Bošković, Ruđer Josip
,
Theoria philosophiae naturalis redacta ad unicam legem virium in natura existentium
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Notes
Handwritten
Figures
Content
Thumbnails
Table of handwritten notes
<
1 - 4
[out of range]
>
<
1 - 4
[out of range]
>
page
|<
<
(198)
of 389
>
>|
<
echo
version
="
1.0RC
">
<
text
xml:lang
="
la
"
type
="
free
">
<
div
type
="
section
"
level
="
0
"
n
="
0
">
<
p
>
<
s
xml:space
="
preserve
">
<
pb
o
="
198
"
file
="
0250
"
n
="
250
"
rhead
="
THEORIÆ
"/>
debeat totus frangi ſimul, vel potius debeant aliæ poſt alias
<
lb
/>
frangi virgæ.</
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
"/>
</
p
>
<
p
>
<
s
xml:space
="
preserve
">433. </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">Id ipſum eſt diſcrimen inter fluida hujus generis, & </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">
<
lb
/>
<
note
position
="
left
"
xlink:label
="
note-0250-01
"
xlink:href
="
note-0250-01a
"
xml:space
="
preserve
">Applicatio ex-
<
lb
/>
empli ad flui-
<
lb
/>
da, & ſolida:
<
lb
/>
ſucceſſiva par
<
lb
/>
ticularum ſepa-
<
lb
/>
ratio in flui-
<
lb
/>
dis.</
note
>
ſolida. </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">In his motus particularum circa particulas liber ob
<
lb
/>
earum uniformitatem permittit, ut ſeparentur aliæ; </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">poſt alias;
<
lb
/>
</
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">dum in ſolidis vis in latus, de qua egimus jam in pluribus
<
lb
/>
locis, & </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">anguli prominentes, ac figurarum irregularitas, im-
<
lb
/>
pediunt ejuſmodi liberum motum, qui fiat ſine mutatione di-
<
lb
/>
ſtantiarum, & </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">cogunt divulſionem plurimarum particularum ſi-
<
lb
/>
mul: </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">unde oritur difficultas illa ingens dividendi a ſe invicem
<
lb
/>
particulas ſolidas, quæ in diviſione fluidorum eſt adeo tenuis,
<
lb
/>
ac ad ſenſum nulla.</
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
"/>
</
p
>
<
p
>
<
s
xml:space
="
preserve
">434. </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">Succeſſivam hujuſmodi ſeparationem particularum alia-
<
lb
/>
<
note
position
="
left
"
xlink:label
="
note-0250-02
"
xlink:href
="
note-0250-02a
"
xml:space
="
preserve
">Exemplum i-
<
lb
/>
pſius in aqua:
<
lb
/>
reſiſtentiam in
<
lb
/>
fluidis ad ſepa-
<
lb
/>
rationem fieri
<
lb
/>
eandem, ac in
<
lb
/>
ſolidis, ſi velo-
<
lb
/>
citas debeat eſ-
<
lb
/>
ſe ingens.</
note
>
rum poſt alias videmus utique in ipſis aquæ guttis pendenti-
<
lb
/>
bus, quæ ubi ita excreverunt; </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">ut pondus totius guttæ ſuperet
<
lb
/>
vim attractivam mutuam partium ipſius; </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">non divellitur tota
<
lb
/>
ſimul ingens ejus aliqua maſſa, ſed a ſuperiore parte, utut bre-
<
lb
/>
viſſimo tempore, attenuatur per gradus; </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">donec illud veluti fi-
<
lb
/>
lum jam tenuiſſimum penitus ſuperetur. </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">Fuerunt prius mille
<
lb
/>
particulæ in ſuperficie, quæ guttam pendentem connectebant
<
lb
/>
cum ſuperiore parte aquæ, quæ relinquitur adhærens corpori, ex
<
lb
/>
quo pendebat gutta, fiunt paullo poſt ibi 900, 800, 700: </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">& </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">ita
<
lb
/>
porro imminuto earum numero per gradus, dum laterales ac-
<
lb
/>
cedunt ad ſe invicem, & </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">attenuatur figura: </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">quarum idcirco re-
<
lb
/>
ſiſtentia facile vincitur, ut ubi in illo virgarum faſciculo fran-
<
lb
/>
gantur aliæ poſt alias. </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">At ubi celerrimo motu in fluidum ejuſ-
<
lb
/>
modi incurritur ita; </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">ut non poſſint tam brevi tempore aliæ aliis
<
lb
/>
particulæ locum dare, & </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">in gyrum agi; </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">tum vero fluida reſiſtunt,
<
lb
/>
ut ſolida. </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">Id experimur in globis tormentariis, qui ex aqua re-
<
lb
/>
ſiliunt, in eam ſatis oblique projecti, ut manente ſatis magna
<
lb
/>
horizontali velocitate colliſio in perpendiculari fiat more ſoli-
<
lb
/>
dorum: </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">ac eandem quoque reſiſtentiam in aqua ſcindenda ex-
<
lb
/>
periuntur, qui ſe ex editiore loco in eam demittunt.</
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
"/>
</
p
>
<
p
>
<
s
xml:space
="
preserve
">435. </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">Hinc autem pronum eſt videre, unde ſoliditatis phæ-
<
lb
/>
<
note
position
="
left
"
xlink:label
="
note-0250-03
"
xlink:href
="
note-0250-03a
"
xml:space
="
preserve
">Soliditatis cau-
<
lb
/>
ſa in vi, & mo.
<
lb
/>
tu in latus: ex-
<
lb
/>
emplum in pa-
<
lb
/>
rallelepipedis.</
note
>
nomena ortum ducant. </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">Nimirum ubi particularum figura re-
<
lb
/>
cedit plurimum a ſphærica, vel diſtributio punctorum intra
<
lb
/>
particulam inæqualis eſt, ibi nec habetur libertas illa motus
<
lb
/>
circularis, & </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">omnia, quæ ad ſoliditatem pertinent, conſequi
<
lb
/>
debent ex vi in latus. </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">Cum enim una particula reſpectu al-
<
lb
/>
terius non diſtantiam tantummodo, ſed & </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">poſitionem ſervare
<
lb
/>
debeat; </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">non ſolum, ea promota, vel retracta, alteram quoque
<
lb
/>
promoveri, vel retrahi neceſſe eſt; </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">ſed præterea, ea circa axem
<
lb
/>
quencunque converſa, oportet & </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">illam aliam loco cedere,
<
lb
/>
ac eo abire, ubi poſitionem priorem reſpectivam acquirat:
<
lb
/>
</
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">quod cum & </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">tertia reſpectu ſecundæ præſtare debeat, & </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">omnes
<
lb
/>
reliquæ circunquaque circa illam poſitæ; </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">patet utique, non
<
lb
/>
poſſe motum in eo caſu imprimi parti cuipiam ſyſtematis; </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">
<
lb
/>
quin & </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">totius ſyſtematis motus conſequatur reſpectivam </
s
>
</
p
>
</
div
>
</
text
>
</
echo
>