250
hiberni-
cus.
In oppoſituꝫ arguitur ſic / quia alias
ſequeretur / non velocius poſſet agens infinitum
ꝓducere aliquē effectū ꝙ̄ agēs finitū poſſit ꝓducere
eundē: ſꝫ ↄ̨ñs videtur abſurdū: igr̄ probabile ē crea
turam nullo pacto poſſe agere in inſtãti. Seq̄la pꝫ /
quia tam agens finitū quã infinitum ꝓduceret ſuū
effectū in inſtanti
11Hollrot. ſequeretur / non velocius poſſet agens infinitum
ꝓducere aliquē effectū ꝙ̄ agēs finitū poſſit ꝓducere
eundē: ſꝫ ↄ̨ñs videtur abſurdū: igr̄ probabile ē crea
turam nullo pacto poſſe agere in inſtãti. Seq̄la pꝫ /
quia tam agens finitū quã infinitum ꝓduceret ſuū
effectū in inſtanti
hiberni-
cus.
Huic dubio reſpondet Hollrot et hi-
bernicus et q̇ eos ſequunt̄̄ / nulla creatura põt age
re in inſtanti. Et mouētur aliq̈bus rõnibꝰ theologi
cis quarū precipua eſt hec. Si creatura poſſet age-
re ī inſtãti: ſequeret̄̄ / homo poſſet naturaliter pec
care infinitꝪ pctīs vni certo dato eq̈libꝰ nõ cõicanti
bus: ſed ↄ̨ñs eſt impoſſibile: igit̄̄ illud ex quo ſequit̄̄
Sequela probat̄̄ / q2 ſi ſortes põt peccare hoc eſt elice
igitur in eē et cõtinuet ſortes illud peccatū ꝑ aliqḋ
tempus. Quo poſito ſic arguit̄̄ ſortes in illo inſtã-
ti peccat aliquo peccato: et tantum peccat in quoli-
bet inſtanti tēporis ſequētis ꝑ quod continuat illū
actū: et ſunt infinita inſtantia in eo: ergo peccat infi
nitis peccatis etc. / qḋ fuit probandū. Hec tñ rõ nõ eſt
multum efficax / q2 innitit̄̄ falſo fundamēto: puta
quelibet ſequēs cõtinuatio et cuiuſlibet gradus illi
us actus ſit libera cõtinuatio / qḋ tamē eſt falſuꝫ etc.
Et ſic ſoluit Adam in prīo hanc rõnem. Uide hoc
latius apud theologos.
bernicus et q̇ eos ſequunt̄̄ / nulla creatura põt age
re in inſtanti. Et mouētur aliq̈bus rõnibꝰ theologi
cis quarū precipua eſt hec. Si creatura poſſet age-
re ī inſtãti: ſequeret̄̄ / homo poſſet naturaliter pec
care infinitꝪ pctīs vni certo dato eq̈libꝰ nõ cõicanti
bus: ſed ↄ̨ñs eſt impoſſibile: igit̄̄ illud ex quo ſequit̄̄
Sequela probat̄̄ / q2 ſi ſortes põt peccare hoc eſt elice
igitur in eē et cõtinuet ſortes illud peccatū ꝑ aliqḋ
tempus. Quo poſito ſic arguit̄̄ ſortes in illo inſtã-
ti peccat aliquo peccato: et tantum peccat in quoli-
bet inſtanti tēporis ſequētis ꝑ quod continuat illū
actū: et ſunt infinita inſtantia in eo: ergo peccat infi
nitis peccatis etc. / qḋ fuit probandū. Hec tñ rõ nõ eſt
multum efficax / q2 innitit̄̄ falſo fundamēto: puta
quelibet ſequēs cõtinuatio et cuiuſlibet gradus illi
us actus ſit libera cõtinuatio / qḋ tamē eſt falſuꝫ etc.
Et ſic ſoluit Adam in prīo hanc rõnem. Uide hoc
latius apud theologos.
Sit igitur concluſio reſpõſiua ad du
bium. Et ſi ſuſtētabile creaturã in inſtãti poſſe ef
ctū producere nullū: nichilominus (meliori iudicio
ſemper excepto) id ꝓbabile eē exiſtimo nequaquã.
Prima pars cõcluſiõis ꝓbatur. q2 rõnes ad oppo
ſitum abſ cõtradictione ſolui pñt: igitur illa opi
nio valet ſuſtētari. Añs ꝓbatur ſoluēdo rõnes pro
parte oppoſita. Secunda probatur rationibꝰ ante
oppoſitum factis.
bium. Et ſi ſuſtētabile creaturã in inſtãti poſſe ef
ctū producere nullū: nichilominus (meliori iudicio
ſemper excepto) id ꝓbabile eē exiſtimo nequaquã.
