña / q2 minꝰ ſuo ma-
iori ſucceſſiue cõtinuo nõ põt fieri maius quī aliqñ
ſit equale illi qḋ mõ eſt maius eo. ſiue maius q̇eſcat
ſiue nõ: igitur. ¶ Quarta ↄ̨cluſio. 11Suiſeth. Si aliquod infi-
nitū calefiat ſucceſſiue calefieri ipſum calefiet hoc ē
incipiet eē calidū ꝑ primū inſtãs eē etiã ſecūdū opi
nionē Suiſeth. Probat̄̄ / q2 in quolꝫ inſtãti intrīſe-
co alteratiõis aña ꝙ̄ ꝑ totū ſit qualitas p̄ciſe fini-
ta pars illius erit q̈leficata: et reſtabit infinita q̈lifi
canda: igr̄ in nullo tali inſtãti intrīſeco illud corpꝰ
infinitū incipiet eē colidū. pꝫ ↄ̨ña / q2 etiã vt opīat̄̄
Suiſeth qualitas corꝑis infiniti exñs in parte fini
ta nichil facit ad totius denoīationē: et per ↄ̨ñs in in-
ſtauti in quo primo erit verū dicere / qualitas eſt
ꝑ totū illud corpꝰ infinitū: illud corpꝰ infinitū inci-
piet eē calidū p primū inſtãs eē / qḋ fuit ꝓbandum.
Poſſnt hic inferri multa et diuerſa correlaria ſecū
dū diuerſitatē põnū de denoīationibꝰ ꝑtiū de ꝑtiū
denoīationū inceptiõe et multa alia q̄ infert paulꝰ
venetus loco preallegato: 22hētiſber. et hētiſber in illo ſopbiſ
mate.. 5°. oīs hõ qui eſt albus currit: et ſiĺr ſuus cõ-
mentator: ſed gr̄a breuitatis ſuꝑſedeo facile em̄ pa
tent perſpiciori ingenio. Et per hoc patꝫ ſufficiēter
reſponſio ad dubium.
ti in gradibus remiſ id qḋ ſucceſſiue calefit ꝑ ītro
ductionē caliditatis: et eq̄ velocē corruptionē frigi-
ditatis incipit vocari calidū ꝑ vltimū inſtãs nõ eſſe
Probatur hec ↄ̨cluſio / q2 in tꝑe illo alteratiõis de-
ueniēdū eſt ad aliquod inſtãs in quo adeq̈te tantuꝫ
nata eſt denoīare caliditas ſicut frigiditas. ſit igr̄
illud inſtaus a. et argr̄ ſic / in inſtãti a. illud corpus
nec eſt calidū nec frigidū: q2 qualitates ↄ̈rie ſe mu-
tuo adequate impediūt in a. inſtanti in denoīatio-
nibus ſuis: et īmediate poſt a. inſtãs illud corpꝰ erit
calidū cū īmediate poſt a. inſtãs ītroducet̄̄ aliquid
calididatꝪ: igr̄ in inſtãti a. illud corpꝰ incipit eē cali
dū per vltimū nõ eē / qḋ fuit ꝓbandū. Aſſumptū ta-
men ꝓbat̄̄ vcꝫ / deueniendū ſit ad aliquod inſtans
in quo adeq̈te tm̄ nata eſt denoīare caliditas ſicut
frigiditas: q2 in prīcipio alteratõis frigiditas ma
gis denoīat ꝙ̄ nata ſit denoīare caliditas / vt pꝫ cū
in infinitū parua ſit caliditas in prīcipio alteratio
nis et denoīatio caliditatis cõtinuo ſucceſſiue cre-
ſcit ↄ̨tinuo: et denoīatio frigiditatis ſucceſſiue cõti
nuo decreſcit / igr̄ ad aliqḋ inſtans veniunt ad equa
