Bošković, Ruđer Josip, Theoria philosophiae naturalis redacta ad unicam legem virium in natura existentium

Page concordance

< >
Scan Original
231 179
232 180
233 181
234 182
235 183
236 184
237 185
238 186
239 187
240 188
241 189
242 190
243 191
244 192
245 193
246 194
247 195
248 196
249 197
250 198
251 199
252 200
253 201
254 202
255 203
256 204
257 205
258 206
259 207
260 208
< >
page |< < (202) of 389 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div type="section" level="0" n="0">
          <p>
            <s xml:space="preserve">
              <pb o="202" file="0254" n="254" rhead="THEORIÆ"/>
            dem plurima explicari phænomena, ut & </s>
            <s xml:space="preserve">nexus maſſarum per
              <lb/>
            uncos uncis, vel ſpiris inſertos, quo pacto explicari itidem poſ-
              <lb/>
            ſet etiam illud, quomodo in duabus particulis, quarum altera
              <lb/>
            ad alteram cum ingenti velocitate acceſſerit, oriatur ingens ne-
              <lb/>
            xus novus, nimirum ſine regreſſu a ſe invicem, unco nimirum
              <lb/>
            alterius in alterius foramen injecto, & </s>
            <s xml:space="preserve">intra illud converſo per
              <lb/>
            virium inæqualitatem in diverſas unci partes agentium, ut jam
              <lb/>
            prodire non poſſit; </s>
            <s xml:space="preserve">nam unci cavitas, & </s>
            <s xml:space="preserve">foramen, ſeu porus
              <lb/>
            alterius particulæ, poſſet eſſe multo amplior, quam pro exigua
              <lb/>
            illa diſtantia inſuperabili, ut idcirco inſeri poſſet ſine impedi-
              <lb/>
            mento orto a viribus agentibus in minore diſtantia. </s>
            <s xml:space="preserve">Eædem
              <lb/>
            autem atomi haberi poſſunt, etiam ſi curva habeat reliquos o-
              <lb/>
            mnes flexus, quos habet mea, quo pacto ad alia multo plura,
              <lb/>
            ut ad fermentationes inprimis, ac vaporum, & </s>
            <s xml:space="preserve">luminis emiſ-
              <lb/>
            ſionem multo aptiores erunt; </s>
            <s xml:space="preserve">& </s>
            <s xml:space="preserve">ſine aſymptoticis arcubus, qui
              <lb/>
            vires exhibeant extra originem abſciſſarum in infinitum excre-
              <lb/>
            ſcentes, idem obtineri poterit per ſolos limites cohæſionis ad-
              <lb/>
            modum validos cum tenacitate figuræ non quidem infinita, ſed
              <lb/>
            tamen maxima, ubi, quod illi veteres non explicarunt, cohæ-
              <lb/>
            ſio partium atomorum inter ſe, adeoque atomorum ſoliditas,
              <lb/>
            ut & </s>
            <s xml:space="preserve">continuata impenetrabilitatis reſiſtentia, & </s>
            <s xml:space="preserve">gravitas, ex
              <lb/>
            eodem generali derivaretur principio, ex quo & </s>
            <s xml:space="preserve">reliqua uni-
              <lb/>
            verſa Natura. </s>
            <s xml:space="preserve">Illud unum hic notandum ſupereſt, ejuſmodi
              <lb/>
            atomos habituras neceſſario ubique diſtantiam a ſe invicem ma-
              <lb/>
            jorem, quam pro illa inſuperabili diſtantia, ad quam externa
              <lb/>
            puncta devenire ibi non poſſunt.</s>
            <s xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:space="preserve">441. </s>
            <s xml:space="preserve">Huc etiam pertinet ſolutio hujuſmodi difficultatis, quæ
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0254-01" xlink:href="note-0254-01a" xml:space="preserve">Cur non o-
                <lb/>
              mnia corpora
                <lb/>
              ſint fluida; li-
                <lb/>
              cet omnia pun-
                <lb/>
              cta ſint circum-
                <lb/>
              quaque ejuſdem
                <lb/>
              vis.</note>
            ſponte ſe objicit: </s>
            <s xml:space="preserve">ſi omnia materiæ puncta ſimplicia ſunt, & </s>
            <s xml:space="preserve">
              <lb/>
            vires in quavis directione circumquaque exercent eaſdem; </s>
            <s xml:space="preserve">o-
              <lb/>
            mnia corpora ex iis utique compoſita erunt fluida multo po-
              <lb/>
            tiore jure, quam fluida eſſe debeant, quæ globulis conſtent
              <lb/>
            eaſdem in omni circum directione vires exercentibus. </s>
            <s xml:space="preserve">Huic
              <lb/>
            difficultati hic facile occurritur: </s>
            <s xml:space="preserve">ſi particularum puncta poſſent
              <lb/>
            vi adhibita mutare aliquanto magis diſtantias inter ſe, nam a-
              <lb/>
            liqua etiam ad circulationem exigua mutatio requiritur; </s>
            <s xml:space="preserve">poſ-
              <lb/>
            ſet autem imprimi exiguo numero punctorum conſtituentium
              <lb/>
            unam e particulis primorum ordinum, quin imprimatur ſimul
              <lb/>
            omnibus ejuſmodi punctis, vel ſatis magno eorum numero,
              <lb/>
            motus ad ſenſum idem; </s>
            <s xml:space="preserve">tum utique haberetur idem, quod ha-
              <lb/>
            betur in fluidis, & </s>
            <s xml:space="preserve">ſeparatis aliis punctis poſt alia, motus fa-
              <lb/>
            cilis per omnes omnium corporum maſſas obtineretur. </s>
            <s xml:space="preserve">At
              <lb/>
            particulæ primi ordinis ab indiviſibilibus punctis ortæ, ut & </s>
            <s xml:space="preserve">
              <lb/>
            proximorum ordinum particulæ ortæ ab iis, ſua ipſa parvita-
              <lb/>
            te molis tueri poſſunt juxta num. </s>
            <s xml:space="preserve">424 formam ſuam, & </s>
            <s xml:space="preserve">poſi-
              <lb/>
            tionem punctorum: </s>
            <s xml:space="preserve">nam differentia virium exercitarum in di-
              <lb/>
            verſa earum puncta poteſt eſſe perquam exigua, ſumma virium
              <lb/>
            prohibente tantum acceſſum unius particulæ ad alteram, quo
              <lb/>
            tamen acceſſu inæqualitas virium, & </s>
            <s xml:space="preserve">obliquitas directionum </s>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>