Alvarus, Thomas, Liber de triplici motu, 1509

Page concordance

< >
< >
page |< < of 290 > >|
    <echo version="1.0">
      <text xml:lang="la">
        <div xml:id="N10132" level="1" n="1" type="body">
          <div xml:id="N15C17" level="2" n="3" type="other" type-free="pars">
            <div xml:id="N25905" level="3" n="4" type="other" type-free="tractatus">
              <div xml:id="N27820" level="4" n="2" type="chapter" type-free="capitulum">
                <pb chead="Quarti Tractatus" file="0250" n="250"/>
                <p xml:id="N292C1">
                  <s xml:id="N292C2" xml:space="preserve">In oppoſituꝫ arguitur ſic / quia alias
                    <lb/>
                  ſequeretur /  non velocius poſſet agens infinitum
                    <lb/>
                  ꝓducere aliquē effectū ꝙ̄ agēs finitū poſſit ꝓducere
                    <lb/>
                  eundē: ſꝫ ↄ̨ñs videtur abſurdū: igr̄ probabile ē crea­
                    <lb/>
                  turam nullo pacto poſſe agere in inſtãti. </s>
                  <s xml:id="N292CD" xml:space="preserve">Seq̄la pꝫ /
                    <lb/>
                  quia tam agens finitū quã infinitum ꝓduceret ſuū
                    <lb/>
                  effectū in inſtanti</s>
                </p>
                <note position="left" xml:id="N292D4" xml:space="preserve">Hollrot.
                  <lb/>
                hiberni-
                  <lb/>
                cus.</note>
                <p xml:id="N292DC">
                  <s xml:id="N292DD" xml:space="preserve">Huic dubio reſpondet Hollrot et hi-
                    <lb/>
                  bernicus et q̇ eos ſequunt̄̄ /  nulla creatura põt age­
                    <lb/>
                  re in inſtanti. </s>
                  <s xml:id="N292E4" xml:space="preserve">Et mouētur aliq̈bus rõnibꝰ theologi­
                    <lb/>
                  cis quarū precipua eſt hec. </s>
                  <s xml:id="N292E9" xml:space="preserve">Si creatura poſſet age-
                    <lb/>
                  re ī inſtãti: ſequeret̄̄ /  homo poſſet naturaliter pec­
                    <lb/>
                  care infinitꝪ pctīs vni certo dato eq̈libꝰ nõ cõicanti­
                    <lb/>
                  bus: ſed ↄ̨ñs eſt impoſſibile: igit̄̄ illud ex quo ſequit̄̄
                    <lb/>
                  </s>
                  <s xml:id="N292F3" xml:space="preserve">Sequela probat̄̄ / q2 ſi ſortes põt peccare hoc eſt elice­
                    <lb/>
                    <gap/>
                    <lb/>
                  igitur in eē et cõtinuet ſortes illud peccatū ꝑ aliqḋ
                    <lb/>
                  tempus. </s>
                  <s xml:id="N292FD" xml:space="preserve">Quo poſito ſic arguit̄̄ ſortes in illo inſtã-
                    <lb/>
                  ti peccat aliquo peccato: et tantum peccat in quoli-
                    <lb/>
                  bet inſtanti tēporis ſequētis ꝑ quod continuat illū
                    <lb/>
                  actū: et ſunt infinita inſtantia in eo: ergo peccat infi­
                    <lb/>
                  nitis peccatis etc. / qḋ fuit probandū. </s>
                  <s xml:id="N29308" xml:space="preserve">Hec tñ rõ nõ eſt
                    <lb/>
                  multum efficax / q2 innitit̄̄ falſo fundamēto: puta 
                    <lb/>
                  quelibet ſequēs cõtinuatio et cuiuſlibet gradus illi­
                    <lb/>
                  us actus ſit libera cõtinuatio / qḋ tamē eſt falſuꝫ etc.
