Clavius, Christoph, Gnomonices libri octo, in quibus non solum horologiorum solariu[m], sed aliarum quo[quam] rerum, quae ex gnomonis umbra cognosci possunt, descriptiones geometricè demonstrantur

Page concordance

< >
Scan Original
241 221
242 222
243 223
244 224
245 225
246 226
247 227
248 228
249 229
250 230
251 231
252 232
253 235
254 236
255 237
256 238
257 239
258 240
259 241
260 242
261 245
262 246
263 247
264 248
265 249
266 250
267 251
268 252
269 253
270 254
< >
page |< < (229) of 677 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="it" type="free">
        <div xml:id="echoid-div789" type="section" level="1" n="190">
          <p>
            <s xml:id="echoid-s15565" xml:space="preserve">
              <pb o="229" file="0249" n="249" rhead="LIBER SECVNDVS."/>
            memus arcus ſemidiurnos ſignorum auſtralium pro horologio auſtrali, eosq́ue numerabimus ab
              <lb/>
              <note position="right" xlink:label="note-0249-01" xlink:href="note-0249-01a" xml:space="preserve">Qua ratione in
                <lb/>
              linea horizonta
                <lb/>
              li horologii Ver
                <lb/>
              ticalis puncta
                <lb/>
              inueniantur, in
                <lb/>
              quibus Sol ori-
                <lb/>
              tur, aut occidit
                <lb/>
              in principiis @ſi-
                <lb/>
              gnorũ exiſtens.</note>
            N, in vtramque partem, & </s>
            <s xml:id="echoid-s15566" xml:space="preserve">à terminis numerationum per E, rectas ducemus ſecantes lineam æqui
              <lb/>
            noctialem in punctis, per quæ rectæ ex H, emiſſæ ſecabunt horizontalem lineam in punctis C, D,
              <lb/>
            F, K, L, M, per quæ ſignorum arcus tranſeunt. </s>
            <s xml:id="echoid-s15567" xml:space="preserve">In illis enim punctis oritur, & </s>
            <s xml:id="echoid-s15568" xml:space="preserve">occidit Sol in prin
              <lb/>
            cipiis ſignorum exiſtens, propterea quòd dictæ rectæ ex H, egredientes indicant horas, quando
              <lb/>
            Sol oritur, & </s>
            <s xml:id="echoid-s15569" xml:space="preserve">occidit, &</s>
            <s xml:id="echoid-s15570" xml:space="preserve">c. </s>
            <s xml:id="echoid-s15571" xml:space="preserve">Pro horologio vero boreali ſumemus arcus ſemidiurnos ſignorum bo-
              <lb/>
            realium, eoſq́ue numerabimus ab M, in vtramque partem, &</s>
            <s xml:id="echoid-s15572" xml:space="preserve">c.</s>
            <s xml:id="echoid-s15573" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s15574" xml:space="preserve">GEOMETRICE quoque, & </s>
            <s xml:id="echoid-s15575" xml:space="preserve">certius per latitudines ortiuas, & </s>
            <s xml:id="echoid-s15576" xml:space="preserve">occiduas eadem puncta, in
              <lb/>
              <note position="right" xlink:label="note-0249-02" xlink:href="note-0249-02a" xml:space="preserve">Qua ratione
                <lb/>
              inueniãtur ea-
                <lb/>
              dem puncta per
                <lb/>
              Analemma.</note>
            quibus Sol oritur in principiis ſignorum exiſtens, inueniemus hoc modo. </s>
            <s xml:id="echoid-s15577" xml:space="preserve">Sit Horizon A B C D,
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0249-03" xlink:href="note-0249-03a" xml:space="preserve">10</note>
            cuius cẽtrum E; </s>
            <s xml:id="echoid-s15578" xml:space="preserve">communis ſectio
              <lb/>
              <figure xlink:label="fig-0249-01" xlink:href="fig-0249-01a" number="174">
                <image file="0249-01" xlink:href="http://echo.mpiwg-berlin.mpg.de/zogilib?fn=/permanent/library/xxxxxxxx/figures/0249-01"/>
              </figure>
            illius cum Meridiano B D; </s>
            <s xml:id="echoid-s15579" xml:space="preserve">eiuſdẽ
              <lb/>
            communis ſectio cum Verticali,
              <lb/>
            atque adeò cum Aequatore, A C.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s15580" xml:space="preserve">In recta B D, quærantur puncta,
              <lb/>
            vbi à ſignorum parallelis ſecatur,
              <lb/>
            quod ita fiet. </s>
            <s xml:id="echoid-s15581" xml:space="preserve">Ex B, verſus A, com
              <lb/>
            puretur altitudo Æquatoris B e, vel
              <lb/>
            ex A, verſus B, altitudo poli A e; </s>
            <s xml:id="echoid-s15582" xml:space="preserve">& </s>