litatē / qḋ fuit ꝓbandū. Patet ↄ̨ña / q2 minꝰ ſuo ma-
iori ſucceſſiue cõtinuo nõ põt fieri maius quī aliqñ
ſit equale illi qḋ mõ eſt maius eo. ſiue maius q̇eſcat
ſiue nõ: igitur. ¶ Quarta ↄ̨cluſio. 11Suiſeth. Si aliquod infi-
nitū calefiat ſucceſſiue calefieri ipſum calefiet hoc ē
incipiet eē calidū ꝑ primū inſtãs eē etiã ſecūdū opi
nionē Suiſeth. Probat̄̄ / q2 in quolꝫ inſtãti intrīſe-
co alteratiõis aña ꝙ̄ ꝑ totū ſit qualitas p̄ciſe fini-
ta pars illius erit q̈leficata: et reſtabit infinita q̈lifi
canda: igr̄ in nullo tali inſtãti intrīſeco illud corpꝰ
infinitū incipiet eē colidū. pꝫ ↄ̨ña / q2 etiã vt opīat̄̄
Suiſeth qualitas corꝑis infiniti exñs in parte fini
ta nichil facit ad totius denoīationē: et per ↄ̨ñs in in-
ſtauti in quo primo erit verū dicere / qualitas eſt
ꝑ totū illud corpꝰ infinitū: illud corpꝰ infinitū inci-
piet eē calidū p primū inſtãs eē / qḋ fuit ꝓbandum.
Poſſnt hic inferri multa et diuerſa correlaria ſecū
dū diuerſitatē põnū de denoīationibꝰ ꝑtiū de ꝑtiū
denoīationū inceptiõe et multa alia q̄ infert paulꝰ
venetus loco preallegato: 22hētiſber. et hētiſber in illo ſopbiſ
mate.. 5°. oīs hõ qui eſt albus currit: et ſiĺr ſuus cõ-
mentator: ſed gr̄a breuitatis ſuꝑſedeo facile em̄ pa
tent perſpiciori ingenio. Et per hoc patꝫ ſufficiēter
reſponſio ad dubium.
Ad rõnes dubii ante oppoſitū.
Ad pri
mã reſpõſum eſt ibi vſ ad vltimã replicã ad quaꝫ
reſpondeo dupĺr. Primo negando añs / q2 motus
ſaltē ſcḋm diſtinguētes eū a mobili et ſonus ꝓduci
tur ſucceſſiue: et tñ nõ quelibet eiꝰ pars ꝓducit̄̄ an-
te quãlibet aliam / q2 alique ptes ſcḋm extēſionē ꝓ-
ducūtur ſiĺ. Duplices nã ſunt partes motus ſecū
dum extenſionem ſubiecti et ſecundū ſucceſſionem.
Primo em̄ ſunt ſimul: licet nõ ſecūde. Dico tñ ſcḋo
concedēdo añs et negando ↄ̨ñam. Et rõ eſt / q2 nõ eſt
de rõne ſucceſſiue ꝓductiõis / q̄libet pars ſit ꝓdu-
cta ante alterã vt oſtenſum eſt: ſed de rõne ſucceſſi-
ue ꝓductiõis eſt nõ ſit dabilis aliqua pars que
ſubito producatur. Unde id dr̄ ſucceſſiue ꝓduci / qḋ
ꝓducitur habēs partes et cuius nulla pars ꝓducit̄̄
ſubito. ¶ Et ex hoc ſequit̄̄ / aliqua qualitas ſucceſ
ſiue producit̄̄ et tamen quelibet pars ꝓportiona-
lis ſecundū extenſionē certa diuiſione erit eque ci-
to adequate ꝓducta ſicut ṗma. Patet hoc correla-
riuꝫ poſito / ſemꝑ agens agat in ꝓpinquū agēdo
in remotū: et nõdū ceſſet agė in ꝓpīquū ꝓpṫ debitã
aſſimilationē. Idē aĺr ꝓbatur certo mõ diuidēdo.
