1beati Thomæ prouenit.
Sic tritici vbertas
contraria ratione paucos piſces facit. Sed ſi
omnia attingere voluero, finem nunquam
ſum facturus: vituperabatur pictor ille quan
quam egregius ab Apelle, qui à tabula nun
quam ſciret manus abducere, præcipuè cùm
homini nihil ſit difficilius ſcientia futuro
rum: hæc nanque adeò obſcura eſt, vt ni
ſi diuino aliquo afflatu adiuuetur, vix lau
dem afferat. Ob id qui in ea claruerunt, fue
runt autem admodum pauci, diuini meritò
vocati ſunt. Claruerunt autem inter viros
Muſæus Athenienſis, & ex eadem vrbe Ly
cus Pandionis filius & Bacchides Bœotius,
tum Tireſias & ipſe Bœotius, tum Cyprius
Eucleus, & famoſus Epimenides Cretenſis.
Sicut inter fœminas ſibyllæ, à σιβυλλιᾱͅν,
quod eſt vaticinari, ſeu à σιοὺς, quod eſt deo
rum, & βουλὲ ſententia, dictæ. Nobiliſſimæ è
decem Erythrea & Cumæa, quam Amal
thæam ſeu Demophilen, vel Erophilen ap
pellarunt: harum enim carmina Romanis
præcipuè in præcio fuêre. Sed & diuinatio
futurorum quadruplex: aut enim ex inſolitis,
velut cum in Heluetiis (vt referunt) in aëre
viſi ſunt duo leones inter ſe pugnantes, quo
rum alter alteri caput præcidit. Et viri ar
mati, & acies, vt tempore Machabæorum,
& ante Hieroſolymæ deſtructionem in cælo
perpetuis quadraginta debus. Atque hæc
forſan non ineptè quiſpiam in vapores, velut
& nubium varias formas, referat. Sed de his
alio loco dictum eſt. Aut in vim fatidicam,
de qua nuper locuti ſumus. Aut in artem
quampiam naturalem, vt aſtrologiam, phy
ſiognomiam, metopoſcopiam, chiroman
tiam, nauticam, agriculturam, medicinam,
ſomniorum interpretationem. Aut in prodi
gia omináque & auguria, ementitáſque ar
tes: de quibus in quarto libro de Sapientia
diximus. Et poſtquam tot, tantáque ſunt fu
tura prænoſcendi argumenta, tam varia,
tam incerta, vt neque obſeruaſſe decorum,
nec omninò neglexiſſe tutum fuerit, pauci
tamen reclamantibus pro arbitrio omnibus,
deterioráque ipſis, quàm quæ reprehendunt
admittentibus, hoc in genere eruditi inue
niuntur, qui quæ obſeruare debeant, tanquam
vera norint, quæque tanquam falſa neglige
Omnis enim veritas diuina eſt, & ab opti
mo proficiſcitur. Frequentiores licet in diſci
plinis viros præſtantes inuenire, è quorum
numero decem ſelegi, vnicuique iudicium
ſuum relinquens.
contraria ratione paucos piſces facit. Sed ſi
omnia attingere voluero, finem nunquam
ſum facturus: vituperabatur pictor ille quan
quam egregius ab Apelle, qui à tabula nun
quam ſciret manus abducere, præcipuè cùm
homini nihil ſit difficilius ſcientia futuro
rum: hæc nanque adeò obſcura eſt, vt ni
ſi diuino aliquo afflatu adiuuetur, vix lau
dem afferat. Ob id qui in ea claruerunt, fue
runt autem admodum pauci, diuini meritò
vocati ſunt. Claruerunt autem inter viros
Muſæus Athenienſis, & ex eadem vrbe Ly
cus Pandionis filius & Bacchides Bœotius,
tum Tireſias & ipſe Bœotius, tum Cyprius
Eucleus, & famoſus Epimenides Cretenſis.