            <s xml:id="echoid-s15583" xml:space="preserve">
              <lb/>
            à puncto e, vtrinque ducantur, vt
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0249-04" xlink:href="note-0249-04a" xml:space="preserve">20</note>
            in Analemmate, diametri paralle-
              <lb/>
            lorum ſignorum diametro Aequa-
              <lb/>
            toris ef, æquidiſtantes. </s>
            <s xml:id="echoid-s15584" xml:space="preserve">Hæ enim
              <lb/>
            ſecabunt rectam B D, in punctis F,
              <lb/>
            G, H, I, K, L, quæ quæruntur. </s>
            <s xml:id="echoid-s15585" xml:space="preserve">I
              <unsure/>
            d
              <lb/>
            quod facile demonſtrabitur, ſi ſe-
              <lb/>
              <note position="right" xlink:label="note-0249-05" xlink:href="note-0249-05a" xml:space="preserve">Demonſtratio
                <lb/>
              poſterioris inué
                <lb/>
              rionis dictorum
                <lb/>
              punctorum.</note>
            micirculus B A D, intelligatur cir
              <lb/>
            ca B D, circumuerti, vſque dum ad
              <lb/>
            Horizontem rectus ſit, & </s>
            <s xml:id="echoid-s15586" xml:space="preserve">cum Me-
              <lb/>
            ridiano coniunctus. </s>
            <s xml:id="echoid-s15587" xml:space="preserve">Erunt enim
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0249-06" xlink:href="note-0249-06a" xml:space="preserve">30</note>
            tunc dictæ parallelę communes ſe
              <unsure/>
            -
              <lb/>
            ctiones Meridiani, & </s>
            <s xml:id="echoid-s15588" xml:space="preserve">parallelorum
              <lb/>
            ſignorum Zodiaci, atque adeò ipſi
              <lb/>
            paralleli rectam B D, in punctis F, G, H, I, K, L, ſecabunt, cum per dictas lineas parallelas du-
              <lb/>
            cantur. </s>
            <s xml:id="echoid-s15589" xml:space="preserve">Deinde per puncta F, G, H, I, K, L, ad B D, ducantur perpendiculares M N, O P, Q R,
              <lb/>
            S T, V X, Y Z. </s>
            <s xml:id="echoid-s15590" xml:space="preserve">Erunt hæ communes ſectiones parallelorum ſignorum Zodiaci, & </s>
            <s xml:id="echoid-s15591" xml:space="preserve">Horizontis.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s15592" xml:space="preserve">Cum enim tam Horizon, quàm paralleli ſignorum Zodiaci ad Meridianum recti ſint, erunt quo-
              <lb/>
            que communes ſectiones Horizontis, & </s>
            <s xml:id="echoid-s15593" xml:space="preserve">parallelorum ad Meridianum, atque adeò per defin. </s>
            <s xml:id="echoid-s15594" xml:space="preserve">3. </s>
            <s xml:id="echoid-s15595" xml:space="preserve">lib. </s>
            <s xml:id="echoid-s15596" xml:space="preserve">
              <lb/>
              <note position="right" xlink:label="note-0249-07" xlink:href="note-0249-07a" xml:space="preserve">19. vndec.</note>
            11. </s>
            <s xml:id="echoid-s15597" xml:space="preserve">Euclidis, & </s>
            <s xml:id="echoid-s15598" xml:space="preserve">ad rectam B D, in Meridiano exiſtentem, perpendiculares. </s>
            <s xml:id="echoid-s15599" xml:space="preserve">Quamobrem dictæ
              <lb/>
              <note position="right" xlink:label="note-0249-08" xlink:href="note-0249-08a" xml:space="preserve">Amplitudines
                <lb/>
              ortiuæ, occi-
                <lb/>
              duæq́uc per A-
                <lb/>
              nalemma in-
                <lb/>
              uentæ.</note>
            perpendiculares communes ſectiones ſunt parallelorum, & </s>
            <s xml:id="echoid-s15600" xml:space="preserve">Horizontis. </s>
            <s xml:id="echoid-s15601" xml:space="preserve">Ex quo fit, cum Vertica-
              <lb/>
            lis proprie dictus ducatur per rectam A C, arcus C M, C O, C Q, C S, C V, C Y, eſſe amplitu-
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0249-09" xlink:href="note-0249-09a" xml:space="preserve">40</note>
            dines ortiuas; </s>
            <s xml:id="echoid-s15602" xml:space="preserve">arcus verò A N, A P, A R, A T, A X, A Z, latitudines occiduas.</s>
            <s xml:id="echoid-s15603" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s15604" xml:space="preserve">ITAQVE ſi ex E D, abſcindatur recta E a, ſtylo æqualis, & </s>
            <s xml:id="echoid-s15605" xml:space="preserve">per a, ducatur b d, ad E D, per-
