1Tam multa in tectis crepitans ſalit horrida grando.
Hoc etiam, emenſo cùm iam decedet Olympo,
Profuerit meminiſſe magis: nam ſæpè videmus
Ipſius in vultu varios errare colores.
Cæruleus pluuiam denuntiat, igneus Euros.
Sin maculæ incipient rutilo immiſcerier igni,
Omnia tunc pariter vento, nimbiſque videbis
Feruere: non illa quiſquam me nocte per altum
Ire, neque à terra moneat conuellere funem.
Hoc etiam, emenſo cùm iam decedet Olympo,
Profuerit meminiſſe magis: nam ſæpè videmus
Ipſius in vultu varios errare colores.
Cæruleus pluuiam denuntiat, igneus Euros.
Sin maculæ incipient rutilo immiſcerier igni,
Omnia tunc pariter vento, nimbiſque videbis
Feruere: non illa quiſquam me nocte per altum
Ire, neque à terra moneat conuellere funem.
Areæ etiam plures, aut validis coloribus:
boues lingunt vngulas mugientes, & ad
cubilia redent, gallinæ puluere ſe opplen
tes, mures ſtridentes, feles etiam caput ma
nibus lauantes, imbrem prænuntiant. Sen
tit mirum in modum procellas trifolium
aduenientes, cogitque ſe, contrahit ac
criſpat. Humidiſſimum enim cùm ſit, &
neruoſum, frigore, & aëris craſſitie contra
hitur, ſolitum iam ſe mutare, ac modò
aſtringere, modò dilatare. Itaque nec in om
nibus illius ſpeciebus forſan id continget:
nec multò minùs in omnibus aut ſemper
erit manifeſtum. Omnium conſtans latitudo
quædam exigitur. Minora ſigna etiam, cùm
abſunt venti, nubes, & diem caliginoſam
oſtendunt. Venti validi cum pluuiis, grandi
nes, pluuia enim abſque ventis pura eſt. Prui
na lædet vites, & arbores, penuriámque vini
indicet, quoties arboribus germina iam mit
tentibus (id in noſtris regionibus contingit,
Martio, Aprili, initióque Maij) frigido ac ſe
reno tempore plenilunium incidat, aut ſal
tem ſi lumine Luna plena fuerit.
boues lingunt vngulas mugientes, & ad
cubilia redent, gallinæ puluere ſe opplen
tes, mures ſtridentes, feles etiam caput ma
nibus lauantes, imbrem prænuntiant. Sen
tit mirum in modum procellas trifolium
aduenientes, cogitque ſe, contrahit ac
criſpat. Humidiſſimum enim cùm ſit, &
neruoſum, frigore, & aëris craſſitie contra
hitur, ſolitum iam ſe mutare, ac modò
aſtringere, modò dilatare. Itaque nec in om
nibus illius ſpeciebus forſan id continget:
nec multò minùs in omnibus aut ſemper
erit manifeſtum. Omnium conſtans latitudo
quædam exigitur. Minora ſigna etiam, cùm
abſunt venti, nubes, & diem caliginoſam
oſtendunt. Venti validi cum pluuiis, grandi
nes, pluuia enim abſque ventis pura eſt. Prui
na lædet vites, & arbores, penuriámque vini
indicet, quoties arboribus germina iam mit
tentibus (id in noſtris regionibus contingit,
Martio, Aprili, initióque Maij) frigido ac ſe
reno tempore plenilunium incidat, aut ſal
tem ſi lumine Luna plena fuerit.
Trifolium
cur criſpetur
ſub procella
rum aduentu,
cur criſpetur
ſub procella
rum aduentu,
Nubilioſi tem
poris ſigna.
Grandinis
indicia
Pruinæ indi
cia.
poris ſigna.
Grandinis
indicia
Pruinæ indi
cia.
Ventorum
vires.
vires.
Quæ verò fiunt ventorum ira, admiratio
nem pariunt. Sæuiunt enim hi iugis mon
tium, adeò vt dum Apenninum tranſirem,
ventus pileum ſuſtulerit, ac velut ſagittam
è ſcorpione emiſſam deferret cum impetu,
parúmque abfuerit, ne portenti vice decide
ret cum pluuia in proximas villas. Tranſtu
lit & equum, cui inſidebam per duos paſ
ſus, vt fermè præcipitarer. Quare ne fabu
loſum fuiſſe putem, quod à Pogio recitatur,
adducor. Recitat ille, ventis cohortis di
rutum oppidum, quod Borgetum vocatur,
ſex M. paſſuum à Roma diſtantem, & ædem
diuæ Ruſinæ, tranſlatámque cauponam in
tegram. Ergo neque mirum pluere ranas,
piſciculos, lapides: nam ranæ ac piſces è
montium iugis venti impetu transferuntur.
