Vitruvius, De architectura libri decem, 1567

Table of contents

< >
[1.130.] M. VITRVVIIDE ARCHITECTVRA LIBER NONVS.
[1.131.] Proœmium
[1.132.] Platonis inuentumde agro metiendo. Cap. I.
[1.133.] De norma Pythagoricum inuentum ex orthogonij trigoni deformatione. Cap. II.
[1.134.] Luomodo portio argenti auro miſta in integro opere depre- hendi, diſcernig, poßit.#Cap.# III.
[1.135.] PTOLEM AEO REGI ERATOSTHENES. S.
[1.136.] De Gnomonicis rationibus ex radij Solis per umbram inuen-tis, & mundo, atque planetis. Cao.IIII.
[1.137.] TABVLA MOTVVM COELESTIVM.
[1.138.] De Solis curſu per duodecim ſigna Zodia- ci. Cap. V.
[1.139.] Continuatio diei, & luminis.Horæ Minuta Secunda.
[1.140.] De ſyderibus, quæ ſunt a Zodiaco ad Septentrio-nem. Cap.VI.
[1.141.] De ſyderibus, quæ ſunt a Zodiaco, ad meridiem. Cap. VII.
[1.142.] De horologiorum rationibus, & umbris gnomonum æquinoctia-li tempore Romæ, & nonnullis alijs locis. Cap. VIII.
[1.143.] De horologiorum ratione, & uſu, atque eorum inuentione & quibus inuentoribus. # Cap. IX.
[1.144.] Finis Libri Noni.
[1.145.] M. VITR V V II DE ARCHITECTVRA LIBER DECIMVS. Proœmium.
[1.146.] De machina quid ſit, & eius ab organo differentia, origine, & neceßitate. # Cap. I.
[1.147.] De Aedium ſacrum, publicorum̈, operum machina-tionibus tractorijs # Cap. II.
[1.148.] De diuerſis appellationibus, machmarũ, & gantur. Ca. III.
[1.149.] Similis ſuperiori machina, cui coloßicotera tutius committi poſſunt, immutata duntaxat ſucula in tympa-num. # Cap. IIII.
[1.150.] Aliud machinæ tractoriæ genus. # Cap. V.
[1.151.] Cteſifontis ratio ad grauia onera ducenda. # Cap. VI.
[1.152.] De inuentione lapicidinæ, qua templum Dianæ Epheſiæ conſtructum eſt. # Cap. VII.
[1.153.] De porrecto, & rotundatione machinarum ad onerum leuationes. # Cap. VIII.
[1.154.] De organorum ad aquam hauriendam generibus, & pri-mum de tympano. # Cap. IX.
[1.155.] De rotis, & tympanis ad molendam farinam. # Cap. X.
[1.156.] De Cochlea, quæ magnam copiam extollit aquæ, ſed non tam alte. # Cap. XI.
[1.157.] De Cteſibcamachina, quæ altißime extollit aquam. # Cap. XII.
[1.158.] De hydr aulicis machinis, quibus organa perficiun-tur. # Cap. XIII.
[1.159.] Qua ratione rheda, uelnaui uecti peractum iter deme-tiamur. # Cap. XIIII.
< >
page |< < (219) of 412 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div xml:id="echoid-div1" type="section" level="1" n="1">
          <div xml:id="echoid-div564" type="section" level="2" n="97">
            <pb o="219" file="514.01.251" n="251" rhead="SEXTVS."/>
            <figure number="102">
              <caption xml:id="echoid-caption32" xml:space="preserve">FRONTE.</caption>
            </figure>
            <p style="it">
              <s xml:id="echoid-s16016" xml:space="preserve">Hoc loco quemadmodum, & </s>
              <s xml:id="echoid-s16017" xml:space="preserve">alijs pluribus adiectio, detractio, & </s>
              <s xml:id="echoid-s16018" xml:space="preserve">permixtio proportionum maxima cer-
                <lb/>
              nitur. </s>
              <s xml:id="echoid-s16019" xml:space="preserve">Quod ſi quis ex ijs regulis, quas volumine tertio dedimus, ratiocinariuoluerit, admirandam uim com-
                <lb/>
              parationum cognoſcet, effectumq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s16020" xml:space="preserve">iucundum, quem faciunt. </s>
              <s xml:id="echoid-s16021" xml:space="preserve">Summa est, quanto minus atria longa ſunt,
                <lb/>
              tanto maiorem proportionem cadere in latitudinem alarum. </s>
              <s xml:id="echoid-s16022" xml:space="preserve">Nam ſi proportiones alarum atriorum minorum
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.251-01" xlink:href="note-514.01.251-01a" xml:space="preserve">40</note>
              minores eſſent, anguſtæ nimis alæ uiderentur, nec uſum haberent, nec ſpeciem. </s>
              <s xml:id="echoid-s16023" xml:space="preserve">hæc ſatis nota rectè conſide-
                <lb/>
              rantibus erunt.</s>
              <s xml:id="echoid-s16024" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p>
              <s xml:id="echoid-s16025" xml:space="preserve">
                <emph style="sc">Tablino</emph>
              , ſi latitudo atrij erit pedum uiginti, dempta tertia, eius ſpatio reliquum tribuatur. </s>
              <s xml:id="echoid-s16026" xml:space="preserve">Si
                <lb/>
              erit ab pedibus triginta ad quadraginta ex atrij latitudine tablino dimidium tribuatur. </s>
              <s xml:id="echoid-s16027" xml:space="preserve">Cum autem
                <lb/>
              ab quad raginta ad ſexaginta, latitudo diuidatur in partes quinque,& </s>
              <s xml:id="echoid-s16028" xml:space="preserve">ex his duæ tablino contribuãtur.
