Alvarus, Thomas, Liber de triplici motu, 1509

Table of contents

< >
< >
page |< < of 290 > >|
    <echo version="1.0">
      <text xml:lang="la">
        <div xml:id="N10132" level="1" n="1" type="body">
          <div xml:id="N15C17" level="2" n="3" type="other" type-free="pars">
            <div xml:id="N25905" level="3" n="4" type="other" type-free="tractatus">
              <div xml:id="N27820" level="4" n="2" type="chapter" type-free="capitulum">
                <p xml:id="N296B5">
                  <s xml:id="N296C4" xml:space="preserve">
                    <pb chead="Quarti Tractatus" file="0252" n="252"/>
                  ¶ Ad confirmationem reſpondeo negando ſeque-
                    <lb/>
                  lam: et ad probationē cõcedo antecedēs: et nego cõ-
                    <lb/>
                  ſequentiam: quēadmodū negant nominales de al­
                    <lb/>
                  bedine vbi eſt plus de forma ꝙ̄ in altera: et ad īpro­
                    <lb/>
                  bationē vltimã concedo / qḋ infertur ſicut concedūt
                    <lb/>
                  alie due opiniones. </s>
                  <s xml:id="N296D5" xml:space="preserve">¶ Ad ſecūdam confirmationeꝫ
                    <lb/>
                  dico primo negando ſequelã et ad ꝓbationē nõ ad­
                    <lb/>
                  mitto caſum: q2 albedo non poteſt eſſe ſine aliquo
                    <lb/>
                  eſſe. </s>
                  <s xml:id="N296DE" xml:space="preserve">Dico ſcḋo concedendo quod infertur: nec illud
                    <lb/>
                  eſt inconueniens. </s>
                  <s xml:id="N296E3" xml:space="preserve">Et hec de q̄ſtiõe et capite ſcḋo.</s>
                </p>
              </div>
              <div xml:id="N296E6" level="4" n="3" type="chapter" type-free="capitulum">
                <head xml:id="N296EB" xml:space="preserve">Caput .3.4. tractatus inquireas diſpu­
                  <lb/>
                tatiue. An qualitates contrarie ſe com-
                  <lb/>
                patiantur.</head>
                <p xml:id="N296F2">
                  <s xml:id="N296F3" xml:space="preserve">QUeritur vtrum forme contra-
                    <lb/>
                  rie ſe inuicē compatiantur ſecundum idē
                    <lb/>
                  ſubiectum adequate.</s>
                </p>
                <p xml:id="N296FA">
                  <s xml:id="N296FB" xml:space="preserve">Et arguitur primo /  non auctoritate
                    <lb/>
                  beati Auguſtini in libro enchiridion capite .17. di-
                    <lb/>
                  centis. </s>
                  <s xml:id="N29702" xml:space="preserve">Nullus cibus ſimul dulcis eſt et amarꝰ: nul­
                    <lb/>
                  lum corpus vbi albū ibi nigrū eſt.
                    <note position="left" xlink:href="note-0252-01a" xlink:label="note-0252-01" xml:id="N29774" xml:space="preserve">Auguſti.
                      <lb/>
                    enchi.</note>
                  </s>
                  <s xml:id="N2970C" xml:space="preserve">Et exemplicat de
                    <lb/>
                  aliis contrariis volēs ꝓbare contraria eidē ineſſe
                    <lb/>
                  non poſſe: igitur de intētione beati Augu. eſt cõtra­
                    <lb/>
                  ria ſe compari mīme. </s>
                  <s xml:id="N29715" xml:space="preserve">¶ Secundo auctoritate phi-
                    <lb/>
                  loſophi in predicamēto ̄titatis dicentis. </s>
                  <s xml:id="N2971A" xml:space="preserve">Nichil
                    <lb/>
                  eſt qḋ videatur ſimul contraria ſuſcipere. </s>
                  <s xml:id="N2971F" xml:space="preserve">Et ꝑ hoc
                    <lb/>
                  vult probare /  cõtraria nõ poſſunt ſimul eidē ineē:
                    <lb/>
                  et exēplificat de albo et nigro: igitur illud eſt de mē­
                    <lb/>
                  te eius. </s>
                  <s xml:id="N29728" xml:space="preserve">¶ Tertio auctoritate eiuſdem philoſophi
                    <lb/>
                  primo phiſicorum tex. 9.20. / vbi dicit cõtra anaxa-
                    <lb/>
                  gorã ponētem vnum cõtrarium fieri ex altero:  cõ­
                    <lb/>
                  traria poſſunt eſſe in eodem in potentia: ſed non in
                    <lb/>
                  actu ſimul: igitur illud eſt de intēſione philoſophi.
