Cardano, Girolamo
,
De subtilitate
,
1663
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Figures
Thumbnails
List of thumbnails
<
1 - 10
11 - 20
21 - 30
31 - 40
41 - 50
51 - 60
61 - 70
71 - 80
81 - 90
91 - 100
101 - 110
111 - 120
121 - 130
131 - 140
141 - 150
151 - 160
161 - 170
171 - 180
181 - 190
191 - 200
201 - 210
211 - 220
221 - 230
231 - 240
241 - 250
251 - 260
261 - 270
271 - 280
281 - 290
291 - 300
301 - 310
311 - 320
321 - 330
331 - 340
341 - 350
351 - 360
361 - 370
371 - 380
381 - 390
391 - 400
401 - 403
>
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
<
1 - 10
11 - 20
21 - 30
31 - 40
41 - 50
51 - 60
61 - 70
71 - 80
81 - 90
91 - 100
101 - 110
111 - 120
121 - 130
131 - 140
141 - 150
151 - 160
161 - 170
171 - 180
181 - 190
191 - 200
201 - 210
211 - 220
221 - 230
231 - 240
241 - 250
251 - 260
261 - 270
271 - 280
281 - 290
291 - 300
301 - 310
311 - 320
321 - 330
331 - 340
341 - 350
351 - 360
361 - 370
371 - 380
381 - 390
391 - 400
401 - 403
>
page
|<
<
of 403
>
>|
<
archimedes
>
<
text
>
<
body
>
<
chap
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.011158
">
<
pb
pagenum
="
603
"
xlink:href
="
016/01/250.jpg
"/>
no, & trishemitonio, ditonum fugiens. </
s
>
<
s
id
="
s.011159
">At
<
lb
/>
hæc parua ſunt interualla, ſed minora ſunt
<
lb
/>
Enarmonici dieſibus diſtincta, & ob id dul
<
lb
/>
cior chromatico harmonia. </
s
>
<
s
id
="
s.011160
">Vt verò exem
<
lb
/>
plum eius habeas in elymis, vt in quinto
<
lb
/>
muſicæ docuimus, tremula vox parum aper
<
lb
/>
to foramine, hemitoniorum, minimè autem
<
lb
/>
tonorum dieſim efficit: quæ perpetuò fu
<
lb
/>
giens in ſingulis vocibus incredibilem affert
<
lb
/>
ſuauitatem. </
s
>
<
s
id
="
s.011161
">Aliud in cheli ( poſtquam Or
<
lb
/>
gana huius non ſunt capacia ) ſumamus,
<
lb
/>
exemplum. </
s
>
<
s
id
="
s.011162
">Scis interualla in cheli hemito
<
lb
/>
nio ſingula diſtingui: ſentis tremulas voces,
<
lb
/>
quæ dimidium tantùm vocis interualli ſupe
<
lb
/>
<
figure
id
="
id.016.01.250.1.jpg
"
xlink:href
="
016/01/250/1.jpg
"
number
="
109
"/>
<
lb
/>
rant, atque ideò dieſim quantam dulcedinem
<
lb
/>
retineant: finge modò ſingulis currentis ma
<
lb
/>
nus ictibus tremulas voces interſeri, & cogi
<
lb
/>
ta, quàm incredibilem harmoniam ſis audi
<
lb
/>
turus. </
s
>
<
s
id
="
s.011163
">Sed in cheli vnus non poterit ſe ex
<
lb
/>
plicare. </
s
>
<
s
id
="
s.011164
">Commodior lyra eſt, quia etiam ma
<
lb
/>
gis retinet voces. </
s
>
<
s
id
="
s.011165
">Sed antiqui inſtrumenta
<
lb
/>
ad hoc apta conficiebant, inter quorum
<
lb
/>
chordas interualla dieſum erant conſtituta.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.011166
">Extremæ verò eiſdem locis, quæ conſonan
<
lb
/>
tiam efficiunt, neceſſariò in omni diateſſaro
<
lb
/>
reponuntur. </
s
>
<
s
id
="
s.011167
">Verùm in Diatonico duos ad
<
lb
/>
didimus neruos, alterum ſub imo, reliquum
<
lb
/>
ſupra ſupremum, vt humitoniorum ratio
<
lb
/>
conſtaret. </
s
>
<
s
id
="
s.011168
">Nuper Nicolaus Vincentius Mo
<
lb
/>
nochordium conſtruxit per dieſes diuiſum,
<
lb
/>
vt tonos ſingulos in quinque ſemitonia mi
<
lb
/>
nora in duo diuideret. </
s
>
<
s
id
="
s.011169
">Sunt autem in com
<
lb
/>
muni inſtrumento claui triginta candidi, to
<
lb
/>
ni ergo viginti, & vnus: ſemitonia 8. minora
<
lb
/>
in inferiore ordine. </
s
>
<
s
id
="
s.011170
">In ſuperiore nigri claui,
<
lb
/>
viginti, ſemitonia autem 49. Ergo Chroma
<
lb
/>
ticum hoc habet claues quinquaginta, in
<
lb
/>
terualla quadraginta nouem. </
s
>
<
s
id
="
s.011171
">Semitonia ma
<
lb
/>
iora viginti, minora viginti octo, tonos vi
<
lb
/>
ginti vnum. </
s
>
<
s
id
="
s.011172
">Exiſtimat ergo in quatuor illis
<
lb
/>
ordinibus, quorum duo ſunt ſuperiores, duo
<
lb
/>
candidorum clauorum, totidem nigrorum,
<
lb
/>
diuiſis minoribus tonis in duas dieſes, vt
<
lb
/>
fiant quinquaginta ſex: maioribus in tres,
<
lb
/>
vt fiant ſexaginta: vt ſint omnes centum ac
<
lb
/>
ſexdecim, claui verò centum ac decem &
<
lb
/>
ſeptem, inde pro indiuiſo (de quo dixi) tono
<
lb
/>
dieſes quinque totidémque claui conſtare.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.011173