Prima pars cõcluſiõis ꝓbatur. q2 rõnes ad oppo
ſitum abſ cõtradictione ſolui pñt: igitur illa opi
nio valet ſuſtētari. Añs ꝓbatur ſoluēdo rõnes pro
parte oppoſita. Secunda probatur rationibꝰ ante
oppoſitum factis.
Ab primam rõnem ante oppoſitū di-
ctum eſt / ibi vſ ad vltimã replicã ad quã poteſt di-
ci negãdo / illud corpus luminoſum eque cito vi-
deatur a remotiori ſicut a ꝓpinquiori. et cum addu
citur experientia dicitur / illa eſt fallax. Quãuis
em̄ ita appareat: non tamen ita eſt. ¶ Ad confirma
tionem dico primo admiſſo caſu et ſuppoſitio nego /
īmediate poſt inſtans / qḋ eſt pñs illud agēs agat
in totū / q2 nullū agēs naturali p̄t incipere agere eq̈
cito ī propriū ſicut in remotū. Quãtūcū eī agēs
approximetur alicui paſſo ꝑ quod debeat agere ci
tius aget in ṗmã medietatē ꝙ̄ in ſcḋam. Dico ſcḋo
admittendo / agens naturale põt incipere eq̄ cito
agere per totū paſſum admiſſo caſu cum ſuppoſi-
to: negando añs: et cū probatur nego aſſumptū, et
ad ꝓbationem cõcedo / eſt debite approximatum
ad agendū ꝑ totū tñ non agit ꝑ totum q2 īmediate
poſt inſtaus / qḋ eſt pñs nõ agit in pūctū in extremo
remotiori q2 immediate poſt hoc reſtētia illiꝰ pūcti
habebit ꝓportionē maioris ineq̈litatꝪ ad totaꝫ po
tentiam agētis: q2 aña habuit et nõ ſubito illã ꝑdit
QꝪ aña habuit patet / q2 aña tota reſiſtētia puncti
in extremo ꝓpīquiori habuit ꝓportionē eq̈litatis
ad poñam vel maioris īeq̈litatꝪ (nõ ē cura) q2 alias
fuiſſꝫ actio ad illū pūctū / qḋ ē ↄ̈ caſū: igr̄ aña reſiſtē
tia pūcti ī remotiori extremo habuit ꝓportionem
maioris inequalitatis / quod fuit probandum.
ctum eſt / ibi vſ ad vltimã replicã ad quã poteſt di-
ci negãdo / illud corpus luminoſum eque cito vi-
deatur a remotiori ſicut a ꝓpinquiori. et cum addu
citur experientia dicitur / illa eſt fallax. Quãuis
em̄ ita appareat: non tamen ita eſt. ¶ Ad confirma
tionem dico primo admiſſo caſu et ſuppoſitio nego /
īmediate poſt inſtans / qḋ eſt pñs illud agēs agat
in totū / q2 nullū agēs naturali p̄t incipere agere eq̈
cito ī propriū ſicut in remotū. Quãtūcū eī agēs
approximetur alicui paſſo ꝑ quod debeat agere ci
tius aget in ṗmã medietatē ꝙ̄ in ſcḋam. Dico ſcḋo
admittendo / agens naturale põt incipere eq̄ cito
agere per totū paſſum admiſſo caſu cum ſuppoſi-
to: negando añs: et cū probatur nego aſſumptū, et
ad ꝓbationem cõcedo / eſt debite approximatum
ad agendū ꝑ totū tñ non agit ꝑ totum q2 īmediate
poſt inſtaus / qḋ eſt pñs nõ agit in pūctū in extremo
remotiori q2 immediate poſt hoc reſtētia illiꝰ pūcti
habebit ꝓportionē maioris ineq̈litatꝪ ad totaꝫ po
tentiam agētis: q2 aña habuit et nõ ſubito illã ꝑdit
QꝪ aña habuit patet / q2 aña tota reſiſtētia puncti
in extremo ꝓpīquiori habuit ꝓportionē eq̈litatis
ad poñam vel maioris īeq̈litatꝪ (nõ ē cura) q2 alias
fuiſſꝫ actio ad illū pūctū / qḋ ē ↄ̈ caſū: igr̄ aña reſiſtē
tia pūcti ī remotiori extremo habuit ꝓportionem
maioris inequalitatis / quod fuit probandum.
