Bošković, Ruđer Josip
,
Theoria philosophiae naturalis redacta ad unicam legem virium in natura existentium
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Notes
Handwritten
Figures
Content
Thumbnails
Table of contents
<
1 - 30
31 - 40
[out of range]
>
<
1 - 30
31 - 40
[out of range]
>
page
|<
<
(197)
of 389
>
>|
<
echo
version
="
1.0RC
">
<
text
xml:lang
="
la
"
type
="
free
">
<
div
type
="
section
"
level
="
0
"
n
="
0
">
<
p
>
<
s
xml:space
="
preserve
">
<
pb
o
="
197
"
file
="
0249
"
n
="
249
"
rhead
="
PARS TERTIA.
"/>
immo externa vi opus eſt, ad continendum in eo ſtatu maſ-
<
lb
/>
ſam ejuſmodi, uti aerem gravitas ſuperioris atmoſphæræ con-
<
lb
/>
tinet, vel in vaſe occluſo vaſis ipſius parietes; </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">& </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">aucta illa
<
lb
/>
externa vi comprimente augeri poterit compreſſio, imminuta
<
lb
/>
imminui. </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">Particulæ illæ inter ſe non erunt in limitibus qui-
<
lb
/>
buſdam cohæſionis, ſed erunt ſub repulſivo arcu curvæ expri-
<
lb
/>
mentis vires compoſitas particularum ipſarum.</
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
"/>
</
p
>
<
p
>
<
s
xml:space
="
preserve
">431. </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">At in tertio genere particulæ quidem proximæ ſe mu-
<
lb
/>
<
note
position
="
right
"
xlink:label
="
note-0249-01
"
xlink:href
="
note-0249-01a
"
xml:space
="
preserve
">In fluidis hu-
<
lb
/>
midis limitem
<
lb
/>
validum cohæ-
<
lb
/>
ſionis fore pro-
<
lb
/>
ximum, & ſi
<
lb
/>
abeat in vapo-
<
lb
/>
res debere ha-
<
lb
/>
beri prope va-
<
lb
/>
lidiſſimum ar-
<
lb
/>
cum repulſi-
<
lb
/>
vum.</
note
>
tuo repellent, repulſione æquali illi vi, quæ neceſſaria eſt ad
<
lb
/>
elidendam vim externam, & </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">ad elidendam preſſionem, quæ
<
lb
/>
oritur a remotiorum attractionibus: </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">veruin ſi fluidum eſt pa-
<
lb
/>
rum admodum compreſſibile, vel etiam nihil ad ſenſum, ut
<
lb
/>
aqua; </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">debent eſſe citra, & </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">admodum prope limitem, ultra
<
lb
/>
quem vel immediate, vel potius, ſi id fluidum neque diſtra-
<
lb
/>
hitur ( ut nimirum durante ſua forma nequeat acquirere ſpa-
<
lb
/>
tium multo majus, quod itidem in aqua accidit ) habeat poſt
<
lb
/>
limites alios ſatis inter ſe proximos arcum attractivum ad di-
<
lb
/>
ſtantias aliquanto majores protenſum, a quo attractio illa pro-
<
lb
/>
deat, quæ ſe in ejuſmodi fluidorum maſſulis prodit; </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">licet ſi
<
lb
/>
iterum id fluidum majore vi abire poſſit in elaſticos vapores,
<
lb
/>
ut ipſa aqua poſt eum attractivum arcum; </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">arcus repulſivus de-
<
lb
/>
beat ſuccedere ſatis amplus, juxta ea, quæ diximus num. </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">195.</
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
"/>
</
p
>
<
p
>
<
s
xml:space
="
preserve
">432. </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">In hoc fluidi genere illud mirum videri poteſt, quod
<
lb
/>
<
note
position
="
right
"
xlink:label
="
note-0249-02
"
xlink:href
="
note-0249-02a
"
xml:space
="
preserve
">Motus non ob-
<
lb
/>
ſtante vi mutua
<
lb
/>
facilis, quod ad
<
lb
/>
motum aliquot
<
lb
/>
particularum
<
lb
/>
non debeant
<
lb
/>
moveri remotæ
<
lb
/>
fimul ut in ſoli-
<
lb
/>
dis. Exemplum
<
lb
/>
in quadam hy-
<
lb
/>
potheſi globo-
<
lb
/>
rum gravium.</
note
>
illa attractiva vis, quæ in majoribus ſuccedit diſtantiis, & </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">il-
<
lb
/>
le validus cohæſionis limes, qui & </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">compreſſionem, & </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">rarefa-
<
lb
/>
ctionem impedit, non impediat diviſionem maſſæ, & </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">ſepara-
<
lb
/>
tionem unius partis maſſæ ab alia. </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">At quomodo id facile fie-
<
lb
/>
ri ibi poſſit, & </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">non poſſit in ſolidis, patebit hoc exemplo.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">Concipiatur Terræ ſuperſicies ſphærica accurate, & </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">bene lævi-
<
lb
/>
gata, ac gravitas ſit ejuſmodi, ut in diſtantia perquam exigua
<
lb
/>
fiat jam inſenſibilis, ut vis magnetica in exigua diſtantia ſen-
<
lb
/>
ſum jam eff
<
unsure
/>
ugit. </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">Sint autem globi multi itidem læves mutua
<
lb
/>
attractiva vi præditi, quæ vim in totam Terram ſuperet. </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">Si
<
lb
/>
quis unum ejuſimodi globum apprehendat, & </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">attollat; </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">ſecundus
<
lb
/>
ipſi adhærebit relicta Terra, & </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">poſt ipſum aſcendet, reliquis per
<
lb
/>
ſuperficiem Terræ progredientibus, donec alii poſt alios ele-
<
lb
/>
ventur, vi in globum jam elevatum ſuperante vim in Terram. </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">
<
lb
/>
Is, qui primum manu teneret globum, ſentiret, & </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">deberet
<
lb
/>
vincere vim unius tantummodo globi in Terram, quem ſepa-
<
lb
/>
rat, cum nulla ſit difficultas in progreſſu reliquorum per ſu-
<
lb
/>
perficiem Terræ, quo diſtantia non augetur, & </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">globorum jam
<
lb
/>
altiorum vis in Terram ponatur inſenſibilis. </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">Vinceret igitur
<
lb
/>
aliorum vim poſt vim aliorum, & </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">vis ab eo abhibita major
<
lb
/>
tantummodo vi globi unici requireretur ad rem præſtandam. </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">
<
lb
/>
At ſi illi globi deberent elevari ſimul, ut ſi ſimul omnes col-
<
lb
/>
ligati eſſent per virgas rigidas; </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">deberent utique omnes illæ vires
<
lb
/>
omnium in Terram ſimul ſuperari, & </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">requireretur vis major
<
lb
/>
omnibus ſimul. </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">Res eodem redit, ac ubi faſciculus </
s
>
</
p
>
</
div
>
</
text
>
</
echo
>