">Enarmonicum monochordium vocibus cen
<
lb
/>
tum ac viginti vna, clauis autem vno plus.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.011174
">Certè ad commodum non inutilis ratio, ſed
<
lb
/>
non omninò exquiſita. </
s
>
<
s
id
="
s.011175
">Lucretia quoque
<
lb
/>
Todeſcha Bononienſis puella, in cheli addi
<
lb
/>
dit ſex chordas, vt eſſent decem & ſeptem
<
lb
/>
ternæ in ſuperioribus quinque ordinibus.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.011176
">Nete autem, quæ ſingularis eſſet geminata.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.011177
">Quæ Hypates obtinuit locum duas ſuperio
<
lb
/>
res habuit vniſonas, tertiam diapaſon inter
<
lb
/>
uallo: quatuor medij ordines vniſonum
<
lb
/>
trium fidium concentum retinuerunt. </
s
>
<
s
id
="
s.011178
">Du
<
lb
/>
plex habet incommodum hæc conſtructio:
<
lb
/>
ſpaciorum anguſtiam, vt niſi digiti ſint gra
<
lb
/>
ciles admodum longi chorauléſque
<
expan
abbr
="
præſtãs
">præſtans</
expan
>
,
<
lb
/>
qualis illa erat, quæ cum decimum
<
expan
abbr
="
ſeptimũ
">ſeptimum</
expan
>
<
lb
/>
ageret annum, nemini poſt haberi poſſet
<
lb
/>
difficultatem, & confuſionem non leuem ſit
<
lb
/>
paritura: tantúſque numerus fidium è neruis
<
lb
/>
vix poſſit in certa contentione diu manere.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.011179
">Cæterùm illi difficultas addidit decorem: &
<
lb
/>
ob artis præſtantiam, ſuauitatem mirabilem.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.011180
">Cùm verò duo ſint extrema, &
<
expan
abbr
="
mediũ
">medium</
expan
>
, quod
<
lb
/>
vocant Tenorem, in diuerſis vocibus (nam
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1558
"/>
<
lb
/>
quæ de diateſſaro dicta ſunt, ad
<
expan
abbr
="
vnã
">vnam</
expan
>
tantùm
<
lb
/>
referuntur) vox quarta Altus adiecta eſt, quę
<
lb
/>
quòd vacua repleat, cæteris ſuauitate præ
<
lb
/>
ſtat: cùm enim rei iam perfectæ aliquid addi
<
lb
/>
tur artificiosè, ad ornatum plurimùm con
<
lb
/>
ducere ſolet. </
s
>
<
s
id
="
s.011181
">Ob id omnibus vocibus hæc mi
<
lb
/>
ra arte conuenit. </
s
>
<
s
id
="
s.011182
">Obſeruat hæc vnicè graui
<
lb
/>
tonam, contra quam ſæpè in ſupremum ſe
<
lb
/>
attollit: modò quaſi in grauitonam mutata,
<
lb
/>
in profundum ſe mergit, ſublimiorem har
<
lb
/>
moniæ totius vocem contrario motu obſer
<
lb
/>
uans. </
s
>
<
s
id
="
s.011183
">Plerunque circa mediam ſpatia com
<
lb
/>
plendo ludit. </
s
>
<
s
id
="
s.011184
">Quo fit vt cùm nobiliſſima ſit,
<
lb
/>
præclaram etiam exigat cantatoris naturam,
<
lb
/>
& ingenium: quibus fit deſtituatur, nulla
<
lb
/>
prorſus euadit. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.011185
">
<
margin.target
id
="
marg1557
"/>
Chromatici
<
lb
/>
Enarmonici
<
lb
/>
Diateſſari
<
lb
/>
inuentio.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.011186
">
<
margin.target
id
="
marg1558
"/>
Altus vox
<
lb
/>
nobiliſſima.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.011187
">Porrò facilis eſt notarum cantus: notas
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1559
"/>
<
lb
/>
vocamus, Vt, Re, Mi, Fa, Sol, La: ſed
<
lb
/>
proferre verba, difficilius. </
s
>
<
s
id
="
s.011188
">Ideò cùm notas
<
lb
/>
prius diſcant pueri, ad verba ſæpè cum dif
<
lb
/>
ficultate non leui transferuntur. </
s
>
<
s
id
="
s.011189
">Fit autem
<
lb
/>
hæc tranſlatio tribus modis. </
s
>
<
s
id
="
s.011190
">Primus eſt, vt
<
lb
/>
quia diapente, diapaſon, diateſſaron, &
<
lb
/>
cæteras medias conſonantias, itémque ſe
<
lb
/>
ptimam, & nonam, & ſecundam aure diſ
<
lb
/>
cat, & proferre voce, atque ita ſub illa
<
expan
abbr
="
vocũ
">vocum</
expan
>
<
lb
/>
magnitudine verba ac ſyllabas potiùs pro
<
lb
/>
ferat, quod arduum ſanè eſt, quoniam ſex
<
lb
/>
ta, & tertia duplices ſunt, nec licet eas
<
lb
/>
proferre ſine imaginatione notarum atque
<
lb
/>
ita ſi alteram pro altera ſuppoſueris, ſemito
<
lb
/>
nio diſcordabis à reliquis vocibus. </
s
>
<
s
id
="
s.011191
">Secundus
<
lb
/>
modus eſt, vt mente concipias quocunque
<
lb
/>
ſpatio ac linea, quæ vox & quanta eſſe </
s
>
</
p
>
</
chap
>
</
body
>
</
text
>
</
archimedes
>