Cardano, Girolamo
,
De subtilitate
,
1663
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Figures
Thumbnails
Page concordance
<
1 - 30
31 - 60
61 - 90
91 - 120
121 - 150
151 - 180
181 - 210
211 - 240
241 - 270
271 - 300
301 - 330
331 - 360
361 - 390
391 - 403
>
Scan
Original
251
252
253
254
255
256
257
258
259
260
261
262
263
264
265
266
267
268
269
270
271
272
273
274
275
276
277
278
279
280
<
1 - 30
31 - 60
61 - 90
91 - 120
121 - 150
151 - 180
181 - 210
211 - 240
241 - 270
271 - 300
301 - 330
331 - 360
361 - 390
391 - 403
>
page
|<
<
of 403
>
>|
<
archimedes
>
<
text
>
<
body
>
<
chap
>
<
pb
pagenum
="
608
"
xlink:href
="
016/01/255.jpg
"/>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.011376
">
<
margin.target
id
="
marg1586
"/>
Galeni laus.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.011377
">Vltimus omnium Vitruuius, qui tamen ſi
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1587
"/>
<
lb
/>
propria non aliena inuenta conſcripſiſſet, in
<
lb
/>
ter primos adnumerari poterat. </
s
>
<
s
id
="
s.011378
">Eminent au
<
lb
/>
tem quædam in ſingulis: vt in Archimede
<
lb
/>
æqualitas ſphæræ cum cylindro, ſepulchro
<
lb
/>
ſuo inſcripta: in Euclide ordo, in Ariſtotele
<
lb
/>
contextus, in Galeno diuidendi ratio. </
s
>
<
s
id
="
s.011379
">Alij
<
lb
/>
etiam præclaras quaſdam dotes habent, ta
<
lb
/>
metſi ſubtilitate non præſtiterint. </
s
>
<
s
id
="
s.011380
">Quis in
<
lb
/>
Homero non admiretur affectus, grauitatem
<
lb
/>
in Virgilio, commiſerationem & affluentiam
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1588
"/>
<
lb
/>
in Cicerone, orationis qualitatem tum ſche
<
lb
/>
mata ſenſui verborum appoſita in Quintilia
<
lb
/>
no? </
s
>
<
s
id
="
s.011381
">Nec eſt vnum genus ſubtilitatis in quo
<
lb
/>
auctores celebrantur, ſed plura. </
s
>
<
s
id
="
s.011382
">Ariſtotelis
<
lb
/>
ab ingenio, cuius æmuli Theophraſtus &
<
lb
/>
Scotus. </
s
>
<
s
id
="
s.011383
">Ab ingenio, ac imaginatione Archi
<
lb
/>
medis. </
s
>
<
s
id
="
s.011384
">Ab imaginatione, vt Calculatoris. </
s
>
<
s
id
="
s.011385
">A
<
lb
/>
ſenſu cum imaginatione, vt Euclidis. </
s
>
<
s
id
="
s.011386
">A iudi
<
lb
/>
cio: vt Algebræ. </
s
>
<
s
id
="
s.011387
">A ſenſu atque experientia,
<
lb
/>
vt Vitruuij: cuius æmulus fuit Hero clariſ
<
lb
/>
ſimus inuentis, ſed parum vtilib. </
s
>
<
s
id
="
s.011388
">Præſtantiſ
<
lb
/>
ſimus in Vitruuio modus horologiorum, ſeu
<
lb
/>
per tympana & aquam, ſeu in anaporicis ex
<
lb
/>
ſignifero, ſeu per analema quod cauis plan
<
lb
/>
tis, ac ſphæricis commune eſt. </
s
>
<
s
id
="
s.011389
">Atque hi om
<
lb
/>
nes ingenio præſtiterunt, ſed qui humanas
<
lb
/>
vires ſupergreſſi, proprioréſque diuinitati
<
lb
/>
cuipiam fuiſſe videntur, tres ſunt: Ptolemæus
<
lb
/>
Alexandrinus, Hippocrates, Cous, & Ploti
<
lb
/>
nus. </
s
>
<
s
id
="
s.011390