mã reſpõſum eſt ibi vſ ad vltimã replicã ad quaꝫ
reſpondeo dupĺr. Primo negando añs / q2 motus
ſaltē ſcḋm diſtinguētes eū a mobili et ſonus ꝓduci
tur ſucceſſiue: et tñ nõ quelibet eiꝰ pars ꝓducit̄̄ an-
te quãlibet aliam / q2 alique ptes ſcḋm extēſionē ꝓ-
ducūtur ſiĺ. Duplices nã ſunt partes motus ſecū
dum extenſionem ſubiecti et ſecundū ſucceſſionem.
Primo em̄ ſunt ſimul: licet nõ ſecūde. Dico tñ ſcḋo
concedēdo añs et negando ↄ̨ñam. Et rõ eſt / q2 nõ eſt
de rõne ſucceſſiue ꝓductiõis / q̄libet pars ſit ꝓdu-
cta ante alterã vt oſtenſum eſt: ſed de rõne ſucceſſi-
ue ꝓductiõis eſt nõ ſit dabilis aliqua pars que
ſubito producatur. Unde id dr̄ ſucceſſiue ꝓduci / qḋ
ꝓducitur habēs partes et cuius nulla pars ꝓducit̄̄
ſubito. ¶ Et ex hoc ſequit̄̄ / aliqua qualitas ſucceſ
ſiue producit̄̄ et tamen quelibet pars ꝓportiona-
lis ſecundū extenſionē certa diuiſione erit eque ci-
to adequate ꝓducta ſicut ṗma. Patet hoc correla-
riuꝫ poſito / ſemꝑ agens agat in ꝓpinquū agēdo
in remotū: et nõdū ceſſet agė in ꝓpīquū ꝓpṫ debitã
aſſimilationē. Idē aĺr ꝓbatur certo mõ diuidēdo.
Ad ſecūdam rõnem reſponſuꝫ eſt ibi
vſ ad replicã: ad quã rñdeo ↄ̨cedēdo / illo ſuppo
ſito citiꝰ ꝓducit̄̄ gradus mediꝰ ꝙ̄ gradus vltra me-
dius: ſed correlariū cū dictis intelligit̄̄ dūmõ fiat
ſucceſſiue ꝓductio qualitatis q̊ ad ſubiectū: et q̈li
tas difformis nõ corrñdeat ſuo gradu ſummo etc̈.
Et hec de ſecundo dubio.
vſ ad replicã: ad quã rñdeo ↄ̨cedēdo / illo ſuppo
ſito citiꝰ ꝓducit̄̄ gradus mediꝰ ꝙ̄ gradus vltra me-
dius: ſed correlariū cū dictis intelligit̄̄ dūmõ fiat
ſucceſſiue ꝓductio qualitatis q̊ ad ſubiectū: et q̈li
tas difformis nõ corrñdeat ſuo gradu ſummo etc̈.
Et hec de ſecundo dubio.
Ad tertium dubium arguitur ad par
tem negatiuã: q2 tūc ſeq̄ret̄̄ aliquã creaturã eſſe in-
finite actiuitatis: ſꝫ ↄ̨ñs eſt falſum: igr̄. Seq̄la pro-
batur et ſit a forma p̄ciſe durãs ꝑ inſtans: et arguit̄̄
ſic / a. corrūpit̄̄ per vltimū inſtans eſſe ſecundū ſe et
quodlibet ſui (q2 de tali corruptõe ītelligit dubiū)
et talis forma reſiſtit: igit̄̄ corrūpit̄̄ ab agēte īfinite
virtutis. Patet / q2 nullius finiti ad finitū eſt infini
ta ꝓportio. ¶ Et cõfirmat̄̄ / q2 reſiſtētia eſt cauſa ſuc-
ceſſõis reſpectu tutis finite: igit̄̄ vbicū eſt reſiſtē
tia et agēs finitū ibi eſt ſucceſſio. ¶ Confirmat̄̄ ſcḋo /
q2 alias eq̄ cito corrūperetur illa reſiſtētia a mīori
virtute ſicut a maiori. imo a finita ſicut ab infinita /
ſed ↄ̨ñs eſt falſum / igitur illud ex quo ſequitur.
