Alvarus, Thomas, Liber de triplici motu, 1509

Table of figures

< >
< >
page |< < of 290 > >|
    <echo version="1.0">
      <text xml:lang="la">
        <div xml:id="N10132" level="1" n="1" type="body">
          <div xml:id="N15C17" level="2" n="3" type="other" type-free="pars">
            <div xml:id="N25905" level="3" n="4" type="other" type-free="tractatus">
              <div xml:id="N296E6" level="4" n="3" type="chapter" type-free="capitulum">
                <p xml:id="N29C85">
                  <s xml:id="N29C89" xml:space="preserve">
                    <pb chead="De formis contrariis." file="0255" n="255"/>
                  qualitates contrarie ſe cõpaterent̄̄ ſequeret̄̄ /  mix­
                    <lb/>
                  tio non eſſet poſſibilis: ſed conſequens eſt falſum:
                    <lb/>
                  igitur. </s>
                  <s xml:id="N29C95" xml:space="preserve">Sequela ꝓbat̄̄ / q2 ſi q̈litates contrarie ſe cõ­
                    <lb/>
                  patiuntur cõplexio non ē poſſibilis: igitur nec mix­
                    <lb/>
                  tio cum cõplexio formã mixti conſeruat ſine q̈ for̄a
                    <lb/>
                  mixti non poſſet in materia prīa durare. </s>
                  <s xml:id="N29C9E" xml:space="preserve">Probat̄̄
                    <lb/>
                  ſequela / q2 cõplexio eſt qualitas ſecūda reſultãs ex
                    <lb/>
                  actione q̈litatū primaꝝ etc. / vt patet ꝑ auicēnã prima
                    <lb/>
                  fen primi canonis .d. tertia: ſed talis q̈litas ſecūda
                    <lb/>
                  non eſt poſſibilis: igr̄ nec cõplexio. </s>
                  <s xml:id="N29CA9" xml:space="preserve">Añs ꝓbat̄̄ / quia
                    <lb/>
                  agentibꝰ et patientibus elementis ad inuicē ꝑ te ī ele­
                    <lb/>
                  mentum frigidum ꝓducit̄̄ caliditas in calidū frigi­
                    <lb/>
                  ditas in ſiccū humiditas in humidū ſiccitas tantuꝫ­
                    <lb/>
                  modo. </s>
                  <s xml:id="N29CB4" xml:space="preserve">igr̄ agētibꝰ et patientibus elementis ad inui­
                    <lb/>
                  cē nõ videtur quomodo ibi generat̄̄ vna q̈litas ſecū­
                    <lb/>
                  da. </s>
                  <s xml:id="N29CBB" xml:space="preserve">Patet conſequentia / q2 vbi corrūpit̄̄ aliq̈ quali­
                    <lb/>
                  tas prima ibi ita cito adequate ꝓducitur ſua cõtra­
                    <lb/>
                  ria quõ ibi igr̄ producetur qualitas illa ſecunda.</s>
                </p>
                <note position="left" xml:id="N29CC2" xml:space="preserve">auicēna.
                  <lb/>
                ṗma ṗmi</note>
                <p xml:id="N29CC8">
                  <s xml:id="N29CC9" xml:space="preserve">¶ Et confirmatur / q2 ſi qualitates contrarie ſe com­
                    <lb/>
                  patiunt̄̄: ſequeret̄̄ /  ad ꝑmutationē complexionis ī­
                    <lb/>
                  di in complexionem ſclaui non ſequeret̄̄ mors vel ī-
                    <lb/>
                  firmitas / quod eſt contra Auicēnã prima fen .pri. c.