">Huic debeo, quòd intelligere multa poſ
<
lb
/>
ſe confidam, illi artis ſcientiam: primum ad
<
lb
/>
miror quod vix intelligam. </
s
>
<
s
id
="
s.011391
">Coniector hanc
<
lb
/>
claritatem virorum, quòd reliquorum ſi per
<
lb
/>
iiſſent monumenta, propoſitis mihi tracta
<
lb
/>
tionibus
<
expan
abbr
="
auxiliiſq;
">auxiliiſque</
expan
>
, quibus illi freti ſunt, cur
<
lb
/>
ſingula reſtituere non poſſem, & ſi non poſ
<
lb
/>
ſem, non intelligo: at vnius ex his, ne ſeptem
<
lb
/>
quidem lineas facturum me non poſſe toto
<
lb
/>
vitæ meæ tempore ſatis intelligo. </
s
>
<
s
id
="
s.011392
">At qui
<
lb
/>
Hippocrati, Galenum parem eſſe putant,
<
lb
/>
neutrum eorum ſe intelligere ea confeſſio
<
lb
/>
ne fatentur. </
s
>
<
s
id
="
s.011393
">Multò enim plus Hippocrates à
<
lb
/>
Galeno diſtat, quam Galenus à puerulo quo
<
lb
/>
vis. </
s
>
<
s
id
="
s.011394
">Itaque qui nondum ex his tribus ali
<
lb
/>
quem intelligit, ad ſcientiam quidem exer
<
lb
/>
citatum capeſſendam, ex aliorum intellectu
<
lb
/>
exiſtimare verè poteſt, ſe tamen ſcire quic
<
lb
/>
quam omnino non exiſtimet. </
s
>
<
s
id
="
s.011395
">Horum enim
<
lb
/>
eſt meta humanæ ſcientiæ.
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1589
"/>
</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.011396
">
<
margin.target
id
="
marg1587
"/>
Vitruuij
<
lb
/>
laus.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.011397
">Quæ in ſin
<
lb
/>
gulis aucto
<
lb
/>
ribus maxi
<
lb
/>
ma.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.011398
">
<
margin.target
id
="
marg1588
"/>
Subtilitatis
<
lb
/>
in auctoribus
<
lb
/>
genera
<
expan
abbr
="
ſeptẽ
">ſeptem</
expan
>
.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.011399
">
<
margin.target
id
="
marg1589
"/>
Ratio abſo
<
lb
/>
lutiſſima
<
lb
/>
conſcriben
<
lb
/>
dorum libro
<
lb
/>
rum.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.011400
">Vt verò abſolutorum librorum rationem
<
lb
/>
quiſque intelligat, & quónam modo ars vna
<
lb
/>
quæque doceri poſſit, neminem inuenio qui
<
lb
/>
id exactius me tradiderit, præter vnum Ga
<
lb
/>
lenum: quam ſi nos tempeſtiuè tenuiſſemus,
<
lb
/>
à multis ſanè laboribus excuſaſſet. </
s
>
<
s
id
="
s.011401
">Ea eſt rat
<
lb
/>
io, qua ſæpius eadem ad hanc vſque diem
<
lb
/>
noſtra immutare coactus ſim, quæ prius aliis
<
lb
/>
placere cœperunt quàm mihi. </
s
>
<
s
id
="
s.011402
">Nunc verò
<
lb
/>
quæ edentur, percepta conſcribendi ratione,
<
lb
/>
non minus nobis quàm aliis (vt exiſtimo) ſa
<
lb
/>
tisfaciens. </
s
>
<
s
id
="
s.011403
">Mihi quidem præter Deum, ad
<
lb
/>
hanc vſque diem nullus auxiliator ad com
<
lb
/>
ponendos libros fuit, vtinam non magis im
<
lb
/>
pedimento quiſquam fuiſſet. </
s
>
<
s
id
="
s.011404
">Itaque inita ra
<
lb
/>
tione mecum, vt cogitarem aliquem eſſe, &
<
lb
/>
huius rei modum, caſus qui non ſine numine
<
lb