                    <lb/>
                    <note position="left" xlink:href="note-0252-02a" xlink:label="note-0252-02" xml:id="N2977C" xml:space="preserve">dicitur.</note>
                  </s>
                  <s xml:id="N2973A" xml:space="preserve">¶ Dtces et bene ad omnes has auctoritates diſtin­
                    <lb/>
                  guendo /  cõtraria non poſſunt eſſe ſimul in eodem
                    <lb/>
                  aut capiēdo ly cõtraria primo intētionaliter et ſimi­
                    <lb/>
                  liter ly eſſe in eodē: et ſic negatur. </s>
                  <s xml:id="N29743" xml:space="preserve">aut ſecunde inten­
                    <lb/>
                  tionaliter pro terminis cõtrariis et predicari acci­
                    <lb/>
                  dentaliter: et ſic cõcedo contraria nõ poſſe eſſe natu­
                    <lb/>
                  raliter in eodē ſubiecto. </s>
                  <s xml:id="N2974C" xml:space="preserve">Quod beatus Aug. ſubti-
                    <lb/>
                  liter innuit cū inquit. </s>
                  <s xml:id="N29751" xml:space="preserve">Nullum corpus vbi eſt album
                    <lb/>
                  ibi nigrū eſt. </s>
                  <s xml:id="N29756" xml:space="preserve">Et hec eſt intētio eius. </s>
                  <s xml:id="N29759" xml:space="preserve">Similiter phi-
                    <lb/>
                  loſophus in predicamēto quantitatis loquitur de
                    <lb/>
                  contrarietate ſecundo intentionaliter. </s>
                  <s xml:id="N29760" xml:space="preserve">Uult em̄ lo­
                    <lb/>
                  co preallegato probare /  magnum et paruum nõ
                    <lb/>
                  ſunt termini contrarii: dicens /  termini contrarii
                    <lb/>
                  non poſſunt ſimul de eodem verificari: paruum ve-
                    <lb/>
                  ro et magnum de eo verificãtur. </s>
                  <s xml:id="N2976B" xml:space="preserve">Et ſic intelligitur
                    <lb/>
                  eius auctoritas vbicun de hac materia loquitur.</s>
                </p>
                <p xml:id="N29782">
                  <s xml:id="N29783" xml:space="preserve">Contra / quia philoſophus quarto me­
                    <lb/>
                  thaphiſices .t. 9.27. volens ꝓbare cõtra heraclitū /
                    <lb/>
                   nemo poteſt aſſentire duabus cõtradictoriis ſic
                    <lb/>
                  arguit. </s>
                  <s xml:id="N2978C" xml:space="preserve">Nemo poteſt habere ſimul et ſemel q̈litates
                    <lb/>
                  ↄ̈rias. </s>
                  <s xml:id="N29791" xml:space="preserve">igit̄̄ nemo põt habere ſimul duarum ↄ̈dicto­
                    <lb/>
                  riarū aſſenſus. </s>
                  <s xml:id="N29796" xml:space="preserve">Supponit phūs antecedēs tã̄ ma­
                    <lb/>
                  nifeſtum: et ꝓbat ↄ̨ñam. </s>
                  <s xml:id="N2979B" xml:space="preserve">quia aſſenſus ↄ̈dictoriarū
                    <lb/>
                  ſunt qualitates ↄ̈rie: ergo ſeq̇tur /  phūs habuit ꝓ
                    <lb/>
                  incõueniēti cõtraria primo intentionaliter eē ī eo-
                    <lb/>
                  dem.
                    <note position="left" xlink:href="note-0252-03a" xlink:label="note-0252-03" xml:id="N297C5" xml:space="preserve">dicitur</note>
                  </s>
                  <s xml:id="N297A9" xml:space="preserve">¶ Dices et bene diſtinguendo /  phūs opīatꝰ
                    <lb/>
                  fuerit qualitates contrarias eſſe incõpoſſibiles: aut
                    <lb/>
                  corporales / et ſic nego: aut ſpirituales et ī extenſas
                    <lb/>
                  cuiuſmodi eſt volitio et nolitio: aſſenſus vnius con-
                    <lb/>
                  tradictorii et diſſenſus eiuſdem: ſcīa actualis et opi­
                    <lb/>
                  nio actualis reſpectu eiuſdē: et ſic bene concedo / q2
                    <lb/>
                  tales in quibuſcun gradibus repugnant: corpo-
                    <lb/>
                  rales vero minime. </s>
                  <s xml:id="N297BA" xml:space="preserve">Et in hoc experientiã conſulen-
                    <lb/>
                  dum eſt que ī naturali philoſophia doctrix et in grã
                    <lb/>
                  cõprobatur.</s>
                </p>
                <cb chead="Capi. Tertium"/>
                <p xml:id="N297CD">
                  <s xml:id="N297CE" xml:space="preserve">Sed contra / q2 vel qū phūs aſſumit
                    <lb/>
                  īpoſſibile eē qualitates ↄ̈rias ſe cõpati ītelligit vlr
                    <lb/>
                  vel ſolum dementalibus. </s>
                  <s xml:id="N297D5" xml:space="preserve">Si primū habetur inten­
                    <lb/>
                  tum. </s>
                  <s xml:id="N297DA" xml:space="preserve">Si ſecundū adhuc nichil probaret: quia aſſu­
                    <lb/>
                  meret falſum. </s>
                  <s xml:id="N297DF" xml:space="preserve">Nã qualitates mētales et habituales
                    <lb/>
                  ↄ̈rie ſe cõpatiūtur. </s>
                  <s xml:id="N297E4" xml:space="preserve">Et ſi ſolū intelligeret de actua-
                    <lb/>
                  libus: tunc aſſumeret ꝓbandum et ſic argumentum
                    <lb/>
                  philoſophi eēt inefficax.
