Cardano, Girolamo
,
De subtilitate
,
1663
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Figures
Thumbnails
Page concordance
<
1 - 30
31 - 60
61 - 90
91 - 120
121 - 150
151 - 180
181 - 210
211 - 240
241 - 270
271 - 300
301 - 330
331 - 360
361 - 390
391 - 403
>
Scan
Original
251
252
253
254
255
256
257
258
259
260
261
262
263
264
265
266
267
268
269
270
271
272
273
274
275
276
277
278
279
280
<
1 - 30
31 - 60
61 - 90
91 - 120
121 - 150
151 - 180
181 - 210
211 - 240
241 - 270
271 - 300
301 - 330
331 - 360
361 - 390
391 - 403
>
page
|<
<
of 403
>
>|
<
archimedes
>
<
text
>
<
body
>
<
chap
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.011277
">
<
pb
pagenum
="
606
"
xlink:href
="
016/01/253.jpg
"/>
in fine Veris, vel in æſtate, abſque vento
<
lb
/>
rum flatibus vllis, cum vehementi calore,
<
lb
/>
& dum non pluit, turbidus tamen ac nebu
<
lb
/>
loſus aër conſpicitur. </
s
>
<
s
id
="
s.011278
">Talem conſtitutionem
<
lb
/>
in Cramone ciuitate olim Hippocrates deſ
<
lb
/>
cripſit, quam maxima, & horrenda peſtis
<
lb
/>
eſt ſubſecuta, in qua præter lethiferas fe
<
lb
/>
bres, & tubercula atque carbunculos, inte
<
lb
/>
gra membra tabo abſumpta excidebant. </
s
>
<
s
id
="
s.011279
">Ca
<
lb
/>
lor enim ( vt diximus ) & humidum corru
<
lb
/>
ptionis parentes ſunt, cùm motus illa non
<
lb
/>
temperauerit. </
s
>
<
s
id
="
s.011280
">Aliud è cœlo ſignum ſumi ſo
<
lb
/>
let, cùm ſcilicet deliquia ſolis magna fiunt,
<
lb
/>
aut Cometes, aut igneæ flammæ in aëre vi
<
lb
/>
dentur. </
s
>
<
s
id
="
s.011281
">Ex immodica enim ſiccitate, &
<
lb
/>
vapore bituminoſo, hæc quæ aërem etiam
<
lb
/>
corrumpere poſſunt, fieri ſolent: quanquam
<
lb
/>
ſi nihil aliud ſubſequatur, fallax ſit ſignum.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.011282
">Nam annis, 1531. & ſequentibus multæ
<
lb
/>
ſtellæ crinitæ, & ab anno 1539. vſque ad
<
lb
/>
annum 1551. tot Solis & maxima
<
expan
abbr
="
tũ
">tum</
expan
>
Lunæ
<
lb
/>
deliquia apparuerunt, vt nunquam plura,
<
lb
/>
neque maiora contigiſſe legantur, & ta
<
lb
/>
men Italia ab anno 1524. vſque ad annum
<
lb
/>
præſentem 1559. nullam paſſa eſt inſignem
<
lb
/>
peſtis cladem, imò neque fermè veſtigium.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.011283
">Si tamen arbores ardere videantur, certius
<
lb
/>
eſt ſignum calamitatis futuræ, quoniam
<
lb
/>
iam aër ipſe noſter non ſublimis, qui minùs
<
lb
/>
ad nos attinet, infeſtatur. </
s
>
<
s
id
="
s.011284
">Quòd ſi aër quaſi
<
lb
/>
puluerulentus menſibus aliquot perſeueret,
<
lb
/>
peſtem futuram denunciat ſui generis. </
s
>
<
s
id
="
s.011285
">Nam
<
lb
/>
impurum quod trahitur, cor, ſed magis ce
<
lb
/>
rebrum vitiat. </
s
>
<
s
id
="
s.011286
">Cùm enim peſtis & ab aqua,
<
lb
/>
& ab aëre fiat, quæ ab aqua fit, cor magis
<
lb
/>
petit: quæ ab aëre, cerebrum. </
s
>
<
s
id
="
s.011287
">Nullum enim
<
lb
/>
ſeptum adeò denſum in cerebro velut in pul
<
lb
/>
mone, cùm tamen cerebrum reſpiret. </
s
>
<
s
id
="
s.011288
">Ipſius
<
lb
/>
verò cerebri ſubſtantia, cordis mollior ac
<
lb
/>
magis exanguis. </
s
>
<
s
id
="
s.011289
">Quò fit, vt in ſpecubus ob
<
lb
/>
vitium cerebri primùm in lipothymiam, in