                    <lb/>
                  </s>
                  <s xml:id="N29312" xml:space="preserve">Et ſic ſoluit Adam in prīo hanc rõnem. </s>
                  <s xml:id="N29315" xml:space="preserve">Uide hoc
                    <lb/>
                  latius apud theologos.</s>
                </p>
                <p xml:id="N2931A">
                  <s xml:id="N2931B" xml:space="preserve">Sit igitur concluſio reſpõſiua ad du­
                    <lb/>
                  bium. </s>
                  <s xml:id="N29320" xml:space="preserve">Et ſi ſuſtētabile creaturã in inſtãti poſſe ef­
                    <lb/>
                  ctū producere nullū: nichilominus (meliori iudicio
                    <lb/>
                  ſemper excepto) id ꝓbabile eē exiſtimo nequaquã.
                    <lb/>
                  </s>
                  <s xml:id="N29328" xml:space="preserve">Prima pars cõcluſiõis ꝓbatur. </s>
                  <s xml:id="N2932B" xml:space="preserve">q2 rõnes ad oppo­
                    <lb/>
                  ſitum abſ cõtradictione ſolui pñt: igitur illa opi­
                    <lb/>
                  nio valet ſuſtētari. </s>
                  <s xml:id="N29332" xml:space="preserve">Añs ꝓbatur ſoluēdo rõnes pro
                    <lb/>
                  parte oppoſita. </s>
                  <s xml:id="N29337" xml:space="preserve">Secunda probatur rationibꝰ ante
                    <lb/>
                  oppoſitum factis.</s>
                </p>
                <p xml:id="N2933C">
                  <s xml:id="N2933D" xml:space="preserve">Ab primam rõnem ante oppoſitū di-
                    <lb/>
                  ctum eſt / ibi vſ ad vltimã replicã ad quã poteſt di-
                    <lb/>
                  ci negãdo /  illud corpus luminoſum eque cito vi-
                    <lb/>
                  deatur a remotiori ſicut a ꝓpinquiori. </s>
                  <s xml:id="N29346" xml:space="preserve">et cum addu­
                    <lb/>
                  citur experientia dicitur /  illa eſt fallax. </s>
                  <s xml:id="N2934B" xml:space="preserve">Quãuis
                    <lb/>
                  em̄ ita appareat: non tamen ita eſt. </s>
                  <s xml:id="N29350" xml:space="preserve">¶ Ad confirma­
                    <lb/>
                  tionem dico primo admiſſo caſu et ſuppoſitio nego /
                    <lb/>
                   īmediate poſt inſtans / qḋ eſt pñs illud agēs agat
                    <lb/>
                  in totū / q2 nullū agēs naturali p̄t incipere agere eq̈
                    <lb/>
                  cito ī propriū ſicut in remotū. </s>
                  <s xml:id="N2935B" xml:space="preserve">Quãtūcū eī agēs
                    <lb/>
                  approximetur alicui paſſo ꝑ quod debeat agere ci­
                    <lb/>
                  tius aget in ṗmã medietatē ꝙ̄ in ſcḋam. </s>
                  <s xml:id="N29362" xml:space="preserve">Dico ſcḋo
                    <lb/>
                  admittendo /  agens naturale põt incipere eq̄ cito
                    <lb/>
                  agere per totū paſſum admiſſo caſu cum ſuppoſi-
                    <lb/>
                  to: negando añs: et cū probatur nego aſſumptū, et
                    <lb/>
                  ad ꝓbationem cõcedo /  eſt debite approximatum
                    <lb/>
                  ad agendū ꝑ totū tñ non agit ꝑ totum q2 īmediate
                    <lb/>
                  poſt inſtaus / qḋ eſt pñs nõ agit in pūctū in extremo
                    <lb/>
                  remotiori q2 immediate poſt hoc reſtētia illiꝰ pūcti
                    <lb/>
                  habebit ꝓportionē maioris ineq̈litatꝪ ad totaꝫ po­
                    <lb/>
                  tentiam agētis: q2 aña habuit et nõ ſubito illã ꝑdit
                    <lb/>
                  </s>