Ad ſecūdam rõnem reſponſuꝫ eſt ibi
vſ ad p̄mã replicã: ad quã dicēdū ē negãdo ſeq̄lã
Et rõ eſt / q2 aduerſariꝰ opiniabit̄̄: nec aīaꝫ btē gīs
nec alicuius alteriꝰ btī ↄ̨currere actiue ad ꝓductio
nē ſue btītudinis imo deꝰ ſe ſolo ꝓducit illã btītu-
dinē: et ꝑ ↄ̨ñs põt illã in īſtãti ꝓducere cū ſit agēs in
finitū. Hec em̄ fuit imaginatio aliq̊rū theologorū.
Si o teneat̄̄ / deꝰ nõ põt ſe ſolo ꝓducere actū vo
lūtatis aut ītellectꝰ vt imaginat̄̄ hollrot: et de alia
co: tunc diſtinguēdū eſt / creatura poſſit agere in ī
ſtanti aut cū adiutorio infinito: et ſic ↄ̨cedit̄̄ aut ad-
iuta ſolū finite: et ſic negatur. ¶ Ad ↄ̨firmationē ſo
lutionē q̄re. 22Reſiſten-
tia inttī-
ſeca. Nõ em̄ video vñ poſſit talis ſucceſſio ꝓ
cedere niſi dicas cuꝫ doctore ſubtili in .2°. ſen. / eſt
aliqua reſiſtētia intrīſeca: et talis reſiſtētia intrinſe
ca eſt finitas ipſius agētis creati cui ꝓpter ſuã fini
tatē repugnat ſubito aliquid efficere. Et ſcḋm hoc
cõcedēdū eſt / agens creatū reſiſtit ſibi ipſi. Et iſto
mõ iam dabitur aliqua dictarū cauſarū ſucceſſio-
nis puta reſiſtētia. Nec aliter potuit doctor ſubti-
lis ſoluere rõnē pḣi ꝓbantis graue in vacuo ſubito
moueri niſi ponēdo hãc intrīſecã reſiſtentiã. Et cõ-
formiṫ ↄ̨cedēdū eſt / eq̄ velociṫ ꝓportionabilr̄ ſicut
tus agētis finiti auget̄̄ et intēdit̄̄ reſiſtētia intrin-
ſeca eiuſdē diminuit̄̄. 33Correla. Ex q̊ ſequit̄̄ vlteriꝰ / ſi effice-
retur talis tus infinita: iã nullo pacto eſſet in tali
agēte reſiſtētia intrīſeca cū nichil aliud ſit illa reſi
ſtētia intrinſeca ꝙ̄ ip̄m agēs finitaꝫ habens actiui-
tatē. Supponit em̄ hic terminꝰ reſiſtētia intrinſeca
ꝓ aliquod agēte cõnotando ip̄m habere adequate fi
nita tutē agendi. Quare repugnat deo cū intrīſe
ca reſiſtentia aliq̇d efficere. Et ſi nõ placeat hec ītrī
ſeca reſiſtētia q̄ras aliaꝫ cãm. ¶ Sed q2 dubiuꝫ ad
vtrã partē defenſat̄̄ ſoluende ſunt rões in oppoſi
tū adducte. Ad rõnē ī oppoſitū rñdeo cõcedēdo ali
quē effectū non poſſe velocius ꝓduci ab agēte infini
to cuiuſmodi eſt deꝰ ꝙ̄ ab agente finito cuiuſmõi eſt
creatura: nec illud ē incõueniēs. Nõ eī ex hoc ſeq̇tur
deū et creaturã eē equalis tutꝪ actiue. Nã iſta ↄ̨ña
nichil valet iſta duo agētia equa cito ꝓducūt eūdē
effectū vel ſiĺem: igr̄ ſūt eq̈lis actiue. Sꝫ oꝫ ſic argu-
mētari cū eq̈li reſiſtētia eq̄ velociter ceterꝪ ꝑibꝰ iſta
agētia ſiĺe effectū ꝓducūt: igr̄ ſūt eq̈lis virtutꝪ actīe
vbi eī nulla ē reſiſtētia: ꝑfectionē actīe tutꝪ ſubita
ꝓductio mīme arguit. Ad aliã rõnē hollrot et hiber
nici rñſū ē aliq̈ĺr in corꝑe dubii. Et hec de .4. dubio
vſ ad p̄mã replicã: ad quã dicēdū ē negãdo ſeq̄lã
Et rõ eſt / q2 aduerſariꝰ opiniabit̄̄: nec aīaꝫ btē gīs
nec alicuius alteriꝰ btī ↄ̨currere actiue ad ꝓductio
nē ſue btītudinis imo deꝰ ſe ſolo ꝓducit illã btītu-
dinē: et ꝑ ↄ̨ñs põt illã in īſtãti ꝓducere cū ſit agēs in
finitū. Hec em̄ fuit imaginatio aliq̊rū theologorū.