                    <lb/>
                  d. 3. </s>
                  <s xml:id="N29CD4" xml:space="preserve">Sequela probatur / q2 cū introducētia cõplexio­
                    <lb/>
                  nem indi agūt in complexioneꝫ ſclaui: cõplexio ſcla­
                    <lb/>
                  ui temperat̄̄. </s>
                  <s xml:id="N29CDB" xml:space="preserve">et poſt totalem corruptionem cõplexio­
                    <lb/>
                  nis ſclaui introducta ē cõplexio indi cum qua anīa
                    <lb/>
                  rationalis eque bene poteſt ſtare et exercere opera-
                    <lb/>
                  tiones ſibi naturales ſicut cū complexione ſclaui vĺ
                    <lb/>
                  melius: igitur ad ꝑmutationem cõplexionis ſclaui ī
                    <lb/>
                  complexionem indi non ſequitur neceſſario mors
                    <lb/>
                  vel infirmitas / quod fuit probandū </s>
                  <s xml:id="N29CEA" xml:space="preserve">Antecedens pro­
                    <lb/>
                  batur / q2 introducentia cõplexionē indi corrūpēdo
                    <lb/>
                  complexionē ſclaui ſucceſſiue et eque velociter ꝓdu-
                    <lb/>
                  cūt cõplexionē indi ꝑ te cum ſint qualitates contra­
                    <lb/>
                  rie: et complexio indi et complexio ſclaui ſunt extre-
                    <lb/>
                  ma: igitur per mixtionē complexionis ſclaui cū cõ-
                    <lb/>
                  plexione indi tota complexio redditur temperãtior
                    <lb/>
                  et temperantius homo ab illo aggregato mutatur
                    <lb/>
                  et alteratur / quod fuit probandum.</s>
                </p>
                <p xml:id="N29CFD">
                  <s xml:id="N29CFE" xml:space="preserve">In oppoſitum tamē arguit̄̄ ſic / in qua­
                    <lb/>
                  libet parte aque tepide eſt caliditas et frigiditas:
                    <lb/>
                  igitur forme contrarie ſe compatiuntur. </s>
                  <s xml:id="N29D05" xml:space="preserve">Antecedēs
                    <lb/>
                  patet / q2 in quolibet tepido eſt caliditas et frigidi-
                    <lb/>
                  tas et quelibet pars tepidi ē tepida: igitur in quali­
                    <lb/>
                  bet parte aque tepide eſt caliditas et frigiditas.</s>
                </p>
                <p xml:id="N29D0E">
                  <s xml:id="N29D0F" xml:space="preserve">¶ Dices forte negando antecedens et ad ꝓbationeꝫ
                    <lb/>
                  negando minorē. </s>
                  <s xml:id="N29D14" xml:space="preserve">Imo dices /  aliqua pars aq̄ te­
                    <lb/>
                  pide eſt totaliter frigida et  tūc aqua dicitur tepi-
                    <lb/>
                  da cum particule quedam ipſius aque totaliter
                    <lb/>
                  calide ꝙ̄ plurimis particulis frigidis ſimpliciter
                    <lb/>
                  commiſcentur.</s>
                </p>
                <p xml:id="N29D1F">
                  <s xml:id="N29D20" xml:space="preserve">Sed contra / quia quelibet ꝑs aque te­
                    <lb/>
                  pide calefacit et frigefacit: igitur in qualibet eſt ca-
                    <lb/>
                  liditas et frigiditas. </s>
                  <s xml:id="N29D27" xml:space="preserve">Antecedens probatur / quia ſi ī
                    <lb/>
                  quauis parte aque tepide ponatur aliquod corpus
                    <lb/>
                  valde calidum illḋ frigefit vel ſaltem eius caliditas
                    <lb/>
                  remittitur: et nõ niſi a frigiditate: igit̄̄ ibi eſt frigi-
                    <lb/>
                  ditas intenſa: et ſi in eadē parte ponat̄̄ frigidū illḋ
                    <lb/>
                  calefiet vel ſaltē eius frigiditas remitteret̄̄ et nõ niſi
                    <lb/>
                  a caliditate: ergo in eadem parte eſt caliditas. </s>
                  <s xml:id="N29D36" xml:space="preserve">Nec
