248196THEORIÆ
428.
Porro in primo caſu ſtatim apparet, unde facilis ille
11Unde facilis
motus in flui-
dis primi ge-
neris. habeatur motus. Quoniam, aucta diſtantia, nulla ſenſibili vi ſe
attrahunt particulæ; altera non ſequetur motum alterius; niſi
ubi illa verſus hanc promota ita acceſſerit, ut vi repulſiva mu-
tua, quemadmodum in corporum colliſionibus accidit, cogatur
illi loco cedere, quæ ceſſio, ſi fatis lævigatæ ſuperficies fuerint,
ut prominentes monticuli in exiguos hiatus ingreſſi motum non
impediant, & ſit locus aliquis, verſus quem poſſint vel in gy-
rum actæ particulæ, vel elevatæ, vel per apertum foramen erum-
pentes, loco cedere; facile fiet, nec alia requiretur vis ad eum
motum, niſi quæ ad inertiæ vim vincendam requiritur, vel, ſi
graves particulæ ſint verſus externam maſſam, ut hic verſus
Tellurem, & fluidum motu impreſſo debeat aſcendere, vis, quæ
requiritur ad vincendam gravitatem ipſam: verum ad vincen-
dam ſolam vim inertiæ, ſatis eſt quæcunque activa vis utcun-
que exigua, & ad vincendam gravitatem, in hoc fluidorum ge-
nere, ſi perfecta ſit lævigatio; ſatis eſt vis utcunque paullo ma-
jor pondere maſſæ fluidæ aſcendentis: quanquam niſi exceſſus fue-
rit major; lentiſſimus erit motus: ipſum autem pondus coget
particulas ad ſe invicem accedere nonnihil, donec obtineatur
vis repulſiva ipſum elidens, uti ſupra oſtendimus num. 348; ad-
eoque in ſtatu æquilibrii ſe particulæ, in hoc etiam caſu, re-
pellent, ſed erunt citra, & prope ejuſmodi limites, ultra quos
vis attractiva ſit ad ſenſum nulla. Quod ſi figura particula-
rum prætiva fuerit ſphærica, mulla. Quod ſi figura particula-
in omnem plagam ob ipſam circumquaque uniformem figu-
ram.
11Unde facilis
motus in flui-
dis primi ge-
neris. habeatur motus. Quoniam, aucta diſtantia, nulla ſenſibili vi ſe
attrahunt particulæ; altera non ſequetur motum alterius; niſi
ubi illa verſus hanc promota ita acceſſerit, ut vi repulſiva mu-
tua, quemadmodum in corporum colliſionibus accidit, cogatur
illi loco cedere, quæ ceſſio, ſi fatis lævigatæ ſuperficies fuerint,
ut prominentes monticuli in exiguos hiatus ingreſſi motum non
impediant, & ſit locus aliquis, verſus quem poſſint vel in gy-
rum actæ particulæ, vel elevatæ, vel per apertum foramen erum-
pentes, loco cedere; facile fiet, nec alia requiretur vis ad eum
motum, niſi quæ ad inertiæ vim vincendam requiritur, vel, ſi
graves particulæ ſint verſus externam maſſam, ut hic verſus
Tellurem, & fluidum motu impreſſo debeat aſcendere, vis, quæ
requiritur ad vincendam gravitatem ipſam: verum ad vincen-
dam ſolam vim inertiæ, ſatis eſt quæcunque activa vis utcun-
que exigua, & ad vincendam gravitatem, in hoc fluidorum ge-
nere, ſi perfecta ſit lævigatio; ſatis eſt vis utcunque paullo ma-
jor pondere maſſæ fluidæ aſcendentis: quanquam niſi exceſſus fue-
rit major; lentiſſimus erit motus: ipſum autem pondus coget
particulas ad ſe invicem accedere nonnihil, donec obtineatur
vis repulſiva ipſum elidens, uti ſupra oſtendimus num. 348; ad-
eoque in ſtatu æquilibrii ſe particulæ, in hoc etiam caſu, re-
pellent, ſed erunt citra, & prope ejuſmodi limites, ultra quos
vis attractiva ſit ad ſenſum nulla. Quod ſi figura particula-
rum prætiva fuerit ſphærica, mulla. Quod ſi figura particula-
in omnem plagam ob ipſam circumquaque uniformem figu-
ram.
429.
In ſecundo, ac tertio genere motus itidem habebitur fa-
22Eadem ratio,
& in reliquis
binis: diſcri-
men inter i-
pſa. cilis, ſi particulæ ſphæricæ ſint, & paribus a centro diſtantiis
homogeneæ, ut nimirum vires dirigantur ad centra. In ejuf-
modi enim partieulis motus quidem unius particulæ circa aliam
omni difficultate carebit, & vires mutuæ folum acceſſum, vel
receſſum impedient. Hinc impreſſo motu particulis aliquot,
poterunt ipſæ moveri in gyrum aliæ circa alias, & alia ſucce-
dere poterit loco ab alia relicto, quin partes remotiores motum
ejuſmodi ſentiant: quanquam fere ſemper fortuita quædam par-
ticularum diſpoſitio hiatus, qui neceſſario relinqui debent inter
globos, & directio impreſſionis varia inducent etiam acceſſus &
receſſus aliquos, quibus fiet, ut motus ad remotiores etiam par-
ficulas deveniat, ſed eo minor, quo major fuerit earum di-
ſtantia. Verum hic notandum erit diſcrimen ingens inter duos
caſus, in quibus partes fluidi ſe repellunt, & caſus, in quibus
ſe attrahunt.
22Eadem ratio,
& in reliquis
binis: diſcri-
men inter i-
pſa. cilis, ſi particulæ ſphæricæ ſint, & paribus a centro diſtantiis
homogeneæ, ut nimirum vires dirigantur ad centra. In ejuf-
modi enim partieulis motus quidem unius particulæ circa aliam
omni difficultate carebit, & vires mutuæ folum acceſſum, vel
receſſum impedient. Hinc impreſſo motu particulis aliquot,
poterunt ipſæ moveri in gyrum aliæ circa alias, & alia ſucce-
dere poterit loco ab alia relicto, quin partes remotiores motum
ejuſmodi ſentiant: quanquam fere ſemper fortuita quædam par-
ticularum diſpoſitio hiatus, qui neceſſario relinqui debent inter
globos, & directio impreſſionis varia inducent etiam acceſſus &
receſſus aliquos, quibus fiet, ut motus ad remotiores etiam par-
ficulas deveniat, ſed eo minor, quo major fuerit earum di-
ſtantia. Verum hic notandum erit diſcrimen ingens inter duos
caſus, in quibus partes fluidi ſe repellunt, & caſus, in quibus
ſe attrahunt.
430.
In primo caſu particulæ proximæ debebunt ſe omni-
33In elaſticis flui-
dis particulas
eſſe extra li-
mites ſub arcu-
bus repulſivis
latis. no repellere, & vis ex parte altera elidet vim ex altera; ſed
ſi repente relinquatur libertas ex parte quavis, ſine ulla ex-
terna vi, ſed ſola illa particularum actione mutua, recedent
reipſa particulæ a ſe invicem, & fluidum dilatabitur;
33In elaſticis flui-
dis particulas
eſſe extra li-
mites ſub arcu-
bus repulſivis
latis. no repellere, & vis ex parte altera elidet vim ex altera; ſed
ſi repente relinquatur libertas ex parte quavis, ſine ulla ex-
terna vi, ſed ſola illa particularum actione mutua, recedent
reipſa particulæ a ſe invicem, & fluidum dilatabitur;