Transfertur & puluis, qui ventorum co
gitur in lapides. Indicio eſt non procul à
montibus illos cadere, ſed vt olim in Al
bano monte, atque in vallibus è proximis,
altioribúſque montium cacuminibus. Re
fert Georgius Agricola, Chepnicij luteam
terram cum aqua pluiſſe. Et in Sueuia, an
no 1534. aër inficiebat veſtes cruce rubra:
id contingit puluere cum imbribus delato,
forma verò crucis ob fila, quæ crucis for
mam, dum texuntur, referunt, apparuit.
Transferuntur & oua paruorum animalium,
vt etiam ranarum, & piſcium quæ inter
turbines ventorum, & imbrium procellas
emittunt animalia, quæ pluere videntur.
Indicio tum eſt potiùs hæc contingere ob
putredinem, & cum generatione, quàm
quod transferantur: quoniam iuxta fodinas,
& vbi bitumen abundat magis hæc fiunt,
quàm alibi. Et frequentiùs pluant animalia,
quàm triticum, & reliqua cerealia, quæ ta
men faciliùs transferri poſſent ipſis anima
libus. Illud tamen mirabile eſt, quod Olaus
Magnus refert, de lemmare, vel lemmo, id
eſt, murium genus, quod in Septentrione de
cidit tanta copia è nubibus, vt omnia vi
rentia locuſtarum more abſumat: hócque
Pontici mures veſcuntur: & (de quo alibi di
ctum eſt) ſi verum eſt, ſtatim vbi deciderit in
ventriculo diſſectum virentem herbam oſten
dere: vt tranſlatus non genitus videatur. Nihil
igitur mirum, ſi cauſas ſpectes: nam non niſi
in magnis ventorum motibus iſta contin
gunt. Quamobrem & Reipublicæ tempore
hæc erant frequentia, quòd frequentiùs
etiam venti validiſſimi fierent. Imò vis ven
torum olim maior videbatur: quam non ſo
lùm hæc noſtra, ſed etiam diluuia, & inun
dationes contingebant.
nem pariunt. Sæuiunt enim hi iugis mon
tium, adeò vt dum Apenninum tranſirem,
ventus pileum ſuſtulerit, ac velut ſagittam
è ſcorpione emiſſam deferret cum impetu,
parúmque abfuerit, ne portenti vice decide
ret cum pluuia in proximas villas. Tranſtu
lit & equum, cui inſidebam per duos paſ
ſus, vt fermè præcipitarer. Quare ne fabu
loſum fuiſſe putem, quod à Pogio recitatur,
adducor. Recitat ille, ventis cohortis di
rutum oppidum, quod Borgetum vocatur,
ſex M. paſſuum à Roma diſtantem, & ædem
diuæ Ruſinæ, tranſlatámque cauponam in
tegram. Ergo neque mirum pluere ranas,
piſciculos, lapides: nam ranæ ac piſces è
montium iugis venti impetu transferuntur.
Transfertur & puluis, qui ventorum co
gitur in lapides. Indicio eſt non procul à
montibus illos cadere, ſed vt olim in Al
bano monte, atque in vallibus è proximis,
altioribúſque montium cacuminibus. Re
fert Georgius Agricola, Chepnicij luteam
terram cum aqua pluiſſe. Et in Sueuia, an
no 1534. aër inficiebat veſtes cruce rubra:
id contingit puluere cum imbribus delato,
forma verò crucis ob fila, quæ crucis for
mam, dum texuntur, referunt, apparuit.
Transferuntur & oua paruorum animalium,
vt etiam ranarum, & piſcium quæ inter
turbines ventorum, & imbrium procellas
emittunt animalia, quæ pluere videntur.
Indicio tum eſt potiùs hæc contingere ob
putredinem, & cum generatione, quàm
quod transferantur: quoniam iuxta fodinas,
& vbi bitumen abundat magis hæc fiunt,
quàm alibi. Et frequentiùs pluant animalia,
quàm triticum, & reliqua cerealia, quæ ta
men faciliùs transferri poſſent ipſis anima
libus. Illud tamen mirabile eſt, quod Olaus
Magnus refert, de lemmare, vel lemmo, id
eſt, murium genus, quod in Septentrione de
cidit tanta copia è nubibus, vt omnia vi
rentia locuſtarum more abſumat: hócque
Pontici mures veſcuntur: & (de quo alibi di
ctum eſt) ſi verum eſt, ſtatim vbi deciderit in
ventriculo diſſectum virentem herbam oſten
dere: vt tranſlatus non genitus videatur. Nihil
igitur mirum, ſi cauſas ſpectes: nam non niſi
in magnis ventorum motibus iſta contin
gunt. Quamobrem & Reipublicæ tempore
hæc erant frequentia, quòd frequentiùs
etiam venti validiſſimi fierent. Imò vis ven
torum olim maior videbatur: quam non ſo
lùm hæc noſtra, ſed etiam diluuia, & inun
dationes contingebant.
