Cardano, Girolamo
,
De subtilitate
,
1663
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Figures
Thumbnails
Page concordance
<
1 - 30
31 - 60
61 - 90
91 - 120
121 - 150
151 - 180
181 - 210
211 - 240
241 - 270
271 - 300
301 - 330
331 - 360
361 - 390
391 - 403
>
Scan
Original
251
252
253
254
255
256
257
258
259
260
261
262
263
264
265
266
267
268
269
270
271
272
273
274
275
276
277
278
279
280
<
1 - 30
31 - 60
61 - 90
91 - 120
121 - 150
151 - 180
181 - 210
211 - 240
241 - 270
271 - 300
301 - 330
331 - 360
361 - 390
391 - 403
>
page
|<
<
of 403
>
>|
<
archimedes
>
<
text
>
<
body
>
<
chap
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.011191
">
<
pb
pagenum
="
604
"
xlink:href
="
016/01/251.jpg
"/>
debeat, atque ita ſyllabas ſub loci voce pro
<
lb
/>
feras. </
s
>
<
s
id
="
s.011192
">Hæ modus melior eſt primo: ſed cùm
<
lb
/>
occurrerint dieſes, & ſemitonia toníve ficti,
<
lb
/>
non ſatis faciet, ægréque proferentur. </
s
>
<
s
id
="
s.011193
">Ter
<
lb
/>
tius omnium optimus eſt, vt imaginatione,
<
lb
/>
& voce quidem notas, & vocum magnitu
<
lb
/>
dinem retineas, lingua verò ſyllabam ſubie
<
lb
/>
ctam proferas: atque hic vt eſt optimus, ita
<
lb
/>
difficillimus. </
s
>
<
s
id
="
s.011194
">Igitur tribus modis rurſus
<
lb
/>
hunc aſſequemur: vel longa conſuetudine,
<
lb
/>
vtſenſim dimiſſa nota, proferas ſyllabam in
<
lb
/>
notis, primò longioris moræ, & vniſonis:
<
lb
/>
deinde ſenſim aſcendentibus ac deſcenden
<
lb
/>
tibus, mox in diapaſon, & diapente, &
<
lb
/>
diateſſaron. </
s
>
<
s
id
="
s.011195
">
<
expan
abbr
="
Itẽ
">Item</
expan
>
in conſonantiis, quas vocant
<
lb
/>
cadentias, demùm in aliis vocibus, pòſt ad
<
lb
/>
notas breuis moræ te transferas. </
s
>
<
s
id
="
s.011196
">Alter mo
<
lb
/>
dus eſt, vt linguam immobilem retinere
<
lb
/>
condiſcas, atque ita vocem ſine notis acſyl
<
lb
/>
labis proferas. </
s
>
<
s
id
="
s.011197
">Pòſt ſub vna tantùm ſyllaba
<
lb
/>
ſemper, vt ſub A, vel E. </
s
>
<
s
id
="
s.011198
">Vltimò ad ſyllabas
<
lb
/>
proferendas accedas. </
s
>
<
s
id
="
s.011199
">Hic modus varietatem
<
lb
/>
ex modo proferendi ſuſcipit, vt primus ex
<
lb
/>
re ipſa ſeu cantu. </
s
>
<
s
id
="
s.011200
">Tertius, qui meo iudi
<
lb
/>
cio melior eſt, fit alterius auxilio, qui no
<
lb
/>
tas proferat te ſyllabas canente: ſic enim
<
lb
/>
& temporis, & vocis magnitudo ſeruabitur,
<
lb
/>
& tu ſenſim te transferes conſuetudine ad
<
lb
/>
id, quod eſt difficillimum. </
s
>
<
s
id
="
s.011201
">Erat & aliud
<
lb
/>
in diſcendo compendium, vt ſine manu
<
lb
/>
optimè, quis diſcat. </
s
>
<
s
id
="
s.011202
">Hoc autem contin
<
lb
/>
get, ſi diſcipulum docueris diapaſon vnius
<
lb
/>
omnes voces, nam reliquæ omnes eiſdem
<
lb
/>
ordinibus recurrunt, atque ita mutationes
<
lb
/>
pro vocatis clauibus, quæ ſemper tribus in
<
lb
/>
locis habentur ob ſemitonia. </
s
>
<
s
id
="
s.011203
">Nam claues
<
lb
/>
mutata fermè ratione ita ſibi comparantur,
<
lb
/>
vt in duas omnes ob ſimilitudinem redigan
<
lb
/>
tur, cùm ſex videantur: tres quidem voca
<
lb
/>
ti B, mollis, totidem ſine illo: has ſi ob
<
lb
/>
ſeruaueris diligenter, in duas tantùm redu
<
lb
/>
ces, non ſolùm mirabili, & compendioſa
<
lb
/>
ratione, ſed etiam admodum facili: verùm
<
lb
/>
de his diffusè in Muſicis ( vt dixi ) tracta
<
lb
/>