Sicut inter fœminas ſibyllæ, à σιβυλλιᾱͅν,
quod eſt vaticinari, ſeu à σιοὺς, quod eſt deo
rum, & βουλὲ ſententia, dictæ. Nobiliſſimæ è
decem Erythrea & Cumæa, quam Amal
thæam ſeu Demophilen, vel Erophilen ap
pellarunt: harum enim carmina Romanis
præcipuè in præcio fuêre. Sed & diuinatio
futurorum quadruplex: aut enim ex inſolitis,
velut cum in Heluetiis (vt referunt) in aëre
viſi ſunt duo leones inter ſe pugnantes, quo
rum alter alteri caput præcidit. Et viri ar
mati, & acies, vt tempore Machabæorum,
& ante Hieroſolymæ deſtructionem in cælo
perpetuis quadraginta debus. Atque hæc
forſan non ineptè quiſpiam in vapores, velut
& nubium varias formas, referat. Sed de his
alio loco dictum eſt. Aut in vim fatidicam,
de qua nuper locuti ſumus. Aut in artem
quampiam naturalem, vt aſtrologiam, phy
ſiognomiam, metopoſcopiam, chiroman
tiam, nauticam, agriculturam, medicinam,
ſomniorum interpretationem. Aut in prodi
gia omináque & auguria, ementitáſque ar
tes: de quibus in quarto libro de Sapientia
diximus. Et poſtquam tot, tantáque ſunt fu
tura prænoſcendi argumenta, tam varia,
tam incerta, vt neque obſeruaſſe decorum,
nec omninò neglexiſſe tutum fuerit, pauci
tamen reclamantibus pro arbitrio omnibus,
deterioráque ipſis, quàm quæ reprehendunt
admittentibus, hoc in genere eruditi inue
niuntur, qui quæ obſeruare debeant, tanquam
vera norint, quæque tanquam falſa neglige
Omnis enim veritas diuina eſt, & ab opti
mo proficiſcitur. Frequentiores licet in diſci
plinis viros præſtantes inuenire, è quorum
numero decem ſelegi, vnicuique iudicium
ſuum relinquens.
De medici
na.
na.
Peſtilentiæ
futuræ ſigna.
futuræ ſigna.
Abundantiæ,
& ſterilita
tis ſigna.
& ſterilita
tis ſigna.
Homini nihil
futurorum
ſcientia diffi
cilius.
futurorum
ſcientia diffi
cilius.
Vates &
Sybilla.
Sybilla.
Diuinatio
quadruplex.
quadruplex.
Viri 12. ſub
tilitate præ
ſtantes.
tilitate præ
ſtantes.
Archimedes primus ſit, non ſolùm ob mo
numenta illius nunc vulgata, ſed ob mecha
nica, quibus vt Plutarchus auctor eſt, vires
Romanorum ſæpius fregit. Refert mira il
lius inuenta in M. Marcelli vita, & nos alia
non minora, ex Galeni teſtimonio, in vtro
que genere non tam primus auctor, quàm
immirabilis. Nec qui Græculos ( omne ſolet
appellare Cicero genus id hominum) laudare
ingenium, & inter vrbis ruinas Syracuſiæ, ac
ſentes, ſepulchrum quærere dignatus eſt. Se
cundus eſt Ariſtoteles Stagirita, Macedo
Magni Alexandri præceptor, qui res natura
les, ac diuinas, dialecticámque mirum in mo
dum excoluit: animaliúmque vitam, mores
ac ſtructuram incredibili ſagacitate perſe
cutus eſt. Qui cùm in ſingulis diſciplinis ſcri
pſerit quod probaretur, error tamen conſpi
cuus in tot ſeculis in illius ſcriptis depræ
hendi non potuit. Tertium locum obſident
paribus argumentis Euclides, Scotus, &
Ioannes Suiſſet, quem Calculatorem vulgus
vocat, pari ſpe: ſed antiquitate & vſu præpo
natur Euclides. Eius verò ſunt duæ præci
puæ laudes: inconcuſſa dogmatum firmitas
libri Elementorum, perfectióque adeò abſo
luta, vt nullum opus iure huic aliud compa
rare audeas: quibus fit vt ſoli hi in arduis
quæſtionibus videantur poſſe à falſo verum
diſcernere, qui Euclidem habent familia
rem. Megara fuit oriundus: pluráque alia
quæ etiam extant, pari ſub vtilitate ſcripſit,
ſed longè minus vtilia.
