Bošković, Ruđer Josip
,
Theoria philosophiae naturalis redacta ad unicam legem virium in natura existentium
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Notes
Handwritten
Figures
Content
Thumbnails
Table of contents
<
1 - 30
31 - 40
[out of range]
>
<
1 - 30
31 - 40
[out of range]
>
page
|<
<
(198)
of 389
>
>|
<
echo
version
="
1.0RC
">
<
text
xml:lang
="
la
"
type
="
free
">
<
div
type
="
section
"
level
="
0
"
n
="
0
">
<
p
>
<
s
xml:space
="
preserve
">
<
pb
o
="
198
"
file
="
0250
"
n
="
250
"
rhead
="
THEORIÆ
"/>
debeat totus frangi ſimul, vel potius debeant aliæ poſt alias
<
lb
/>
frangi virgæ.</
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
"/>
</
p
>
<
p
>
<
s
xml:space
="
preserve
">433. </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">Id ipſum eſt diſcrimen inter fluida hujus generis, & </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">
<
lb
/>
<
note
position
="
left
"
xlink:label
="
note-0250-01
"
xlink:href
="
note-0250-01a
"
xml:space
="
preserve
">Applicatio ex-
<
lb
/>
empli ad flui-
<
lb
/>
da, & ſolida:
<
lb
/>
ſucceſſiva par
<
lb
/>
ticularum ſepa-
<
lb
/>
ratio in flui-
<
lb
/>
dis.</
note
>
ſolida. </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">In his motus particularum circa particulas liber ob
<
lb
/>
earum uniformitatem permittit, ut ſeparentur aliæ; </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">poſt alias;
<
lb
/>
</
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">dum in ſolidis vis in latus, de qua egimus jam in pluribus
<
lb
/>
locis, & </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">anguli prominentes, ac figurarum irregularitas, im-
<
lb
/>
pediunt ejuſmodi liberum motum, qui fiat ſine mutatione di-
<
lb
/>
ſtantiarum, & </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">cogunt divulſionem plurimarum particularum ſi-
<
lb
/>
mul: </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">unde oritur difficultas illa ingens dividendi a ſe invicem
<
lb
/>
particulas ſolidas, quæ in diviſione fluidorum eſt adeo tenuis,
<
lb
/>
ac ad ſenſum nulla.</
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
"/>
</
p
>
<
p
>
<
s
xml:space
="
preserve
">434. </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">Succeſſivam hujuſmodi ſeparationem particularum alia-
<
lb
/>
<
note
position
="
left
"
xlink:label
="
note-0250-02
"
xlink:href
="
note-0250-02a
"
xml:space
="
preserve
">Exemplum i-
<
lb
/>
pſius in aqua:
<
lb
/>
reſiſtentiam in
<
lb
/>
fluidis ad ſepa-
<
lb
/>
rationem fieri
<
lb
/>
eandem, ac in
<
lb
/>
ſolidis, ſi velo-
<
lb
/>
citas debeat eſ-
<
lb
/>
ſe ingens.</
note
>
rum poſt alias videmus utique in ipſis aquæ guttis pendenti-
<
lb
/>
bus, quæ ubi ita excreverunt; </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">ut pondus totius guttæ ſuperet
<
lb
/>
vim attractivam mutuam partium ipſius; </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">non divellitur tota
<
lb
/>
ſimul ingens ejus aliqua maſſa, ſed a ſuperiore parte, utut bre-
<
lb
/>
viſſimo tempore, attenuatur per gradus; </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">donec illud veluti fi-
<
lb
/>
lum jam tenuiſſimum penitus ſuperetur. </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">Fuerunt prius mille
<
lb
/>
particulæ in ſuperficie, quæ guttam pendentem connectebant
<
lb
/>
cum ſuperiore parte aquæ, quæ relinquitur adhærens corpori, ex
<
lb
/>
quo pendebat gutta, fiunt paullo poſt ibi 900, 800, 700: </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">& </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">ita
<
lb
/>
porro imminuto earum numero per gradus, dum laterales ac-
<
lb
/>
cedunt ad ſe invicem, & </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">attenuatur figura: </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">quarum idcirco re-
<
lb
/>
ſiſtentia facile vincitur, ut ubi in illo virgarum faſciculo fran-
<
lb
/>
gantur aliæ poſt alias. </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">At ubi celerrimo motu in fluidum ejuſ-
<
lb
/>
modi incurritur ita; </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">ut non poſſint tam brevi tempore aliæ aliis
<
lb
/>
particulæ locum dare, & </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">in gyrum agi; </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">tum vero fluida reſiſtunt,
<
lb
/>
ut ſolida. </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">Id experimur in globis tormentariis, qui ex aqua re-
<
lb
/>
ſiliunt, in eam ſatis oblique projecti, ut manente ſatis magna
<
lb
/>
horizontali velocitate colliſio in perpendiculari fiat more ſoli-
<
lb
/>
dorum: </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">ac eandem quoque reſiſtentiam in aqua ſcindenda ex-
<
lb
/>
periuntur, qui ſe ex editiore loco in eam demittunt.</
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
"/>
</
p
>
<
p
>
<
s
xml:space
="
preserve
">435. </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">Hinc autem pronum eſt videre, unde ſoliditatis phæ-
<
lb
/>
<
note
position
="
left
"
xlink:label
="
note-0250-03
"
xlink:href
="
note-0250-03a
"
xml:space
="
preserve
">Soliditatis cau-
<
lb
/>
ſa in vi, & mo.
<
lb
/>
tu in latus: ex-
<
lb
/>
emplum in pa-
<
lb
/>
rallelepipedis.</
note
>
nomena ortum ducant. </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">Nimirum ubi particularum figura re-
<
lb
/>
cedit plurimum a ſphærica, vel diſtributio punctorum intra
<
lb
/>
particulam inæqualis eſt, ibi nec habetur libertas illa motus
<
lb
/>
circularis, & </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">omnia, quæ ad ſoliditatem pertinent, conſequi
<
lb
/>
debent ex vi in latus. </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">Cum enim una particula reſpectu al-
<
lb
/>
terius non diſtantiam tantummodo, ſed & </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">poſitionem ſervare
<
lb
/>
debeat; </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">non ſolum, ea promota, vel retracta, alteram quoque
<
lb
/>
promoveri, vel retrahi neceſſe eſt; </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">ſed præterea, ea circa axem
<
lb
/>
quencunque converſa, oportet & </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">illam aliam loco cedere,
<
lb
/>
ac eo abire, ubi poſitionem priorem reſpectivam acquirat:
<
lb
/>
</
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">quod cum & </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">tertia reſpectu ſecundæ præſtare debeat, & </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">omnes
<
lb
/>
reliquæ circunquaque circa illam poſitæ; </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">patet utique, non
<
lb
/>
poſſe motum in eo caſu imprimi parti cuipiam ſyſtematis; </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">
<
lb
/>
quin & </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">totius ſyſtematis motus conſequatur reſpectivam </
s
>
</
p
>
</
div
>
</
text
>
</
echo
>