                  <s xml:id="N29378" xml:space="preserve">QꝪ aña habuit patet / q2 aña tota reſiſtētia puncti
                    <lb/>
                  in extremo ꝓpīquiori habuit ꝓportionē eq̈litatis
                    <lb/>
                  ad poñam vel maioris īeq̈litatꝪ (nõ ē cura) q2 alias
                    <lb/>
                  fuiſſꝫ actio ad illū pūctū / qḋ ē ↄ̈ caſū: igr̄ aña reſiſtē­
                    <lb/>
                  tia pūcti ī remotiori extremo habuit ꝓportionem
                    <lb/>
                  maioris inequalitatis / quod fuit probandum.</s>
                </p>
                <p xml:id="N29385">
                  <s xml:id="N29386" xml:space="preserve">Ad ſecūdam rõnem reſponſuꝫ eſt ibi
                    <lb/>
                  vſ ad p̄mã replicã: ad quã dicēdū ē negãdo ſeq̄lã
                    <lb/>
                  </s>
                  <s xml:id="N2938C" xml:space="preserve">Et rõ eſt / q2 aduerſariꝰ opiniabit̄̄: nec aīaꝫ btē gīs
                    <cb chead="Capi. Tertium"/>
                  nec alicuius alteriꝰ btī ↄ̨currere actiue ad ꝓductio­
                    <lb/>
                  nē ſue btītudinis imo deꝰ ſe ſolo ꝓducit illã btītu-
                    <lb/>
                  dinē: et ꝑ ↄ̨ñs põt illã in īſtãti ꝓducere cū ſit agēs in­
                    <lb/>
                  finitū. </s>
                  <s xml:id="N29398" xml:space="preserve">Hec em̄ fuit imaginatio aliq̊rū theologorū.
                    <lb/>
                  </s>
                  <s xml:id="N2939C" xml:space="preserve">Si o teneat̄̄ /  deꝰ nõ põt ſe ſolo ꝓducere actū vo­
                    <lb/>
                  lūtatis aut ītellectꝰ vt imaginat̄̄ hollrot: et de alia
                    <lb/>
                  co: tunc diſtinguēdū eſt /  creatura poſſit agere in ī­
                    <lb/>
                  ſtanti aut cū adiutorio infinito: et ſic ↄ̨cedit̄̄ aut ad-
                    <lb/>
                  iuta ſolū finite: et ſic negatur. </s>
                  <s xml:id="N293A7" xml:space="preserve">¶ Ad ↄ̨firmationē ſo­
                    <lb/>
                  lutionē q̄re.
                    <note position="right" xlink:href="note-0250-01a" xlink:label="note-0250-01" xml:id="N2942C" xml:space="preserve">Reſiſten-
                      <lb/>
                    tia inttī-
                      <lb/>
                    ſeca.</note>
                  </s>
                  <s xml:id="N293B1" xml:space="preserve">Nõ em̄ video vñ poſſit talis ſucceſſio ꝓ­
                    <lb/>
                  cedere niſi dicas cuꝫ doctore ſubtili in .2°. ſen. /  eſt
                    <lb/>
                  aliqua reſiſtētia intrīſeca: et talis reſiſtētia intrinſe­
                    <lb/>
                  ca eſt finitas ipſius agētis creati cui ꝓpter ſuã fini­
                    <lb/>
                  tatē repugnat ſubito aliquid efficere. </s>
                  <s xml:id="N293BC" xml:space="preserve">Et ſcḋm hoc
                    <lb/>
                  cõcedēdū eſt /  agens creatū reſiſtit ſibi ipſi. </s>
                  <s xml:id="N293C1" xml:space="preserve">Et iſto
                    <lb/>
                  mõ iam dabitur aliqua dictarū cauſarū ſucceſſio-
                    <lb/>
                  nis puta reſiſtētia. </s>
                  <s xml:id="N293C8" xml:space="preserve">Nec aliter potuit doctor ſubti-
                    <lb/>
                  lis ſoluere rõnē pḣi ꝓbantis graue in vacuo ſubito
                    <lb/>
                  moueri niſi ponēdo hãc intrīſecã reſiſtentiã. </s>
                  <s xml:id="N293CF" xml:space="preserve">Et cõ-
                    <lb/>
                  formiṫ ↄ̨cedēdū eſt /  eq̄ velociṫ ꝓportionabilr̄ ſicut
                    <lb/>
                  tus agētis finiti auget̄̄ et intēdit̄̄ reſiſtētia intrin-
                    <lb/>
                  ſeca eiuſdē diminuit̄̄.