tem negatiuã: q2 tūc ſeq̄ret̄̄ aliquã creaturã eſſe in-
finite actiuitatis: ſꝫ ↄ̨ñs eſt falſum: igr̄. Seq̄la pro-
batur et ſit a forma p̄ciſe durãs ꝑ inſtans: et arguit̄̄
ſic / a. corrūpit̄̄ per vltimū inſtans eſſe ſecundū ſe et
quodlibet ſui (q2 de tali corruptõe ītelligit dubiū)
et talis forma reſiſtit: igit̄̄ corrūpit̄̄ ab agēte īfinite
virtutis. Patet / q2 nullius finiti ad finitū eſt infini
ta ꝓportio. ¶ Et cõfirmat̄̄ / q2 reſiſtētia eſt cauſa ſuc-
ceſſõis reſpectu tutis finite: igit̄̄ vbicū eſt reſiſtē
tia et agēs finitū ibi eſt ſucceſſio. ¶ Confirmat̄̄ ſcḋo /
q2 alias eq̄ cito corrūperetur illa reſiſtētia a mīori
virtute ſicut a maiori. imo a finita ſicut ab infinita /
ſed ↄ̨ñs eſt falſum / igitur illud ex quo ſequitur.
In oppoſitū tamen arguitur ſic / q2 in
ſtantiū indiuiſibiliū qḋlibet preciſe durat ꝑ inſtãs
igit̄̄. 33Grego. ī
1. ſen. ¶ Reſpõdet huic dubio Gregorius de arimīo
in ṗmo d. 17. q̄ .2. ponedo talē ↄ̨cluſionē. Nulla res
naturaliṫ põt preciſe durare ꝑ inſtans. Nõ adducit
tñ efficacē rõnem. ¶ Et iõ ↄ̈ eū et ex dictis eius ſic ar
gumētor. Capio aliquod mīmū naturale ꝓductum
in inſtanti cuiꝰ materia per remotionē de pñti inci
piat cõdēſari in eodē inſtãti: totum hoc eſt poſſibi-
le naturaliter. Quo poſito illud minimū naturale
immediate poſt primū inſtãs ſui eſſe nõ erit: igitur
preciſe durabit per inſtans. Non video / quid poſſet
dicere huic rationi. maxime: q2 ipſe tenet tale mini
mū naturale poſſe ſic ꝓduci: et tenet ipſum corrum
pi per cõdenſationem. ¶ Et confirmatur / quia ſcḋ3
eū viſio p̄t ꝓduci inſtanti. Uolo igitur / ſit in in-
ſtanti preſenti aliquod minimū naturale in preſen
tia ſortis ad quod primo ſortes aduertit et īcipiat
illud mīmū in eodem inſtanti corrumpi ꝑ remotio-
nē de preſenti. Quo poſito viſio in prīo inſtãti ſui
eſſe deſinit eē per remotioneꝫ de preſenti: igr̄ preci
ſe per inſtans durabit. Totus caſus eſt poſſibilis
naturaliter. ¶ Confirmatur ſcḋo et volo / aliquis
angelus prīo aduertat ad ſortem in inſtanti preſē
ti cū quo ſit parrhiſius in eodē inſtanti: et habeat
noticiam intuitiuã eius: et ſubito mutetur vſ rho
mã vel ad tantū ſpaciū ex illo non ſufficit videre
ſortē intuitiue: 44grego. in
2. ſen. totū hoc eſt poſſibile angelo ex pro
priis naturalibus / vt cõcedit idē Gregorius in ſcḋo
Quo poſito ſequit̄̄ / illa viſio nõ erit poſt primum
inſtans ſui eſſe: igitur preciſe durabit per inſtãs na
turaliter.