<
lb
/>
de corde conſentiente in ſyncopen, & mor
<
lb
/>
tem incidant. </
s
>
<
s
id
="
s.011290
">Ex his igitur in cauſarum co
<
lb
/>
gnitionem venire licet, vt ex cauſis in mor
<
lb
/>
bi genus. </
s
>
<
s
id
="
s.011291
">Cúmque panis aëri expoſitus, mu
<
lb
/>
corem contrahit per nocte, habes iam cor
<
lb
/>
rupti aëris ſigna, proximámque ſi nondum
<
lb
/>
cœpit peſtilentiam. </
s
>
<
s
id
="
s.011292
">Cùm verò diues anus,
<
lb
/>
aut puellæ ſtragem prænunciantes videre at
<
lb
/>
que audire ſe eixiſtimauerint, peſtis ſubſe
<
lb
/>
quetur. </
s
>
<
s
id
="
s.011293
">Nam ſi viderunt, inquam, & au
<
lb
/>
dierunt, diui non mentiuntur? </
s
>
<
s
id
="
s.011294
">Si autem
<
lb
/>
non videntes videre ſe exiſtimant, atque
<
lb
/>
audire perperàm, iam atra bilis in ſanguine
<
lb
/>
exuperat aëris praua qualitate, quæ in de
<
lb
/>
terius procedens peſtem facit. </
s
>
<
s
id
="
s.011295
">Canum quo
<
lb
/>
que frequens rabies ob id peſtem nunciat,
<
lb
/>
quòd hi vel ab aquis, vel ab aëre in rabiem
<
lb
/>
aguntur. </
s
>
<
s
id
="
s.011296
">Declarauimus enim ab aquis cor
<
lb
/>
ruptis rabiem generari. </
s
>
<
s
id
="
s.011297
">Similiter & lupo
<
lb
/>
rum ingreſſus in vrbem, & moleſtia aſſi
<
lb
/>
dua, rabiei in eis cuiuſdam ſignum eſt. </
s
>
<
s
id
="
s.011298
">Ni
<
lb
/>
mia enim audacia rabiem nunciat. </
s
>
<
s
id
="
s.011299
">Ab his
<
lb
/>
igitur cauſis, quibus hi in rabiem aguntur,
<
lb
/>
corrumpuntur in hominibus humores, &
<
lb
/>
peſtis generatur. </
s
>
<
s
id
="
s.011300
">Ob id etiam quandoque
<
lb
/>
contingit ante peſtem aues deſerere oua at
<
lb
/>
que nidos, & imperfectos pullos: omnia
<
lb
/>
enim hæc ſigna ſunt prædominantis atræ
<
lb
/>
bilis, ſeu ob aërem, ſeu ob aquam corru
<
lb
/>
ptam. </
s
>
<
s
id
="
s.011301
">Oues autem præcipuè ante id tempus
<
lb
/>
clade afficiuntur: imbecilliores enim ac ſi
<
lb
/>
miles hominibus natura, ab eiſdem cauſis,
<
lb
/>
quibus homines peſtem patiuntur: Rana
<
lb
/>
rum quoque multitudo, & blattarum in
<
lb
/>
muris ob ſuperfluum humidum pingue fit,
<
lb
/>
quod naturæ humanæ aduerſatur, & illi
<
lb
/>
perniciem affert. </
s
>
<
s
id
="
s.011302
">Cúmque vermes ac ſer
<
lb
/>
pentes apparent, tum talpæ, id contingit,
<
lb
/>
quoniam cubilia propria deſerunt ob mole
<
lb
/>
ſtiam vaporis, qui ſub terra continetur, qui
<
lb
/>
que aſcendens aërem vitiat adeò infeſto
<
lb
/>
affectu, vt perniciem ſerpentibus afferre poſ
<
lb
/>
ſit, ne dum hominibus. </
s
>
<
s
id
="
s.011303
">Nihil enim penitùs
<
lb
/>
ſub terra ſalutare homini fermè eſſe poteſt:
<
lb
/>
generaliter autem omninò eſſe non poteſt.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.011304
">Ob id oportet talia frequenter videri, & paſ
<
lb
/>
ſim, & perſeuerare, & augeri: tunc enim
<
lb
/>
procul dubiò peſtem futuram prænunciant.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.011305
">Aues etiam ſi hunc morbum concipiant, in
<
lb
/>
gentis peſtis ſignum ſunt. </
s
>
<
s
id
="
s.011306
">Refert enim Ioa
<
lb
/>
chimus Schælerus, in illa grauiſſima peſte
<
lb
/>
Britannica aues ſub arboribus mortuas in
<
lb
/>
ueniri ſolitas cum puſtulis ſub alis. </
s
>
<
s
id
="
s.011307