                    <note position="right" xlink:href="note-0250-02a" xlink:label="note-0250-02" xml:id="N29436" xml:space="preserve">Correla.</note>
                  </s>
                  <s xml:id="N293DD" xml:space="preserve">Ex q̊ ſequit̄̄ vlteriꝰ /  ſi effice-
                    <lb/>
                  retur talis tus infinita: iã nullo pacto eſſet in tali
                    <lb/>
                  agēte reſiſtētia intrīſeca cū nichil aliud ſit illa reſi­
                    <lb/>
                  ſtētia intrinſeca ꝙ̄ ip̄m agēs finitaꝫ habens actiui-
                    <lb/>
                  tatē. </s>
                  <s xml:id="N293E8" xml:space="preserve">Supponit em̄ hic terminꝰ reſiſtētia intrinſeca
                    <lb/>
                  ꝓ aliquod agēte cõnotando ip̄m habere adequate fi­
                    <lb/>
                  nita tutē agendi. </s>
                  <s xml:id="N293EF" xml:space="preserve">Quare repugnat deo cū intrīſe­
                    <lb/>
                  ca reſiſtentia aliq̇d efficere. </s>
                  <s xml:id="N293F4" xml:space="preserve">Et ſi nõ placeat hec ītrī­
                    <lb/>
                  ſeca reſiſtētia q̄ras aliaꝫ cãm. </s>
                  <s xml:id="N293F9" xml:space="preserve">¶ Sed q2 dubiuꝫ ad
                    <lb/>
                  vtrã partē defenſat̄̄ ſoluende ſunt rões in oppoſi­
                    <lb/>
                  tū adducte. </s>
                  <s xml:id="N29400" xml:space="preserve">Ad rõnē ī oppoſitū rñdeo cõcedēdo ali­
                    <lb/>
                  quē effectū non poſſe velocius ꝓduci ab agēte infini­
                    <lb/>
                  to cuiuſmodi eſt deꝰ ꝙ̄ ab agente finito cuiuſmõi eſt
                    <lb/>
                  creatura: nec illud ē incõueniēs. </s>
                  <s xml:id="N29409" xml:space="preserve">Nõ eī ex hoc ſeq̇tur
                    <lb/>
                  deū et creaturã eē equalis tutꝪ actiue. </s>
                  <s xml:id="N2940E" xml:space="preserve">Nã iſta ↄ̨ña
                    <lb/>
                  nichil valet iſta duo agētia equa cito ꝓducūt eūdē
                    <lb/>
                  effectū vel ſiĺem: igr̄ ſūt eq̈lis actiue. </s>
                  <s xml:id="N29415" xml:space="preserve">Sꝫ oꝫ ſic argu-
                    <lb/>
                  mētari cū eq̈li reſiſtētia eq̄ velociter ceterꝪ ꝑibꝰ iſta
                    <lb/>
                  agētia ſiĺe effectū ꝓducūt: igr̄ ſūt eq̈lis virtutꝪ actīe
                    <lb/>
                  vbi eī nulla ē reſiſtētia: ꝑfectionē actīe tutꝪ ſubita
                    <lb/>
                  ꝓductio mīme arguit. </s>
                  <s xml:id="N29420" xml:space="preserve">Ad aliã rõnē hollrot et hiber­
                    <lb/>
                  nici rñſū ē aliq̈ĺr in corꝑe dubii. </s>
                  <s xml:id="N29425" xml:space="preserve">Et hec de .4. dubio</s>
                </p>
                <p xml:id="N2943C">