                <lb/>
              </s>
              <s xml:id="echoid-s16029" xml:space="preserve">Non enim atria maiora cum minoribus eaſdem poſſunt habere ſymmetriarum rationes. </s>
              <s xml:id="echoid-s16030" xml:space="preserve">Si enim ma-
                <lb/>
              iorum ſymmetrijs utemur in minoribus, neque tablina, neque alæ utilitatem poterunt habere.</s>
              <s xml:id="echoid-s16031" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p style="it">
              <s xml:id="echoid-s16032" xml:space="preserve">Hoc declaratum est ſuperius. </s>
              <s xml:id="echoid-s16033" xml:space="preserve">anguſtæ enim alæ redduntur, & </s>
              <s xml:id="echoid-s16034" xml:space="preserve">tablina inuenuſtam ſpeciem habent. </s>
              <s xml:id="echoid-s16035" xml:space="preserve">cum non
                <lb/>
              proprijs utimur proportionibus, ideo dicitur etiam. </s>
              <s xml:id="echoid-s16036" xml:space="preserve">
                <emph style="sc">Sin</emph>
              autem minorum in maioribus utemur, uaſta,
                <lb/>
              & </s>
              <s xml:id="echoid-s16037" xml:space="preserve">immania in his ea erunt membra.</s>
              <s xml:id="echoid-s16038" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <note position="left" xml:space="preserve">50</note>
            <p style="it">
              <s xml:id="echoid-s16039" xml:space="preserve">Exemplo ſit hoc. </s>
              <s xml:id="echoid-s16040" xml:space="preserve">Si proportio alarum, quæ ſunt in atrijs octoginta pedes longis, quæ est quinta
                <lb/>
              longitudinis pars. </s>
              <s xml:id="echoid-s16041" xml:space="preserve">Sumatur in alis metiendis atriorum eorum, quæ longa ſunt pedes triginta, certe alæ angu-
                <lb/>
              stæ nimis erunt. </s>
              <s xml:id="echoid-s16042" xml:space="preserve">quinta enim pars triginta pedum, ſex pedibus conſtat, quorum dimidium eſt pedes tres.
                <lb/>
              </s>
              <s xml:id="echoid-s16043" xml:space="preserve">Ecce quàm arcta, & </s>
              <s xml:id="echoid-s16044" xml:space="preserve">anguſta eſt alarum distributio. </s>
              <s xml:id="echoid-s16045" xml:space="preserve">Contra ſi ſumatur proportio atrij longi pedes triginta
                <lb/>
              ad diſtribuendas alas atrij longi pedes octoginta, uaſtæ alæ, & </s>
              <s xml:id="echoid-s16046" xml:space="preserve">immane tablinum erit. </s>
              <s xml:id="echoid-s16047" xml:space="preserve">nam tertia pars octo-
                <lb/>
              ginta partium dabitur alis. </s>
              <s xml:id="echoid-s16048" xml:space="preserve">nanque latæ erunt pedes uiginti ſex pollices octo.</s>
              <s xml:id="echoid-s16049" xml:space="preserve">hoc eſt ſingulæ pedes tredecim
                <lb/>
              & </s>
              <s xml:id="echoid-s16050" xml:space="preserve">triente. </s>
              <s xml:id="echoid-s16051" xml:space="preserve">pari rat ione in tablinis ſeruanda est proportio conueniens atriorum latitudini. </s>
              <s xml:id="echoid-s16052" xml:space="preserve">Et quemadmodum
                <lb/>
              in atrio longiori minor proportio ſumebatur in alis diuidendis, ita in atrio latiori ſumitur minor proportio in
                <lb/>
              tablino deformando. </s>
              <s xml:id="echoid-s16053" xml:space="preserve">Ecce ab atrio lato pedes uiginti dempta tertia reliquum pro latitudine tablini datur. </s>
              <s xml:id="echoid-s16054" xml:space="preserve">& </s>
              <s xml:id="echoid-s16055" xml:space="preserve">
                <lb/>
              ab atrio lato pedes triginta ad quadraginta ſumitur dimidium, & </s>
              <s xml:id="echoid-s16056" xml:space="preserve">a quadraginta ad 60.</s>
              <s xml:id="echoid-s16057" xml:space="preserve">latitudo diuiditur in
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.251-03" xlink:href="note-514.01.251-03a" xml:space="preserve">60</note>
              </s>
            </p>
          </div>
        </div>
      </text>
    </echo>