Bošković, Ruđer Josip
,
Theoria philosophiae naturalis redacta ad unicam legem virium in natura existentium
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Notes
Handwritten
Figures
Content
Thumbnails
Table of handwritten notes
<
1 - 4
[out of range]
>
<
1 - 4
[out of range]
>
page
|<
<
(197)
of 389
>
>|
<
echo
version
="
1.0RC
">
<
text
xml:lang
="
la
"
type
="
free
">
<
div
type
="
section
"
level
="
0
"
n
="
0
">
<
p
>
<
s
xml:space
="
preserve
">
<
pb
o
="
197
"
file
="
0249
"
n
="
249
"
rhead
="
PARS TERTIA.
"/>
immo externa vi opus eſt, ad continendum in eo ſtatu maſ-
<
lb
/>
ſam ejuſmodi, uti aerem gravitas ſuperioris atmoſphæræ con-
<
lb
/>
tinet, vel in vaſe occluſo vaſis ipſius parietes; </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">& </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">aucta illa
<
lb
/>
externa vi comprimente augeri poterit compreſſio, imminuta
<
lb
/>
imminui. </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">Particulæ illæ inter ſe non erunt in limitibus qui-
<
lb
/>
buſdam cohæſionis, ſed erunt ſub repulſivo arcu curvæ expri-
<
lb
/>
mentis vires compoſitas particularum ipſarum.</
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
"/>
</
p
>
<
p
>
<
s
xml:space
="
preserve
">431. </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">At in tertio genere particulæ quidem proximæ ſe mu-
<
lb
/>
<
note
position
="
right
"
xlink:label
="
note-0249-01
"
xlink:href
="
note-0249-01a
"
xml:space
="
preserve
">In fluidis hu-
<
lb
/>
midis limitem
<
lb
/>
validum cohæ-
<
lb
/>
ſionis fore pro-
<
lb
/>
ximum, & ſi
<
lb
/>
abeat in vapo-
<
lb
/>
res debere ha-
<
lb
/>
beri prope va-
<
lb
/>
lidiſſimum ar-
<
lb
/>
cum repulſi-
<
lb
/>
vum.</
note
>
tuo repellent, repulſione æquali illi vi, quæ neceſſaria eſt ad
<
lb
/>
elidendam vim externam, & </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">ad elidendam preſſionem, quæ
<
lb
/>
oritur a remotiorum attractionibus: </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">veruin ſi fluidum eſt pa-
<
lb
/>
rum admodum compreſſibile, vel etiam nihil ad ſenſum, ut
<
lb
/>
aqua; </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">debent eſſe citra, & </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">admodum prope limitem, ultra
<
lb
/>
quem vel immediate, vel potius, ſi id fluidum neque diſtra-
<
lb
/>
hitur ( ut nimirum durante ſua forma nequeat acquirere ſpa-
<
lb
/>
tium multo majus, quod itidem in aqua accidit ) habeat poſt
<
lb
/>
limites alios ſatis inter ſe proximos arcum attractivum ad di-
<
lb
/>
ſtantias aliquanto majores protenſum, a quo attractio illa pro-
<
lb
/>
deat, quæ ſe in ejuſmodi fluidorum maſſulis prodit; </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">licet ſi
<
lb
/>
iterum id fluidum majore vi abire poſſit in elaſticos vapores,
<
lb
/>
ut ipſa aqua poſt eum attractivum arcum; </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">arcus repulſivus de-
<
lb
/>
beat ſuccedere ſatis amplus, juxta ea, quæ diximus num. </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">195.</
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
"/>
</
p
>
<
p
>
<
s
xml:space
="
preserve
">432. </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">In hoc fluidi genere illud mirum videri poteſt, quod
<
lb
/>
<
note
position
="
right
"
xlink:label
="
note-0249-02
"
xlink:href
="
note-0249-02a
"
xml:space
="
preserve
">Motus non ob-
<
lb
/>
ſtante vi mutua
<
lb
/>
facilis, quod ad
<
lb
/>
motum aliquot
<
lb
/>
particularum
<
lb
/>
non debeant
<
lb
/>
moveri remotæ
<
lb
/>
fimul ut in ſoli-
<
lb
/>
dis. Exemplum
<
lb
/>
in quadam hy-
<
lb
/>
potheſi globo-
<
lb
/>
rum gravium.</
note
>
illa attractiva vis, quæ in majoribus ſuccedit diſtantiis, & </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">il-
<
lb
/>
le validus cohæſionis limes, qui & </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">compreſſionem, & </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">rarefa-
<
lb
/>
ctionem impedit, non impediat diviſionem maſſæ, & </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">ſepara-
<
lb
/>
tionem unius partis maſſæ ab alia. </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">At quomodo id facile fie-
<
lb
/>
ri ibi poſſit, & </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">non poſſit in ſolidis, patebit hoc exemplo.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">Concipiatur Terræ ſuperſicies ſphærica accurate, & </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">bene lævi-
<
lb
/>
gata, ac gravitas ſit ejuſmodi, ut in diſtantia perquam exigua
<
lb
/>
fiat jam inſenſibilis, ut vis magnetica in exigua diſtantia ſen-
<
lb
/>
ſum jam eff
<
unsure
/>
ugit. </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">Sint autem globi multi itidem læves mutua
<
lb
/>
attractiva vi præditi, quæ vim in totam Terram ſuperet. </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">Si
<
lb
/>
quis unum ejuſimodi globum apprehendat, & </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">attollat; </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">ſecundus
<
lb
/>
ipſi adhærebit relicta Terra, & </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">poſt ipſum aſcendet, reliquis per
<
lb
/>
ſuperficiem Terræ progredientibus, donec alii poſt alios ele-
<
lb
/>
ventur, vi in globum jam elevatum ſuperante vim in Terram. </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">
<
lb
/>
Is, qui primum manu teneret globum, ſentiret, & </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">deberet
<
lb
/>
vincere vim unius tantummodo globi in Terram, quem ſepa-
<
lb
/>
rat, cum nulla ſit difficultas in progreſſu reliquorum per ſu-
<
lb
/>
perficiem Terræ, quo diſtantia non augetur, & </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">globorum jam
<
lb
/>
altiorum vis in Terram ponatur inſenſibilis. </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">Vinceret igitur
<
lb
/>
aliorum vim poſt vim aliorum, & </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">vis ab eo abhibita major
<
lb
/>
tantummodo vi globi unici requireretur ad rem præſtandam. </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">
<
lb
/>
At ſi illi globi deberent elevari ſimul, ut ſi ſimul omnes col-
<
lb
/>
ligati eſſent per virgas rigidas; </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">deberent utique omnes illæ vires
<
lb
/>
omnium in Terram ſimul ſuperari, & </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">requireretur vis major
<
lb
/>
omnibus ſimul. </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">Res eodem redit, ac ubi faſciculus </
s
>
</
p
>
</
div
>
</
text
>
</
echo
>