                  <s xml:id="N2943D" xml:space="preserve">Ad quintū dubium arguitur ad par-
                    <lb/>
                  tē negatiuã / q2 ſi deꝰ poſſet ꝓducē michaelē īmedia­
                    <lb/>
                  te poſt gabrielē maxīe eēt ꝓducēdo gabrielē ꝑ ṗmū
                    <lb/>
                  īſtãs eē et michaelē ꝑ vltimū nõ eē: ſꝫ ↄ̨ñs ē fĺm / igr̄ il­
                    <lb/>
                  lud ex q̊ ſeq̇tur. </s>
                  <s xml:id="N29448" xml:space="preserve">Seq̄la pꝫ: ſꝫ fĺitas ↄ̨ñtꝪ oñdit̄̄: q2 bñ
                    <lb/>
                  ſequit̄̄ michael ꝓducet̄̄: g̊ ſucceſſiue vel ſubito: ſꝫ nõ
                    <lb/>
                  ſucceſſiue cū nõ hēat partes: igr̄ ſubito et ꝑ ↄ̨ñs in in­
                    <lb/>
                  ſtanti: ſꝫ ↄ̨ñs ē fĺm / q2 erit añ qḋlꝫ inſtãs futurū: et nõ
                    <lb/>
                  ꝓducit̄̄ ī īſtãti pñti. </s>
                  <s xml:id="N29453" xml:space="preserve">Itē oē qḋ ꝓducit̄̄ qñ tp̄s ē ꝓducit̄̄
                    <lb/>
                  in tꝑe vel in īſtãti: igr̄ ſi michael ſic ꝓducat̄̄ poſt ga­
                    <lb/>
                  brielē ip̄e ꝓducet̄̄ in tꝑe vel ī inſtãti: ſꝫ nõ ī tꝑe: g̊ in ī-
                    <lb/>
                  ſtãti / qḋ īprobatū ē.
                    <note position="right" xlink:href="note-0250-03a" xlink:label="note-0250-03" xml:id="N29487" xml:space="preserve">Dicitur.</note>
                  </s>
                  <s xml:id="N29461" xml:space="preserve">¶ Dices cõcedēdo ſeq̄lã: et negã­
                    <lb/>
                  do falſitatē ↄ̨ñtis: et ad punctū probationis nego
                    <lb/>
                  iſtã ↄ̨ñam ꝓducit̄̄ ſubito: ergo in inſtãti: ſicut aliq̇d
                    <lb/>
                  diuiditur ſubito hoc eſt nõ ꝑ partē ante partē tñ in
                    <lb/>
                  nullo inſtanti: ſꝫ ante qḋlibet inſtãs futurū diuidet̄̄
                    <lb/>
                  et erit diuiſū vt caſu poſito /  vniformiter in hora
                    <lb/>
                  futura adeq̈te diuidat̄̄ aliqḋ pedale / tunc ſuꝑficies
                    <lb/>
                  ſiue linea īitians tale pedale ſubito diuidet̄̄ et ī nul­
                    <lb/>
                  lo inſtãti: ſꝫ añ qḋlibet inſtans futurū erit diuiſa.
                    <lb/>
                  </s>
                  <s xml:id="N29475" xml:space="preserve">Nec valet iſta ↄ̨ña aliquid ꝓducitur: ergo illud ꝓ-
                    <lb/>
                  ducitur ſucceſſiue vel in inſtãti. </s>
                  <s xml:id="N2947A" xml:space="preserve">Ad aliud nego /  nõ
                    <lb/>
                  producitur in tempore licet inadequate tamen per
                    <lb/>
                  nullum tempus producitur / quia eſt ante quodlibet
                    <lb/>
                  inſtans illius temporis productus.</s>
                </p>
              </div>
            </div>
          </div>
        </div>
      </text>
    </echo>