Bošković, Ruđer Josip, Theoria philosophiae naturalis redacta ad unicam legem virium in natura existentium

Table of figures

< >
< >
page |< < (201) of 389 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div type="section" level="0" n="0">
          <p>
            <s xml:space="preserve">
              <pb o="201" file="0253" n="253" rhead="PARS TERTIA."/>
            nanciſcentur; </s>
            <s xml:space="preserve">unde & </s>
            <s xml:space="preserve">ſecretionis, & </s>
            <s xml:space="preserve">nutritionis, vegetationis,
              <lb/>
            & </s>
            <s xml:space="preserve">certarum figurarum patet ratio admodum manifeſta. </s>
            <s xml:space="preserve">Et
              <lb/>
            hæc quidem ad nutritionem, & </s>
            <s xml:space="preserve">ad certas figuras pertinentia
              <lb/>
            jam innueram num. </s>
            <s xml:space="preserve">222, & </s>
            <s xml:space="preserve">423.</s>
            <s xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:space="preserve">440 Quoniam oſtenſum eſt, qui fieri poſſit, ut certam fi-
              <lb/>
              <note position="right" xlink:label="note-0253-01" xlink:href="note-0253-01a" xml:space="preserve">Atomiſtarum
                <lb/>
              ſyſtema poſſe
                <lb/>
              deduci totum
                <lb/>
              ex hac Theoria,
                <lb/>
              & cum illa be-
                <lb/>
              ne cohærere,
                <lb/>
              explicata præ-
                <lb/>
              terea cohæſio-
                <lb/>
              ne partium in
                <lb/>
              atomis.</note>
            guram acquirant certa particularum genera, cujus admodum
              <lb/>
            tenacia ſint, ſi quis omnem veterum corpuſcularium ſenten-
              <lb/>
            tiam, quam Gaſſendus, ac e recentioribus alii ſecuti ſunt, ad-
              <lb/>
            hibentes variarum figurarum atomos, ut ad cohæſionem unci-
              <lb/>
            natas, ab hac eadem Theoria velit deducere, is ſane poterit,
              <lb/>
            ut patet, & </s>
            <s xml:space="preserve">ejuſmodi atomos adhibere ad explicationem eorum
              <lb/>
            omnium phænomenorum, quæ pendent a ſola cohæſione, & </s>
            <s xml:space="preserve">
              <lb/>
            nertia, quæ tamen non ita multa ſunt: </s>
            <s xml:space="preserve">poterunt autem habe-
              <lb/>
            ri ejuſmodi atomi cum infinita figuræ ſuæ tenacitate, & </s>
            <s xml:space="preserve">co-
              <lb/>
            hæſione mutua ſuarum partium per ſolas etiam binas aſympto-
              <lb/>
            Ios illas, de quibus num. </s>
            <s xml:space="preserve">419, inter ſe ſatis proximas. </s>
            <s xml:space="preserve">Et ſi
              <lb/>
            curva virium habeat tantummodo in minimis diſtantiis duas
              <lb/>
            ejuſmodi aſymptotos, tum poſt crus repulſivum ulterioris ſta-
              <lb/>
            tim conſequatur arcus attractivus, primo quidem plurimum re-
              <lb/>
            cedens ab axe cum exiguo receſſu ab aſymptoto, tum ad axem
              <lb/>
            regrediens, & </s>
            <s xml:space="preserve">accedens ſtatim ad formam gravitati exhibendæ
              <lb/>
            debitam; </s>
            <s xml:space="preserve">haberentur per ejuſmodi curvam atomi habentes im-
              <lb/>
            penetrabilitatem, gravitatem, & </s>
            <s xml:space="preserve">figuræ ſuæ tenacitatem ejuſ-
              <lb/>
            modi, ut ab ea diſcedere non poſſent diſceſſu quantum libue-
              <lb/>
            rit parvo; </s>
            <s xml:space="preserve">cum enim poſſint illæ duæ aſymptoti ſibi invicem
              <lb/>
            eſſe proximæ intervallo utcunque parvo, poſſet utique ita con-
              <lb/>
            trahi intervallum iſtud, ut figuræ mutatio æqualis datæ cui-
              <lb/>
            cunque utcunque parvæ mutationi eviteatur. </s>
            <s xml:space="preserve">Ubi enim cui-
              <lb/>
            cunque figuræ inſcripta eſt ſeries continua cubulorum, & </s>
            <s xml:space="preserve">pun-
              <lb/>
            cta in ſingulis angulis poſita ſunt, mutari non poteſt figura ex-
              <lb/>
            ternorum punctorum ductum ſequens mutatione quadam data,
              <lb/>
            per quam quædam puncta diſcedanta locis prioribus per quæ-
              <lb/>
            dam intervalla data, manentibus quibuſdam, ut manente baſi,
              <lb/>
            niſi per quædam data intervalla a ſe invicem recedant, vel ad
              <lb/>
            ſe invicem accedant ſaltem aliqua puncta, cum, data diſtantia
              <lb/>
            puncti a tribus aliis, detur etiam ejus poſitio reſpectu illorum,
              <lb/>
            quæ mutari non poteſt, niſi aliqua ex iiſdem tribus diſtantiis
              <lb/>
            mutetur, unde fit, ut poſſit data quævis poſitionis mutatio im-
              <lb/>
            pediri, impedita mutatione diſtantiæ per intervallum ad eam
              <lb/>
            mutationem neceſſarium. </s>
            <s xml:space="preserve">Quod ſi illæ binæ aſymptoti eſſent
              <lb/>
            tantillo remotiores a ſe invicem, tum vero & </s>
            <s xml:space="preserve">mutatio diſtantiæ
              <lb/>
            haberi poſſet tantillo major, & </s>
            <s xml:space="preserve">idcirco ſingulis diſtantiis illata
              <lb/>
            vi aliqua poſſet figura non nihil mutari, & </s>
            <s xml:space="preserve">quidem exigua mu-
              <lb/>
            tatione diſtantiarum ſingularum poſſet in ingenti ſerie puncto-
              <lb/>
            rum haberi inflexio figuræ ſatis magna orta ex pluribus exiguis
              <lb/>
            flexibus. </s>
            <s xml:space="preserve">Sic & </s>
            <s xml:space="preserve">ſpirales atomi efformari poſſent, quarum ſpi-
              <lb/>
            ris per vim contractis ſentiretur ingens elaſtica vis, ſive deter-
              <lb/>
            minatio ad expanſionem, ac per hujuſmodi atomos poſſent </s>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>