                    <note position="right" xlink:href="note-0252-04a" xlink:label="note-0252-04" xml:id="N29808" xml:space="preserve">Confir°</note>
                  </s>
                  <s xml:id="N297F0" xml:space="preserve">¶ Et ↄ̨firmat̄̄ / q2 ſi due for­
                    <lb/>
                  me accidētales cõtrarie ſe cõpatiunt̄̄ in eodē: ſeque­
                    <lb/>
                  retur duas formas ſubſtantiales ſe cõpati in eadē
                    <lb/>
                  materia: ſed ↄ̨ñs manifeſte falſuꝫ: igit̄̄ illud ex quo
                    <lb/>
                  ſequitur. </s>
                  <s xml:id="N297FB" xml:space="preserve">Sequela ꝓbatur: q2 ſi illa q̄ repugnãt et
                    <lb/>
                  naturaliter cõtrariãtur ſunt naturaliter cõpoſſibi­
                    <lb/>
                  lia: a fortiori ea q̄ nõ cõtrariãtur erunt ↄ̨poſſibilia
                    <lb/>
                  cuiuſmodi ſunt forme ſubſtantiales.</s>
                </p>
                <p xml:id="N2980E">
                  <s xml:id="N2980F" xml:space="preserve">Secundo ad idem argr̄ ſic / quia nulle
                    <lb/>
                  forme īcompoſſibiles ſe compatiūtur: ſed omēs for­
                    <lb/>
                  me contrarie ſunt incõpoſſibiles: ergo nulle forme
                    <lb/>
                  contrarie ſe compatiuntur.
                    <note position="right" xlink:href="note-0252-05a" xlink:label="note-0252-05" xml:id="N2982A" xml:space="preserve">diffi° q̈li­
                      <lb/>
                    tatuꝫ con­
                      <lb/>
                    trariarū.</note>
                  </s>
                  <s xml:id="N2981D" xml:space="preserve">Maior eſt nota cum cõ­
                    <lb/>
                  ſequentia et minor probatur / quia forme contrarie
                    <lb/>
                  ſunt que ſub eodem genere poſite ſunt, et eidem ſu-
                    <lb/>
                  ſceptibili viciſſim inſunt: et mutuo ſe expellunt.</s>
                </p>
                <note position="right" xml:id="N29834" xml:space="preserve">dicitur.</note>
                <p xml:id="N29838">
                  <s xml:id="N29839" xml:space="preserve">¶ Dices diſtinguēdo minorem aut  ſint incõpoſ-
                    <lb/>
                  ſibiles ſcḋm quoſcū gradus, et ſic negatur, aut ſe­
                    <lb/>
                  cundum aliquos et aliquos non, et ſic cõceditur. </s>
                  <s xml:id="N29840" xml:space="preserve">Nã
                    <lb/>
                  ſecundū gradus ſummos ſunt incõpoſſibiles, et ſe-
                    <lb/>
                  cundū certos remiſſos ſe cõpatiuntur. </s>
                  <s xml:id="N29847" xml:space="preserve">¶ Sed cõtra /
                    <lb/>
                  q2 tunc ſequeretur aliquã frigiditatem alicui cali-
                    <lb/>
                  ditati non eſſe contrariam: ſed conſequens eſt fal-
                    <lb/>
                  ſum: igitur illud ex quo ſequitur. </s>
                  <s xml:id="N29850" xml:space="preserve">Falſitas cõſequē­
                    <lb/>
                  tis oſtenditur: quia quando aliqua ſunt eiuſdē ſpe­
                    <lb/>
                  ciei quicquid cõtrariatur vni cõtrariat̄̄ et alteri: ſꝫ
                    <lb/>
                    <gap/>
                    <lb/>
                  igitur ſi aliqua frigiditas alicui caliditati contra­
                    <lb/>
                  riatur: quelibet frigiditas contrariabitur cuilibet
                    <lb/>
                  caliditati: quod eſt contrarium ↄ̨ñtis. </s>
                  <s xml:id="N29860" xml:space="preserve">Sequela tñ
                    <lb/>
                  probatur / quia per te frigiditas remiſſa et calidi-
                    <lb/>
                  tas remiſſa ſe cõpatiuntur: et per cõſequens nõ mu­
                    <lb/>
                  tuo ſe expellūt: et ſi non mutuo ſe expellūt: nõ ſunt
                    <lb/>
                  forme cõtrarie. </s>
                  <s xml:id="N2986B" xml:space="preserve">Prima ↄ̨ña patet et ſecūda ꝓbatur
                    <lb/>
                  per diffinitionē q̈litatū cõtrariuꝫ.