                    <lb/>
                  valet dicere ſicut videtur dicere. </s>
                  <s xml:id="N29D3B" xml:space="preserve">Gregorius de ari-
                    <lb/>
                  mino  in qualibet parte tepidi eſt caliditas et fri-
                    <lb/>
                  giditas: ſed inadequate q2 capio a. partem et tota-
                    <lb/>
                  lem eius caliditatem que (vt conſtat) ē aliqualis ex­
                    <lb/>
                  tenſionis adequate. </s>
                  <s xml:id="N29D46" xml:space="preserve">tunc arguo ſic vel ſub illa extē-
                    <lb/>
                  ſione caliditatis eſt aliqua frigiditas vel nulla. </s>
                  <s xml:id="N29D4B" xml:space="preserve">ſi ṗ­
                    <lb/>
                  mum ſigno adequatã illius frigiditatis extenſionē
                    <lb/>
                  et ſequitur /  in eodē adequate ſunt caliditas et fri-
                    <cb chead="De formis contrariis."/>
                  giditas. </s>
                  <s xml:id="N29D55" xml:space="preserve">ſi ſecundum ſequitur /  aliqua pars tepide
                    <lb/>
                  eſt in qua non eſt caliditas et frigiditas </s>
                  <s xml:id="N29D5A" xml:space="preserve">Omnis em̄
                    <lb/>
                  qualitas corpores ſuum adequatum habet ſubiec-
                    <lb/>
                  tum et adequatam extenſionem. </s>
                  <s xml:id="N29D61" xml:space="preserve">Item in qualib3 ꝑ­
                    <lb/>
                  te tepidi eſſe caliditatē et frigiditatē et in nulla ade-
                    <lb/>
                  quate adeo eſt īmaginabile ſicut  quelꝫ pars po-
                    <lb/>
                  roſi eſt poroſa. </s>
                  <s xml:id="N29D6A" xml:space="preserve">Quod probat̄̄ īpoſſibile primo de
                    <lb/>
                  generatione. </s>
                  <s xml:id="N29D6F" xml:space="preserve">Analogia patet ſubtilius rimãti. </s>
                  <s xml:id="N29D72" xml:space="preserve">Si­
                    <lb/>
                  cut enim dicis /  in qualibet parte tepidi eſt calidi­
                    <lb/>
                  tas et frigiditas: ſed inadequate equa ratione dice­
                    <lb/>
                  retur /  in qualibet parte corporis poroſi eſt poro-
                    <lb/>
                  ſitas et non poroſitas ſiue continuatas: ſꝫ nullibi ē
                    <lb/>
                  non poroſitas adequate.</s>
                </p>
                <p xml:id="N29D7F">
                  <s xml:id="N29D80" xml:space="preserve">Pro diſſolutione huius queſtionis er̄t
                    <lb/>
                  tres articuli in primo ponentur notanda ex quibꝰ
                    <lb/>
                  concluſio reſponſiua ad queſitum elicietur. </s>
                  <s xml:id="N29D87" xml:space="preserve">In ſecū­
                    <lb/>
                  do dubia </s>
                  <s xml:id="N29D8C" xml:space="preserve">In tertio rationes ante oppoſituꝫ diſſol­
                    <lb/>
                  uentur.</s>
                </p>
                <p xml:id="N29D91">
                  <s xml:id="N29D92" xml:space="preserve">Notandum eſt /  de hac queſtiõe due
                    <lb/>
                  ſunt extreme opiniones et famate.
                    <note position="right" xlink:href="note-0255-01a" xlink:label="note-0255-01" xml:id="N29DC0" xml:space="preserve">gre. i: ſen
                      <lb/>
                    d. 17</note>
                  </s>
                  <s xml:id="N29D9C" xml:space="preserve">Prima eſt quaꝫ
                    <lb/>
                  inſequitur et defendit Gregorius de arimino in pri­
                    <lb/>
                  mo ſententiarum diſ. 17. vcꝫ  qualitates cõtrarie
                    <lb/>
                  in nullis gradibus ſe compatiunt̄̄. </s>
                  <s xml:id="N29DA5" xml:space="preserve">Imo a tota ſpē
                    <lb/>
                  ſe expellunt. </s>
                  <s xml:id="N29DAA" xml:space="preserve">Secunda eſt opinio doctoris ſubtilis.