De pluuia
ranarum, la
pidum, &
piſcium.
ranarum, la
pidum, &
piſcium.
Cur olim
inundationes
contingerent.
inundationes
contingerent.
Dira igitur hæc prodigia, quoniam à
ventis immodicis fiunt. At venti immodici
caliditate, & ſiccitate graui oriuntur: vnde
proditiones oſtendunt, vt etiam in adagio ſit,
Ventus immodicus, proditio viget. Aut enim
cauſa ventorum horum ex aſtris ſumpta eſt,
Mercurij, & Martis victoria, & ſiderum po
tentiorum, Caniculæ, Arcturi, Oriontis:
aut vt ad nos propius accedamus, calida, &
ſicca conſtitutio, quæ imbecillia capite ve
xat, ea agit in proditiones, ſeditiones, ac cæ
des. Plebs autem plerunque talia habet ca
pita ob paruam experientiam rerum, & in
temperantiam, quocirca contingit illam
ad facinora, vel illorum peſſimos impelli.
Sed falli etiam contingit, tuncque va
luiſſe ſupplicationes diis factas creditum.
eſt.
ventis immodicis fiunt. At venti immodici
caliditate, & ſiccitate graui oriuntur: vnde
proditiones oſtendunt, vt etiam in adagio ſit,
Ventus immodicus, proditio viget. Aut enim
cauſa ventorum horum ex aſtris ſumpta eſt,
Mercurij, & Martis victoria, & ſiderum po
tentiorum, Caniculæ, Arcturi, Oriontis:
aut vt ad nos propius accedamus, calida, &
ſicca conſtitutio, quæ imbecillia capite ve
xat, ea agit in proditiones, ſeditiones, ac cæ
des. Plebs autem plerunque talia habet ca
pita ob paruam experientiam rerum, & in
temperantiam, quocirca contingit illam
ad facinora, vel illorum peſſimos impelli.
Sed falli etiam contingit, tuncque va
luiſſe ſupplicationes diis factas creditum.
eſt.
Cur prodi
gia ex plu
uia, vel venti
immodici
mala præ
nuncient.
gia ex plu
uia, vel venti
immodici
mala præ
nuncient.
Transferuntur & piſces in piſcinas, & no
uas aquas, & noua ſemina alienas terras,
velut de laſere refert Theophraſtus: vnde
origo piſcium, nouarúmque plantarum
fruſtrà credita è putredine duxiſſe initium.
Indicio eſt maximè hæc videri poſt pro
cellas, nunquam poſt diuturnam ſereni
tatem.
uas aquas, & noua ſemina alienas terras,
velut de laſere refert Theophraſtus: vnde
origo piſcium, nouarúmque plantarum
fruſtrà credita è putredine duxiſſe initium.
Indicio eſt maximè hæc videri poſt pro
cellas, nunquam poſt diuturnam ſereni
tatem.
Vnde nouæ
plantæ piſces
in aquis vbi
non erant.
plantæ piſces
in aquis vbi
non erant.
Eadem ratione, quandoque, ſed rariùs no
uum genus auium ac incognitum transfertur
è longinquis regionibus vi ventorum in no
ſtras à quibus ſuſtinentur.
uum genus auium ac incognitum transfertur
è longinquis regionibus vi ventorum in no
ſtras à quibus ſuſtinentur.
Simile eſt fermè, ſed quaſi diuinius, quòd
medicina meditatur per has conſtitutiones
temporum, ſalubritatem corporum, & mor
borum genera prædicere, de quibus maximè
Hippocrates in tertia Aphoriſmorum par
te, & Ariſtoteles in prima Problematum
tractauerunt, mirum quanta ſubtilitate. Suf
ficiat mihi nunc futuræ peſtilentiæ ſigna re
ferre, velut vtiliora, & euidentiora, tum de
quibus minùs exquiſitè tractauerint anti
qui. Atque inter hæc primum atque firmiſſi
mum, atque ſecundùm naturam non ſolùm
ſignum, ſed etiam cauſa eſt, aſſiduitás pluuiarum
medicina meditatur per has conſtitutiones
temporum, ſalubritatem corporum, & mor
borum genera prædicere, de quibus maximè
Hippocrates in tertia Aphoriſmorum par
te, & Ariſtoteles in prima Problematum
tractauerunt, mirum quanta ſubtilitate. Suf
ficiat mihi nunc futuræ peſtilentiæ ſigna re
ferre, velut vtiliora, & euidentiora, tum de
quibus minùs exquiſitè tractauerint anti
qui. Atque inter hæc primum atque firmiſſi
mum, atque ſecundùm naturam non ſolùm
ſignum, ſed etiam cauſa eſt, aſſiduitás pluuiarum