                    <note position="right" xlink:href="note-0252-06a" xlink:label="note-0252-06" xml:id="N298B6" xml:space="preserve">dr̄
                      <lb/>
                    ṗmo.</note>
                  </s>
                  <s xml:id="N29875" xml:space="preserve">¶ Dices forte /
                    <lb/>
                  ſicut videtur dicere iacobus de forlinio cõcedendo
                    <lb/>
                  quod infertur vcꝫ  caliditas remiſſa et frigiditas
                    <lb/>
                  remiſſa non ſunt cõtrarie qualitates ꝓpter rõnem
                    <lb/>
                  adductã: et cū probatur oppoſitū negatur illa pro­
                    <lb/>
                  poſitio vniuerſalis quãdocū aliqua ſunt eiuſdem
                    <lb/>
                  ſpeciei quicquid cõtrariatur vni cõtrariatur et al-
                    <lb/>
                  teri. </s>
                  <s xml:id="N29886" xml:space="preserve">Imo (vt inquit) cuilibet frigiditati ↄ̨trariatur
                    <lb/>
                  caliditas ſumma: et tamen caliditas remiſſa nõ cõ­
                    <lb/>
                  riatur ei. </s>
                  <s xml:id="N2988D" xml:space="preserve">Si quereret̄̄ ratio diceret forte /  talis eſt
                    <lb/>
                  natura rei ſicut dicit gregoriꝰ de armino de incõ-
                    <lb/>
                  poſſibilitate quorūcū ↄ̨trariorū in quãtuliſcū
                    <lb/>
                  gradibus.
                    <note position="right" xlink:href="note-0252-07a" xlink:label="note-0252-07" xml:id="N298BE" xml:space="preserve">dr̄ ſcḋo.</note>
                  </s>
                  <s xml:id="N2989B" xml:space="preserve">Dico tamen aliter negando ſequelam: et
                    <lb/>
                  ad punctum probationis: nego hanc ↄ̨ſequentiam
                    <lb/>
                  non mutuo ſe expellūt: ergo non cõtrariantur. </s>
                  <s xml:id="N298A2" xml:space="preserve">Et
                    <lb/>
                  ad probationem dicit̄̄ /  illa non eſt totalis defini­
                    <lb/>
                  tio: ſed d3 addi mutuo ſe expellūt ſecundū ſe vel ali­
                    <lb/>
                  quas illi eiuſdem ſpeciei. </s>
                  <s xml:id="N298AB" xml:space="preserve">Mõ ̄uis ille ſe nõ expel-
                    <lb/>
                  lant: alique eiuſdē ſpeciei cum illis ſe expellunt / qḋ
                    <lb/>
                  ſufficit vt dicantur contrarie.</s>
                </p>
                <p xml:id="N298C4">
                  <s xml:id="N298C5" xml:space="preserve">Cõtra quia tūc ſequeretur quoſcū
                    <lb/>
                  gradus remiſſe caliditatis et remiſſe frigiditatis
                    <lb/>
                  eē compoſſibiles: ſed conſequens eſt falſum: igitur
                    <lb/>
                  illud ex quo ſequitur. </s>
                  <s xml:id="N298CE" xml:space="preserve">Sequela ꝓbat̄̄: quia nõ videt̄̄
                    <lb/>
                  maior rõ de aliq̇bꝰ ꝙ̄ de aliis </s>
                  <s xml:id="N298D3" xml:space="preserve">Sꝫ fĺitas ↄ̨ñtis ꝓbat̄̄ /
                    <lb/>
                  q2 ſi q̊tcū frigiditatꝪ remiſſe et calididatꝪ remiſſe
                    <lb/>
                  ſṫ ↄ̨poſſibĺes ſeq̇t̄̄ g̈dꝰ calididatꝪ vt .6. et frigiditatꝪ </s>
                </p>
              </div>
            </div>
          </div>
        </div>
      </text>
    </echo>