numenta illius nunc vulgata, ſed ob mecha
nica, quibus vt Plutarchus auctor eſt, vires
Romanorum ſæpius fregit. Refert mira il
lius inuenta in M. Marcelli vita, & nos alia
non minora, ex Galeni teſtimonio, in vtro
que genere non tam primus auctor, quàm
immirabilis. Nec qui Græculos ( omne ſolet
appellare Cicero genus id hominum) laudare
ingenium, & inter vrbis ruinas Syracuſiæ, ac
ſentes, ſepulchrum quærere dignatus eſt. Se
cundus eſt Ariſtoteles Stagirita, Macedo
Magni Alexandri præceptor, qui res natura
les, ac diuinas, dialecticámque mirum in mo
dum excoluit: animaliúmque vitam, mores
ac ſtructuram incredibili ſagacitate perſe
cutus eſt. Qui cùm in ſingulis diſciplinis ſcri
pſerit quod probaretur, error tamen conſpi
cuus in tot ſeculis in illius ſcriptis depræ
hendi non potuit. Tertium locum obſident
paribus argumentis Euclides, Scotus, &
Ioannes Suiſſet, quem Calculatorem vulgus
vocat, pari ſpe: ſed antiquitate & vſu præpo
natur Euclides. Eius verò ſunt duæ præci
puæ laudes: inconcuſſa dogmatum firmitas
libri Elementorum, perfectióque adeò abſo
luta, vt nullum opus iure huic aliud compa
rare audeas: quibus fit vt ſoli hi in arduis
quæſtionibus videantur poſſe à falſo verum
diſcernere, qui Euclidem habent familia
rem. Megara fuit oriundus: pluráque alia
quæ etiam extant, pari ſub vtilitate ſcripſit,
ſed longè minus vtilia.
Archimedis
laus.
laus.
Ariſtotelis
laus.
laus.
Euclidis
laus.
laus.
Succedit huic Ioan.
Scotus: patria hæc il
lius: qui ſubtilis doctoris, ob doctrinam, pár
que vbique acumen meruit.
lius: qui ſubtilis doctoris, ob doctrinam, pár
que vbique acumen meruit.
Scoti laus.
Eiuſdem inſulæ accola fuit Ioannes ( vt
dixi) Suiſſet, cognomento Calculator: in cu
ius ſolius vnius argumenti ſolutione, quod
contra experimentum eſt de actione mutua,
tota laborauit poſteritas: quem ſenem ad
modum, nec inuenta ſua dum legeret intelli
gentem, fleuiſſe referunt. Ex quo haud du
bium eſſe reor, quod in libro de Animi im
mortalitate ſcripſi, Barbaros ingenio nobis
haud eſſe inferiores: quandoquidem ſub
Brumæ cœlo, diuiſa toto orbe Britannia,
duos tam clari ingenij viros emiſerit.
dixi) Suiſſet, cognomento Calculator: in cu
ius ſolius vnius argumenti ſolutione, quod
contra experimentum eſt de actione mutua,
tota laborauit poſteritas: quem ſenem ad
modum, nec inuenta ſua dum legeret intelli
gentem, fleuiſſe referunt. Ex quo haud du
bium eſſe reor, quod in libro de Animi im
mortalitate ſcripſi, Barbaros ingenio nobis
haud eſſe inferiores: quandoquidem ſub
Brumæ cœlo, diuiſa toto orbe Britannia,
duos tam clari ingenij viros emiſerit.
Calculatoris
laus.
laus.