Si o teneat̄̄ / deꝰ nõ põt ſe ſolo ꝓducere actū vo
lūtatis aut ītellectꝰ vt imaginat̄̄ hollrot: et de alia
co: tunc diſtinguēdū eſt / creatura poſſit agere in ī
ſtanti aut cū adiutorio infinito: et ſic ↄ̨cedit̄̄ aut ad-
iuta ſolū finite: et ſic negatur. ¶ Ad ↄ̨firmationē ſo
lutionē q̄re. 22Reſiſten-
tia inttī-
ſeca. Nõ em̄ video vñ poſſit talis ſucceſſio ꝓ
cedere niſi dicas cuꝫ doctore ſubtili in .2°. ſen. / eſt
aliqua reſiſtētia intrīſeca: et talis reſiſtētia intrinſe
ca eſt finitas ipſius agētis creati cui ꝓpter ſuã fini
tatē repugnat ſubito aliquid efficere. Et ſcḋm hoc
cõcedēdū eſt / agens creatū reſiſtit ſibi ipſi. Et iſto
mõ iam dabitur aliqua dictarū cauſarū ſucceſſio-
nis puta reſiſtētia. Nec aliter potuit doctor ſubti-
lis ſoluere rõnē pḣi ꝓbantis graue in vacuo ſubito
moueri niſi ponēdo hãc intrīſecã reſiſtentiã. Et cõ-
formiṫ ↄ̨cedēdū eſt / eq̄ velociṫ ꝓportionabilr̄ ſicut
tus agētis finiti auget̄̄ et intēdit̄̄ reſiſtētia intrin-
ſeca eiuſdē diminuit̄̄. 33Correla. Ex q̊ ſequit̄̄ vlteriꝰ / ſi effice-
retur talis tus infinita: iã nullo pacto eſſet in tali
agēte reſiſtētia intrīſeca cū nichil aliud ſit illa reſi
ſtētia intrinſeca ꝙ̄ ip̄m agēs finitaꝫ habens actiui-
tatē. Supponit em̄ hic terminꝰ reſiſtētia intrinſeca
ꝓ aliquod agēte cõnotando ip̄m habere adequate fi
nita tutē agendi. Quare repugnat deo cū intrīſe
ca reſiſtentia aliq̇d efficere. Et ſi nõ placeat hec ītrī
ſeca reſiſtētia q̄ras aliaꝫ cãm. ¶ Sed q2 dubiuꝫ ad
vtrã partē defenſat̄̄ ſoluende ſunt rões in oppoſi
tū adducte. Ad rõnē ī oppoſitū rñdeo cõcedēdo ali
quē effectū non poſſe velocius ꝓduci ab agēte infini
to cuiuſmodi eſt deꝰ ꝙ̄ ab agente finito cuiuſmõi eſt
creatura: nec illud ē incõueniēs. Nõ eī ex hoc ſeq̇tur
deū et creaturã eē equalis tutꝪ actiue. Nã iſta ↄ̨ña
nichil valet iſta duo agētia equa cito ꝓducūt eūdē
effectū vel ſiĺem: igr̄ ſūt eq̈lis actiue. Sꝫ oꝫ ſic argu-
mētari cū eq̈li reſiſtētia eq̄ velociter ceterꝪ ꝑibꝰ iſta
agētia ſiĺe effectū ꝓducūt: igr̄ ſūt eq̈lis virtutꝪ actīe
vbi eī nulla ē reſiſtētia: ꝑfectionē actīe tutꝪ ſubita
ꝓductio mīme arguit. Ad aliã rõnē hollrot et hiber
nici rñſū ē aliq̈ĺr in corꝑe dubii. Et hec de .4. dubio
Ad quintū dubium arguitur ad par-
tē negatiuã / q2 ſi deꝰ poſſet ꝓducē michaelē īmedia
te poſt gabrielē maxīe eēt ꝓducēdo gabrielē ꝑ ṗmū
īſtãs eē et michaelē ꝑ vltimū nõ eē: ſꝫ ↄ̨ñs ē fĺm / igr̄ il
lud ex q̊ ſeq̇tur. Seq̄la pꝫ: ſꝫ fĺitas ↄ̨ñtꝪ oñdit̄̄: q2 bñ
ſequit̄̄ michael ꝓducet̄̄: g̊ ſucceſſiue vel ſubito: ſꝫ nõ