">Itaque
<
lb
/>
cùm ſiccius animalium genus atque liberius
<
lb
/>
eo morbo afficitur, multò magis etiam ho
<
lb
/>
mines. </
s
>
<
s
id
="
s.011308
">Tranſire enim hic etiam in equos vi
<
lb
/>
ſus eſt. </
s
>
<
s
id
="
s.011309
">Naſcitur præterea in fructu quercus,
<
lb
/>
<
expan
abbr
="
quẽ
">quem</
expan
>
<
expan
abbr
="
gallã
">gallam</
expan
>
vocant, & qui rarò menſe Martio
<
lb
/>
<
expan
abbr
="
nõ
">non</
expan
>
perforatur, vermis quandoque,
<
expan
abbr
="
quandoq;
">quandoque</
expan
>
<
lb
/>
araneus, & quandoque muſca. </
s
>
<
s
id
="
s.011310
">Vbi vermis
<
lb
/>
innaſcitur, peſtem nunciat: nam vermis ex
<
lb
/>
multo fit humido, ſed non probè concocto.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.011311
">Si muſca, fertilitatem: nam humidum tenue,
<
lb
/>
& benè concoctum declarat: vnde aëris
<
expan
abbr
="
ca-lorẽ
">ca
<
lb
/>
lorem</
expan
>
temperatum eſſe docet, qui vbertatem
<
lb
/>
affert. </
s
>
<
s
id
="
s.011312
">At ſi aranea erumpat, iam hoc ſteri
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1572
"/>
<
lb
/>
litatis eſt indicium: eſt enim aranea animal
<
lb
/>
frigidum atque ſiccum, & ob id telas confi
<
lb
/>
cit: frigus autem ac ſiccitas generationi om
<
lb
/>
ni ac vitæ contraria ſunt. </
s
>
<
s
id
="
s.011313
">Porrò fertilitatis
<
lb
/>
ac ſterilitatis ſigna ad quatuor in vniuerſum
<
lb
/>
genera referri debent. </
s
>
<
s
id
="
s.011314
">Ad aſtra quidem pri
<
lb
/>
mum, at de his ſuis locis planè dictum eſt.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.011315
">Ad elementa verò immoderantia omnis,
<
lb
/>
qualis calidi, vel frigidi, ſicci, aut humi
<
lb
/>
di, & nimia aëris tranquillitas, & peruer
<
lb
/>
ſitas, vt hyems calida, vel ſiccum, & tran
<
lb
/>
quillum, æſtas temperata. </
s
>
<
s
id
="
s.011316
">Ad ipſas plan
<
lb
/>
tas, velut frugum ſemina cùm leuia fuerint,
<
lb
/>
aut corrupta, ſterilitatem futuram in eo ge
<
lb
/>
nere nuntiant. </
s
>
<
s
id
="
s.011317
">Et ſi ſub Caniculæ ortu
<
lb
/>
citò areſcant. </
s
>
<
s
id
="
s.011318
">Si enim vehemens hoc ma
<
lb
/>
lum fuerit, in plurimos annos protenditur:
<
lb
/>
velut de ſterilitate Ioſeph ſub Pharaone,
<
lb
/>
quæ ſeptem annis durauit. </
s
>
<
s
id
="
s.011319
">Ob id etiam
<
lb
/>
qui ſerunt, meliora ex eo genere legunt ſe
<
lb
/>
mina. </
s
>
<
s
id
="
s.011320
">Similiter & in fructibus, in quibus
<
lb
/>
perpetuum illud fermè manet, vt maximam
<
lb
/>
vbertatem maxima ſterilitas ſubſequatur,
<
lb
/>
ſeu exhauſtis arborum viribus, ſeu quomodo
<
lb
/>
cunque læſis germinibus, à quibus germina
<
lb
/>
prodeunt, vt etiam ex grandine contingit.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.011321
">Ab accidentibus vero, & ſignis: nam terræ
<
lb
/>
motus, & locuſtæ, ſæpè peſtis, frequentiùs
<
lb
/>
ſterilitatis cauſæ manifeſtæ, & efficaces fue
<
lb
/>
runt. </
s
>
<
s
id
="
s.011322
">Et inſectorum ac piſcium abundantia
<
lb
/>
ſterilitatem nuntiat: ab humidi enim co
<
lb
/>
pia fiunt piſces, triticum autem ab humido
<
lb
/>
<
expan
abbr
="
tẽperamento
">temperamento</
expan
>
, vnde (vt diximus) nec in inſula </
s
>
</
p
>
</
chap
>
</
body
>
</
text
>
</
archimedes
>