tum eſt. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.011204
">
<
margin.target
id
="
marg1559
"/>
Canendi
<
lb
/>
præcepta.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.011205
">Poſt has Optica eſt diſciplina, cuius
<
lb
/>
ſubtiliſſimum inuentum eſt horologiorum,
<
lb
/>
quæ vmbris horas edocent, eam traduxit, vt
<
lb
/>
multa alia Vitruuius in opus ſuum. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.011206
">Verùm hæc ſcientia optica media vide
<
lb
/>
tur inter Mathematicas, & pulcherrimam
<
lb
/>
naturalium rerum ſcientiam, quam voca
<
lb
/>
mus Philoſophiam, cuius ambitus latiſſimè
<
lb
/>
patet. </
s
>
<
s
id
="
s.011207
">Scripſimus de dignioribus illius
<
lb
/>
partibus in libris de Æternitatis Arca
<
lb
/>
nis, animi immortalitate, rerúmque va
<
lb
/>
rietate. </
s
>
<
s
id
="
s.011208
">Verùm nobiliſſima pars eſt illius,
<
lb
/>
quæ temporum naturam præcognoſcere do
<
lb
/>
cet, & aëris temperiem: vtilis nanque agri
<
lb
/>
colis, nautis, mercatoribus, imperatori
<
lb
/>
búſque, denique omni humano generi tum
<
lb
/>
iucunda, tum ſalutaris. </
s
>
<
s
id
="
s.011209
">Aëris igitur con
<
lb
/>
ſtitutiones duabus conſtant differentiis,
<
lb
/>
quarum altera in frigido, & calido, reliqua
<
lb
/>
verò circa humidum, & ſiccum verſatur.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.011210
">Hoc in genere quinque ſunt ſpecies: Sere
<
lb
/>
num, quòd & tranquillum ſit: ventoſum,
<
lb
/>
nubes, imbres, grando, ſeu horrida tempe
<
lb
/>
ſtas. </
s
>
<
s
id
="
s.011211
">Niues imbrium loco habentur, cùm
<
lb
/>
hyems fuerit. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.011212
">Ventorum ſigna ex naturalibus decretis
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1560
"/>
<
lb
/>
ita habentur: Tuber quidam Lunæ iunctus,
<
lb
/>
quem ego cùm vidiſſem, ſtatim ſubſecutus
<
lb
/>
eſt ventus validiſſimus. </
s
>
<
s
id
="
s.011213
">Nubecula circa
<
lb
/>
aſinorum alterum ex eadem parte futuros
<
lb
/>
prænuntiat ventos. </
s
>
<
s
id
="
s.011214
">Rubeæ nubes toto cœ
<
lb
/>
lo ſparſæ, aut rubra Luna, item Solis oc
<
lb
/>
caſus inter nubes rubeas, nubes volitantes:
<
lb
/>
nolarum ſonus, qui modò optimè auditur,
<
lb
/>
modò vix percipitur: vexilla in turrium
<
lb
/>
culminibus poſita cùm mouentur: areæ cir
<
lb
/>
ca Lunam, quæ repentè diſſoluuntur, ventos
<
lb
/>
ex qua parte orientur oſtendunt. </
s
>
<
s
id
="
s.011215
">At verò
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1561
"/>
<
lb
/>
Luna pura dum occidit, aut oritur, aſtráque
<
lb
/>
tum Sol candidus ac purus occidens, aut ſi
<
lb
/>
Sol paucis cum nubibus cadat, & corui ve
<
lb
/>
lut lætitia gregatim crocitantes, aſſiduéque
<
lb
/>
obſtrepens noctua noctu, ſerenitatem nun
<
lb
/>
tiant. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.011216
">
<
margin.target
id
="
marg1560
"/>
Ventorum
<
lb
/>
ſigna.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.011217
">
<
margin.target
id
="
marg1561
"/>
Serenitatis
<
lb
/>
iudicia.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.011218
">Tempeſtatum ſigna melius, quàm
<
lb
/>
Poëta tuus explicare me poſſe non con
<
lb
/>
fido, tametſi mihi libera ſit oratio, Vir
<
lb
/>
gilij verò numeris veluti compedibus con
<
lb
/>
tineatur. </
s
>
<
s
id
="
s.011219
">Primo igitur Georgicorum ſic in