ſucceſſiue cū nõ hēat partes: igr̄ ſubito et ꝑ ↄ̨ñs in in
ſtanti: ſꝫ ↄ̨ñs ē fĺm / q2 erit añ qḋlꝫ inſtãs futurū: et nõ
ꝓducit̄̄ ī īſtãti pñti. Itē oē qḋ ꝓducit̄̄ qñ tp̄s ē ꝓducit̄̄
in tꝑe vel in īſtãti: igr̄ ſi michael ſic ꝓducat̄̄ poſt ga
brielē ip̄e ꝓducet̄̄ in tꝑe vel ī inſtãti: ſꝫ nõ ī tꝑe: g̊ in ī-
ſtãti / qḋ īprobatū ē. 44Dicitur. ¶ Dices cõcedēdo ſeq̄lã: et negã
do falſitatē ↄ̨ñtis: et ad punctū probationis nego
iſtã ↄ̨ñam ꝓducit̄̄ ſubito: ergo in inſtãti: ſicut aliq̇d
diuiditur ſubito hoc eſt nõ ꝑ partē ante partē tñ in
nullo inſtanti: ſꝫ ante qḋlibet inſtãs futurū diuidet̄̄
et erit diuiſū vt caſu poſito / vniformiter in hora
futura adeq̈te diuidat̄̄ aliqḋ pedale / tunc ſuꝑficies
ſiue linea īitians tale pedale ſubito diuidet̄̄ et ī nul
lo inſtãti: ſꝫ añ qḋlibet inſtans futurū erit diuiſa.
Nec valet iſta ↄ̨ña aliquid ꝓducitur: ergo illud ꝓ-
ducitur ſucceſſiue vel in inſtãti. Ad aliud nego / nõ
producitur in tempore licet inadequate tamen per
nullum tempus producitur / quia eſt ante quodlibet
inſtans illius temporis productus.
tē negatiuã / q2 ſi deꝰ poſſet ꝓducē michaelē īmedia
te poſt gabrielē maxīe eēt ꝓducēdo gabrielē ꝑ ṗmū
īſtãs eē et michaelē ꝑ vltimū nõ eē: ſꝫ ↄ̨ñs ē fĺm / igr̄ il
lud ex q̊ ſeq̇tur. Seq̄la pꝫ: ſꝫ fĺitas ↄ̨ñtꝪ oñdit̄̄: q2 bñ
ſequit̄̄ michael ꝓducet̄̄: g̊ ſucceſſiue vel ſubito: ſꝫ nõ
ſucceſſiue cū nõ hēat partes: igr̄ ſubito et ꝑ ↄ̨ñs in in
ſtanti: ſꝫ ↄ̨ñs ē fĺm / q2 erit añ qḋlꝫ inſtãs futurū: et nõ
ꝓducit̄̄ ī īſtãti pñti. Itē oē qḋ ꝓducit̄̄ qñ tp̄s ē ꝓducit̄̄
in tꝑe vel in īſtãti: igr̄ ſi michael ſic ꝓducat̄̄ poſt ga
brielē ip̄e ꝓducet̄̄ in tꝑe vel ī inſtãti: ſꝫ nõ ī tꝑe: g̊ in ī-
ſtãti / qḋ īprobatū ē. 44Dicitur. ¶ Dices cõcedēdo ſeq̄lã: et negã
do falſitatē ↄ̨ñtis: et ad punctū probationis nego
iſtã ↄ̨ñam ꝓducit̄̄ ſubito: ergo in inſtãti: ſicut aliq̇d
diuiditur ſubito hoc eſt nõ ꝑ partē ante partē tñ in
nullo inſtanti: ſꝫ ante qḋlibet inſtãs futurū diuidet̄̄
et erit diuiſū vt caſu poſito / vniformiter in hora
futura adeq̈te diuidat̄̄ aliqḋ pedale / tunc ſuꝑficies
ſiue linea īitians tale pedale ſubito diuidet̄̄ et ī nul
lo inſtãti: ſꝫ añ qḋlibet inſtans futurū erit diuiſa.
Nec valet iſta ↄ̨ña aliquid ꝓducitur: ergo illud ꝓ-
ducitur ſucceſſiue vel in inſtãti. Ad aliud nego / nõ
producitur in tempore licet inadequate tamen per
nullum tempus producitur / quia eſt ante quodlibet
inſtans illius temporis productus.
zoom in
zoom out
zoom area
full page
page width
set mark
remove mark
get reference
digilib