/>
fuit, oblatus eſt, quo Galeni ſententiam de
<
lb
/>
hoc intelligerem. </
s
>
<
s
id
="
s.011405
">Ea autem talis erat: Si do
<
lb
/>
ctrinam aliquam, cuiuſpiam rei tradere ab
<
lb
/>
ſolutiſſimè atque perfectè volueris, quòd
<
lb
/>
officium eſt cuiuſque ſcribentis, id commo
<
lb
/>
dè aſſequi licebit, ſi rem de qua tractatur in
<
lb
/>
ſpecies diuiſerimus, atque illas rurſus, ac rur
<
lb
/>
ſus diſtinxerimus in alias minores, donec ad
<
lb
/>
vltimas peruenerimus. </
s
>
<
s
id
="
s.011406
">Eadem quoque ratio
<
lb
/>
in affectibus, qui de his ſpeciebus demon
<
lb
/>
ſtrari poſſunt, obſeruanda erit. </
s
>
<
s
id
="
s.011407
">Atque hoc
<
lb
/>
primum præceptum eſt. </
s
>
<
s
id
="
s.011408
">Aliud verò fuerit, vt
<
lb
/>
demonſtremus tam in ſpeciebus rei tractatæ,
<
lb
/>
quàm affectibus, non plura eſſe, aut poſſe ge
<
lb
/>
nera membrorum ſub tractata re contineri,
<
lb
/>
quódque deſcripta membra ſub illa omnia
<
lb
/>
contineantur. </
s
>
<
s
id
="
s.011409
">Initium verò huius diuiſionis
<
lb
/>
ab artis fine ſumendum erit, aliter in incerto
<
lb
/>
vagabimur. </
s
>
<
s
id
="
s.011410
">Sic igitur optimæ conſtructionis
<
lb
/>
præcepta nos docuit Galenus: atque ex hoc,
<
lb
/>
quinam in vnaquaque arte tradenda fuerint
<
lb
/>
præſtantiſſimi. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.011411
">Sed poſtquam ad artificem ventum eſt,
<
lb
/>
proſequamur & artes, quæ adeò ætate noſtra
<
lb
/>
inclaruerunt, vt quæ hîc ſcripſi, apud poſte
<
lb
/>
ros fidei parum ſint habitura. </
s
>
<
s
id
="
s.011412
">Sed ſi quis ſe
<
lb
/>
cum exiſtimet, vnamquanque ætatem ſua
<
lb
/>
habuiſſe miracula, antiquiſſimam, tot dilu
<
lb
/>
uia, tot incendia, Romanorum, prodigia ora
<
lb
/>
cula, ſequentem verò etiam miracula, non
<
lb
/>
eſt cur poſteri de artium inuentis noſtræ
<
lb
/>
tempeſtatis dubitent: nec nos de his quæ di
<
lb
/>
gna admiratione tradita ſunt ab aliis, qui
<
lb
/>
priore ſeculo vixerunt. </
s
>
<
s
id
="
s.011413
">Sunt artium inuenta
<
lb
/>
in ſingulos dies noua, nec vllo fine compræ
<
lb
/>
henduntur: in quibuſdam ſufficit ſcire quid
<
lb
/>
velis. </
s
>
<
s
id
="
s.011414
">Nuper quidam inuenit haſtati enſis ra
<
lb
/>
tionem. </
s
>
<
s
id
="
s.011415
">Nam cùm enſis dirigitur, duplica
<
arrow.to.target
n
="
marg1590
"/>
<
lb
/>
tur, vncinóque firmatus haſtam ferream re
<
lb
/>
fert, cuius cuſpis eſt ipſe enſis. </
s
>
<
s
id
="
s.011416
">Alius roſtra
<
lb
/>
tam manum ferream fecit, quæ cùm tange
<
lb
/>
retur, concurrentibus in ſe vncinis manum
<
lb
/>
furis deprehendebat: nam inter pecunias de
<
lb
/>
liteſcebat in crumena. </
s
>
<
s
id
="
s.011417
">Sic infinita excogi
<
lb
/>
tare licet, quæ ſolo iudicio indicent. </
s
>
<
s
id
="
s.011418
">At no
<
lb
/>
ſtra ætas illuſtribus inuentis, & maximis
<
lb
/>
fœcunda eſt. </
s
>
</
p
>
</
chap
>
</
body
>
</
text
>
</
archimedes
>