1tudines: omniumque denique linearum et angulorum conſenſum et
coheſionem in unum opus: una hæc partitio utilitatis / dignitatis
amænitat iſque habita ratione commetitur. quod ſi ciuitas philoſopho
rum ſententia maxima quædam eſt domuſ: & contra domus ipsa
minima quædam eſt ciuitas: quid ni harum ipſarum membra mi
nima quædam eſſe domicilia dicentur? uti eſt atrium / xiſtus / ce
naculum / porticus et huiuſmodi: Et in horum quo uis quid nam
erit aut in curia aut negligentia prætermiſſum: quod non digni
tati & laudi operis officiat? Plurimum igitur curæ & diligentiæ
adhibendum eſt his rebus conſiderandis: quæ ad uniuerſum opus
faciunt: dandaque opera ut etiam minime partes eſſe ingenio et ar
te conformes factæ uideantur. Hanc ad rem apte & commode per
ficiendam ſuperiora omnia quæ de regione deque area dicta ſunt /
per pulchre conueniunt: ac ueluti inanimante membra membris /
ita in ædificio partes partibus reſpondeant / condecet. Ex quo il
lud dictum eſt quod aiunt: Maximorum ædificiorum maxima
oportere eſſe membra: Quam quidem rem ita obſeruarunt uete
res / ut cum cætera / tum & lateres ponerent publicis & ampliſſi
mis ædificiis maiores quam in priuatis. Itaque cuique membro apta regio
accomodatus ſitus: & contribuetur non amplior quam rei uſus exi
gat / non minor quam dignitas poſtulet: non loco alieno & impertinen
ti / ſed ſuo & ita proprio ut alibi commodius eſſe nuſquam potuerit.
Non enim quæ honeſtiſſima ædis pars futura eſt reiecto in loco:
Non quæ maxime publica in abdito: Non item quæ priuata in
propatulo collocabitur. Adde quod etiam temporum rationes haben
dæ ſunt / ut alia æſtiuis / alia hybernis locis attribuantur: Nanque a
liæ aliis debentur & ſitus & magnitudines: æſtiuas laxiores eſſe
oportet: hybernæ uero compreſſiores ſi erunt / non improbabuntur.
Tum eſtiuis umbra & uenti: hybernis ſoles debentur: Et in his ca
uendum eſt / ne incolis eueniat ut ex hoc loco frigenti alterum in
locum æſtuoſum equabili non intermiſſo aere exeant: Aut iſto ex
tepenti in alterum brumis & uentis infeſtum: Nam id omnium ma
xime ſaluti corporum officeret: Et cedant ea quidem inter ſe men
bra mutuo oportet ad communem totius operis laudem & gratiam
coheſionem in unum opus: una hæc partitio utilitatis / dignitatis
amænitat iſque habita ratione commetitur. quod ſi ciuitas philoſopho
rum ſententia maxima quædam eſt domuſ: & contra domus ipsa
minima quædam eſt ciuitas: quid ni harum ipſarum membra mi
nima quædam eſſe domicilia dicentur? uti eſt atrium / xiſtus / ce
naculum / porticus et huiuſmodi: Et in horum quo uis quid nam
erit aut in curia aut negligentia prætermiſſum: quod non digni
tati & laudi operis officiat? Plurimum igitur curæ & diligentiæ
adhibendum eſt his rebus conſiderandis: quæ ad uniuerſum opus
faciunt: dandaque opera ut etiam minime partes eſſe ingenio et ar
te conformes factæ uideantur. Hanc ad rem apte & commode per
ficiendam ſuperiora omnia quæ de regione deque area dicta ſunt /
per pulchre conueniunt: ac ueluti inanimante membra membris /
ita in ædificio partes partibus reſpondeant / condecet. Ex quo il
lud dictum eſt quod aiunt: Maximorum ædificiorum maxima
oportere eſſe membra: Quam quidem rem ita obſeruarunt uete
res / ut cum cætera / tum & lateres ponerent publicis & ampliſſi
mis ædificiis maiores quam in priuatis. Itaque cuique membro apta regio
accomodatus ſitus: & contribuetur non amplior quam rei uſus exi
gat / non minor quam dignitas poſtulet: non loco alieno & impertinen
ti / ſed ſuo & ita proprio ut alibi commodius eſſe nuſquam potuerit.
Non enim quæ honeſtiſſima ædis pars futura eſt reiecto in loco:
Non quæ maxime publica in abdito: Non item quæ priuata in
propatulo collocabitur. Adde quod etiam temporum rationes haben
dæ ſunt / ut alia æſtiuis / alia hybernis locis attribuantur: Nanque a
liæ aliis debentur & ſitus & magnitudines: æſtiuas laxiores eſſe
oportet: hybernæ uero compreſſiores ſi erunt / non improbabuntur.
Tum eſtiuis umbra & uenti: hybernis ſoles debentur: Et in his ca
uendum eſt / ne incolis eueniat ut ex hoc loco frigenti alterum in
locum æſtuoſum equabili non intermiſſo aere exeant: Aut iſto ex
tepenti in alterum brumis & uentis infeſtum: Nam id omnium ma
xime ſaluti corporum officeret: Et cedant ea quidem inter ſe men
bra mutuo oportet ad communem totius operis laudem & gratiam