ſtantiū indiuiſibiliū qḋlibet preciſe durat ꝑ inſtãs
igit̄̄. 33Grego. ī
1. ſen. ¶ Reſpõdet huic dubio Gregorius de arimīo
in ṗmo d. 17. q̄ .2. ponedo talē ↄ̨cluſionē. Nulla res
naturaliṫ põt preciſe durare ꝑ inſtans. Nõ adducit
tñ efficacē rõnem. ¶ Et iõ ↄ̈ eū et ex dictis eius ſic ar
gumētor. Capio aliquod mīmū naturale ꝓductum
in inſtanti cuiꝰ materia per remotionē de pñti inci
piat cõdēſari in eodē inſtãti: totum hoc eſt poſſibi-
le naturaliter. Quo poſito illud minimū naturale
immediate poſt primū inſtãs ſui eſſe nõ erit: igitur
preciſe durabit per inſtans. Non video / quid poſſet
dicere huic rationi. maxime: q2 ipſe tenet tale mini
mū naturale poſſe ſic ꝓduci: et tenet ipſum corrum
pi per cõdenſationem. ¶ Et confirmatur / quia ſcḋ3
eū viſio p̄t ꝓduci inſtanti. Uolo igitur / ſit in in-
ſtanti preſenti aliquod minimū naturale in preſen
tia ſortis ad quod primo ſortes aduertit et īcipiat
illud mīmū in eodem inſtanti corrumpi ꝑ remotio-
nē de preſenti. Quo poſito viſio in prīo inſtãti ſui
eſſe deſinit eē per remotioneꝫ de preſenti: igr̄ preci
ſe per inſtans durabit. Totus caſus eſt poſſibilis
naturaliter. ¶ Confirmatur ſcḋo et volo / aliquis
angelus prīo aduertat ad ſortem in inſtanti preſē
ti cū quo ſit parrhiſius in eodē inſtanti: et habeat
noticiam intuitiuã eius: et ſubito mutetur vſ rho
mã vel ad tantū ſpaciū ex illo non ſufficit videre
ſortē intuitiue: 44grego. in
2. ſen. totū hoc eſt poſſibile angelo ex pro
priis naturalibus / vt cõcedit idē Gregorius in ſcḋo
Quo poſito ſequit̄̄ / illa viſio nõ erit poſt primum
inſtans ſui eſſe: igitur preciſe durabit per inſtãs na
turaliter.
Et ideo aliter reſpondeo ad dubiū po-
nendo talem concluſionem. Aliqua res naturalis
ponendo minimum naturale poteſt preciſe dura-
re per inſtans: et ſimiliter non ponendo minimum
naturale: ſed ponendo angelum poſſe ſubito muta
ri de loco ad locum. Prima pars huius concluſio
nis probatur per argumentum poſt oppoſitum: et
ſecūda per vltimam eius cõfirmationē. Et ſi queras
vtrum dato / angelus non poſſet ſubito mutari
nec ponatur mīmū naturale aliq̇d poſſit durare p̄-
ciſe per inſtans. Reſpondeo / ſic poſito ad quã-
libet formam naturalem coſeruandam in materia
nendo talem concluſionem. Aliqua res naturalis
ponendo minimum naturale poteſt preciſe dura-
re per inſtans: et ſimiliter non ponendo minimum
naturale: ſed ponendo angelum poſſe ſubito muta
ri de loco ad locum. Prima pars huius concluſio
nis probatur per argumentum poſt oppoſitum: et
ſecūda per vltimam eius cõfirmationē. Et ſi queras
vtrum dato / angelus non poſſet ſubito mutari
nec ponatur mīmū naturale aliq̇d poſſit durare p̄-
ciſe per inſtans. Reſpondeo / ſic poſito ad quã-
libet formam naturalem coſeruandam in materia