                    <lb/>
                  </s>
                  <s xml:id="N29DAE" xml:space="preserve">ſecundo ſententiarum et iacobi forliuiēſis in ſuo tra­
                    <lb/>
                  ctatu de intenſione et remiſſione formarum:  vcꝫ q̈­
                    <lb/>
                  litates contrarie ſe compatiuntnr in aliquibꝰ gra­
                    <lb/>
                  dibus remiſſis </s>
                  <s xml:id="N29DB7" xml:space="preserve">Pro declaratione huius opinionis
                    <lb/>
                  pono tres concluſiones.</s>
                </p>
                <p xml:id="N29DC8">
                  <s xml:id="N29DC9" xml:space="preserve">Prima concluſio </s>
                  <s xml:id="N29DCC" xml:space="preserve">Et ſi impoſſibile eſt
                    <lb/>
                  duas qualitates cõtrarias ſūmas: aut vnã ſummã
                    <lb/>
                  et aliam remiſſam ſe cõpati: nihilominus duas q̈li-
                    <lb/>
                  tates contrarias in gradibus remiſſis compoſſibi­
                    <lb/>
                  les eē in eodem ſubiecto adequato ambigendum ē
                    <lb/>
                  minime. </s>
                  <s xml:id="N29DD9" xml:space="preserve">Prīa pars huius concluſionis ꝓbatur / q2
                    <lb/>
                  ſi alique qualitates contrarie in gradibus ſūmis ſe
                    <lb/>
                  compatiuntur et etiam in gradibus remiſſis: ille ne­
                    <lb/>
                  qua̄ eſſent contrarie: cum nec ſecundum ſe nec m
                    <lb/>
                  aliquas eiuſdē ſpeciei cum illis ſe expellūt: ſed aliq̄
                    <lb/>
                  ſunt contrarie: igit̄̄ ſaltē in gradibus ſummis ſe ex­
                    <lb/>
                  pellūt. </s>
                  <s xml:id="N29DE8" xml:space="preserve">Secunda pars probatur argumēto facto ī
                    <lb/>
                  oppoſitū et ꝓbabitur in primo dubio per argumen­
                    <lb/>
                  ta in aduerſam opinionem adducenda.</s>
                </p>
                <p xml:id="N29DEF">
                  <s xml:id="N29DF0" xml:space="preserve">Secunda concluſio </s>
                  <s xml:id="N29DF3" xml:space="preserve">Poſſibile eſt qua­
                    <lb/>
                  litates contrarias in gradibus remiſſioribꝰ mediis
                    <lb/>
                  gradibus ſuarum latitudinum ſe compati in eodē
                    <lb/>
                  ſubiecto adeq̈te.
                    <note position="right" xlink:href="note-0255-02a" xlink:label="note-0255-02" xml:id="N29EBF" xml:space="preserve">ↄ̈ ia. ḋ for­
                      <lb/>
                    liuio.</note>
                  </s>
                  <s xml:id="N29E01" xml:space="preserve">Hanc concluſionem ꝓbabiliter po­
                    <lb/>
                  no contra iacobum de forliuio. </s>
                  <s xml:id="N29E06" xml:space="preserve">Quam ſic ꝓbo / q2
                    <lb/>
                  poſſibile eſt dare corpus ī quo eſt remiſſa caliditas
                    <lb/>
                  ſuo neqna̄ permixta contrario: igitur poſſibile ē
                    <lb/>
                  qualitates contrarias in gradibus remiſſioribus
                    <lb/>
                  gradibus mediis ſuarum latitudinum ſe compati ī
                    <lb/>
                  eodem ſubiecto adequate. </s>
                  <s xml:id="N29E13" xml:space="preserve">Probat̄̄ conſequentia /
                    <lb/>
                  que aduerſario ē manifeſta / q2 ſit illḋ corpꝰ a. ī quo
                    <lb/>
                  eſt caliditas remiſſa ī ꝑmixta contrario: 4. graduū
                    <lb/>
                  caliditatis: et agat in illud ſumme frigidum: et ar-
                    <lb/>
                  guo ſic tale frigidum introducendo primum gradū
                    <lb/>
                  frigiditatis corrumplt adequate. </s>
                  <s xml:id="N29E20" xml:space="preserve">quartum calidi-
                    <lb/>
                  tatis: et introducendo ſcḋm gradum frigiditatꝪ cor­
                    <lb/>
                  rūpit tertiū caliditatis: igr̄ tunc in illo corpore ma­
                    <lb/>
                  nent adequate duo gradus caliditatis duobꝰ fri-
                    <lb/>
                  giditatis admixti: et per conſequens dantur quali­
                    <lb/>
                  tates contrarie ſe compatientes ī remiſſioribꝰ gra­
                    <lb/>
                  dibus mediis ſuarum latitudinum gradibus: ſi ca­
                    <lb/>
                  liditas remiſſa in aliquo ſubiecto ſuo ſit impermix­
                    <lb/>
                  ta contrario. </s>
                  <s xml:id="N29E33" xml:space="preserve">Non enim ſubito 4. gradus frigidi-
                    <lb/>
                  tatis inducitur aut .4. caliditatis corrumpitur / igr̄ </s>
                </p>
              </div>
            </div>
          </div>
        </div>
      </text>
    </echo>