              <lb/>
            pendicularis, erit b d, linea horizontalis in auſtrali horologio Verticali; </s>
            <s xml:id="echoid-s15606" xml:space="preserve">radii verò ex punctis S,
              <lb/>
            V, Y, & </s>
            <s xml:id="echoid-s15607" xml:space="preserve">T, X, Z, per centrum E, traiecti ſecabunt horizontalem lineam in punctis, in quæ vmbra
              <lb/>
            ſtyli proiicitur, Sole oriente, & </s>
            <s xml:id="echoid-s15608" xml:space="preserve">occidente, cum eſt in initiis ſignorum. </s>
            <s xml:id="echoid-s15609" xml:space="preserve">Quare hæc puncta ex pun
              <lb/>
            cto a, accepta, & </s>
            <s xml:id="echoid-s15610" xml:space="preserve">in lineam horizontalem horologii translata ex loco gnomonis G, dabunt eadem
              <lb/>
            puncta in horologio. </s>
            <s xml:id="echoid-s15611" xml:space="preserve">Id quod liquido conſtare cuilibet poteſt, ſi Horizon A B C D, ponatur in
              <lb/>
            horologio auſtrali in propria poſitione, ita vt punctum a, ſit in loco ſtyli G, & </s>
            <s xml:id="echoid-s15612" xml:space="preserve">recta b d, eadem, quę
              <lb/>
            horizontalis linea, atque adeò E, in centro mundi, tanquam vertex ſtyli. </s>
            <s xml:id="echoid-s15613" xml:space="preserve">Hoc enim poſito, oriente
              <lb/>
            Sole in punctis Horizontis S, V, Y, & </s>
            <s xml:id="echoid-s15614" xml:space="preserve">occidente in T, X, Z, proiicietur vmbra ſtyli in dicta pun
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0249-10" xlink:href="note-0249-10a" xml:space="preserve">50</note>
            cta linęæ horizontalis: </s>
            <s xml:id="echoid-s15615" xml:space="preserve">quæ quidem puncta ſunt ſignorum auſtralium. </s>
            <s xml:id="echoid-s15616" xml:space="preserve">Eodem modo in boreali
              <lb/>
            horologio reperientur puncta ſignorum borealium, ſi ex E B, auferatur recta E a, ſtylo æqualis, & </s>
            <s xml:id="echoid-s15617" xml:space="preserve">
              <lb/>
            per a, ducatur ad E B, perpendicularis b d, quæ rurſus erit linea horizontalis in horologio borea-
              <lb/>
            li, &</s>
            <s xml:id="echoid-s15618" xml:space="preserve">c. </s>
            <s xml:id="echoid-s15619" xml:space="preserve">Ex hac porrò figura inueniemus eadem puncta in linea horizontali cuiuſcunque horolo-
              <lb/>
              <note position="right" xlink:label="note-0249-11" xlink:href="note-0249-11a" xml:space="preserve">Radii latitudi-
                <lb/>
              num ortiuarũ,
                <lb/>
              & occiduarum
                <lb/>
              qui.</note>
            gii, vt ex ſequentibus manifeſtum fiet. </s>
            <s xml:id="echoid-s15620" xml:space="preserve">Poterunt autem diametri huius figuræ Y N, V P, &</s>
            <s xml:id="echoid-s15621" xml:space="preserve">c. </s>
            <s xml:id="echoid-s15622" xml:space="preserve">non
              <lb/>
            ineptè vocari radii latitudinum ortiuarum, vel occiduarum.</s>
            <s xml:id="echoid-s15623" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s15624" xml:space="preserve">PERSPICVE quoque hic apparet ratio, cur auſtralia ſigna mutentur in horologio boreali
              <lb/>
              <note position="right" xlink:label="note-0249-12" xlink:href="note-0249-12a" xml:space="preserve">Ratio, cur in bo
                <lb/>
              reali horologio
                <lb/>
              arcus ſignorum
                <lb/>
              auſtralium mu
                <lb/>
              tentur in arcus
                <lb/>
              borealium ſi-
                <lb/>
              gnorum.</note>
            in borealia; </s>
            <s xml:id="echoid-s15625" xml:space="preserve">quia videlicet radii latitudinum ſignorum auſtralium per centrum E, ducti ſecant re-
              <lb/>
            ctam b d, ductã ex parte Septentrionis per punctũ a, quæ refert horizontalem lineam in auſtrali
              <lb/>
            horologio; </s>
            <s xml:id="echoid-s15626" xml:space="preserve">at verò rectã b d, ductã per a, ex parte meridiei, quæ refert lineam horizontalẽ in horo
              <lb/>
            logio boreali, ſecant radii latitudinum ſignorũ borealiũ per centrũ E, ed ucti, vt ex figura conſtat.</s>
            <s xml:id="echoid-s15627" xml:space="preserve"/>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>