Sextus locus Apollonio Pergeo debetur,
qui fermè ętate ęqualis fuit Archimedi. Scri
pſit octo de Conicis elementis libros egre
gius: quorum ad hanc vſque diem, primi
tantùm quatuor editi ſunt, tam fœdè à trans
latore conſpurcati, vt ne illos etiam editos
meritò dicere poſſis.
qui fermè ętate ęqualis fuit Archimedi. Scri
pſit octo de Conicis elementis libros egre
gius: quorum ad hanc vſque diem, primi
tantùm quatuor editi ſunt, tam fœdè à trans
latore conſpurcati, vt ne illos etiam editos
meritò dicere poſſis.
Apollonij
laus.
laus.
Proximus autem huic, verùm longè anti
quior, Architas Tarentinus, vt etiam in
ter tam egregios viros ſedem aliquam Italus
vir obtineat, collocetur: qui præter ligneam
columbam volantem, quam conſtruxiſſe fer
tur, veram demonſtrationem duas lineas in
ter duas alias propoſitas in continuo pro
portionem collocandi inuenit, quam inter
decem aliàs falſas Eutotius tradidit. Huic
Mahometus Moſis filius Arabs, Algebrati
cæ (vt ita dicam) artis inuentor, ſuccedit. Ob id
inuentum ab artis nomine cognomen ade
ptus eſt, Nonne Alchindus & ipſe Arabs,
editorum librorum quorum Auerroës me
minit, exemplum eſt, qui ſupereſt libellus de
Ratione ſex quantitatum, quem nos excu
dendum trademus, exhibet cùm nihil ſit in
genioſius. Pòſt ſequitur Heber Hiſpanus cla
riſſimo inuento: cùm Ptolemæus ex quinque
quantitatibus maximo labore ſextam quæ
rat, hic in eiſdem cum tribus quartam. Mul
ta etiam in melius mutauit, quæ ad ſtatum
cœli pertinebant: vt facilè intelligas multo
minus æſtus maximos frigoribus gelidis ob
eſſe ingeniis.
quior, Architas Tarentinus, vt etiam in
ter tam egregios viros ſedem aliquam Italus
vir obtineat, collocetur: qui præter ligneam
columbam volantem, quam conſtruxiſſe fer
tur, veram demonſtrationem duas lineas in
ter duas alias propoſitas in continuo pro
portionem collocandi inuenit, quam inter
decem aliàs falſas Eutotius tradidit. Huic
Mahometus Moſis filius Arabs, Algebrati
cæ (vt ita dicam) artis inuentor, ſuccedit. Ob id
inuentum ab artis nomine cognomen ade
ptus eſt, Nonne Alchindus & ipſe Arabs,
editorum librorum quorum Auerroës me
minit, exemplum eſt, qui ſupereſt libellus de
Ratione ſex quantitatum, quem nos excu
dendum trademus, exhibet cùm nihil ſit in
genioſius. Pòſt ſequitur Heber Hiſpanus cla
riſſimo inuento: cùm Ptolemæus ex quinque
quantitatibus maximo labore ſextam quæ
rat, hic in eiſdem cum tribus quartam. Mul
ta etiam in melius mutauit, quæ ad ſtatum
cœli pertinebant: vt facilè intelligas multo
minus æſtus maximos frigoribus gelidis ob
eſſe ingeniis.
Architæ
laus.
laus.
Algebræ
laus.
Alchindi
laus.
laus.
Alchindi
laus.
Hebri laus.
Vndecimus, ſubtilitate, ſed clariſſimus arte
Galenus, methodis, pulſibus, atque diſſectio
nibus: ſed adeò verboſus, & ſtudio contradi
cendi tædulus, vt alterum vix ferre queas, in
reliquo grauis iactura artium poſita eſt, quam
noſtræ ætatis viri reſtituere conati ſunt.
Galenus, methodis, pulſibus, atque diſſectio
nibus: ſed adeò verboſus, & ſtudio contradi
cendi tædulus, vt alterum vix ferre queas, in
reliquo grauis iactura artium poſita eſt, quam
noſtræ ætatis viri reſtituere conati ſunt.