<
lb
/>
quit:
<
lb
/>
<
emph
type
="
quote
"/>
<
emph
type
="
italics
"/>
At Boreæ de parte trucis cùm fulminat, & cùm
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1562
"/>
<
lb
/>
Eurique, Zephyrique tonat domus, omnia plenis
<
lb
/>
Rura natant foſſis,
<
expan
abbr
="
atq;
">atque</
expan
>
omnis nauitaponto
<
lb
/>
Humida vela legit. </
s
>
<
s
id
="
s.011220
">Nunquam imprudentibus imber
<
lb
/>
Obfuit, aut illum ſurgentem vallibus imis
<
lb
/>
Aëuiæ fugêre grues: aut bucula cœlum
<
lb
/>
Suſpiciens, patulis captauit naribus auras:
<
lb
/>
Autarguta lacus circumuolitauit hirundo:
<
lb
/>
Et veterem in limo ranæ cecinêre querelam:
<
lb
/>
Sæpiùs & tectis penetralibus extulit oua,
<
lb
/>
Anguſtum formica terens iter: & bibit ingens
<
lb
/>
Arcus: & è paſtu decedens agmine magno.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.011221
">Coruorum increpuit denſis exercitus alis.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.011222
">Iam varias pelagi volucres, & quæ Aſia circùm
<
lb
/>
Dulcibus in ſtagnis rimantur prata Cayſtri,
<
lb
/>
Certatim largos humeris infundere rores:
<
lb
/>
Nunc caput obiectare fretis, nunc currere in vno
<
lb
/>
Et ſtudio in caſum videas geſtire leuandi.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.011223
">
<
expan
abbr
="
Tũ
">Tum</
expan
>
cornix plena
<
expan
abbr
="
pluuiã
">pluuiam</
expan
>
vocat improba voce,
<
lb
/>
Et ſola in ſicca ſecum ſpatiatur arena.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.011224
">Ne nocturna quidem carpentes penſa puellæ
<
lb
/>
Neſciuêre hyemem, teſta cum ardente viderent.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.011225
">Scintillare
<
expan
abbr
="
oleũ
">oleum</
expan
>
, & putres
<
expan
abbr
="
cõcreſcere
">concreſcere</
expan
>
fungos.
<
emph.end
type
="
italics
"/>
<
emph.end
type
="
quote
"/>
</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.011226
">
<
margin.target
id
="
marg1562
"/>
<
expan
abbr
="
Tempeſtatũ
">Tempeſtatum</
expan
>
<
lb
/>
præſagium.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.011227
">Illud etiam certo ſigno adiecit, quod ob
<
lb
/>
ſeruatione dignum eſt?
<
lb
/>
<
emph
type
="
quote
"/>
<
emph
type
="
italics
"/>
Si nigrum obſcuro
<
expan
abbr
="
cõprehenderit
">comprehenderit</
expan
>
aëra cornu.
<
emph.end
type
="
italics
"/>
<
emph.end
type
="
quote
"/>
</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.011228
">
<
emph
type
="
center
"/>
Tum illa à Sole:
<
emph.end
type
="
center
"/>
<
lb
/>
<
emph
type
="
quote
"/>
<
emph
type
="
italics
"/>
Ille vbi naſcentem maculis variauertit
<
expan
abbr
="
ortũ
">ortum</
expan
>
<
lb
/>
Conditus in nubem,
<
expan
abbr
="
medióq;
">medióque</
expan
>
refugerit orbe,
<
lb
/>
Suſpecti tibi ſint imbres:
<
expan
abbr
="
nãq;
">nanque</
expan
>
vrget ab alto,
<
lb
/>
Arboribúſque ſatiſque Notus, pecorique ſiniſter.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.011229
">Aut vbi ſub lucem denſa inter nubila ſeſe
<
lb
/>
Diuerſi
<
expan
abbr
="
erũpent
">erumpent</
expan
>
radij: aut vbi pallida ſurgit
<
lb
/>
Tithoni croceum linquens aurora cubile:
<
lb
/>
Heumalè
<
expan
abbr
="
tũmites
">tummites</
expan
>
<
expan
abbr
="
defẽdet
">defendet</
expan
>
pampinus vuas: </
s
>
</
p
>
</
chap
>
</
body
>
</
text
>
</
archimedes
>