Cardano, Girolamo
,
De subtilitate
,
1663
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Figures
Thumbnails
List of thumbnails
<
1 - 10
11 - 20
21 - 30
31 - 40
41 - 50
51 - 60
61 - 70
71 - 80
81 - 90
91 - 100
101 - 110
111 - 120
121 - 130
131 - 140
141 - 150
151 - 160
161 - 170
171 - 180
181 - 190
191 - 200
201 - 210
211 - 220
221 - 230
231 - 240
241 - 250
251 - 260
261 - 270
271 - 280
281 - 290
291 - 300
301 - 310
311 - 320
321 - 330
331 - 340
341 - 350
351 - 360
361 - 370
371 - 380
381 - 390
391 - 400
401 - 403
>
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
<
1 - 10
11 - 20
21 - 30
31 - 40
41 - 50
51 - 60
61 - 70
71 - 80
81 - 90
91 - 100
101 - 110
111 - 120
121 - 130
131 - 140
141 - 150
151 - 160
161 - 170
171 - 180
181 - 190
191 - 200
201 - 210
211 - 220
221 - 230
231 - 240
241 - 250
251 - 260
261 - 270
271 - 280
281 - 290
291 - 300
301 - 310
311 - 320
321 - 330
331 - 340
341 - 350
351 - 360
361 - 370
371 - 380
381 - 390
391 - 400
401 - 403
>
page
|<
<
of 403
>
>|
<
archimedes
>
<
text
>
<
body
>
<
chap
>
<
pb
pagenum
="
609
"
xlink:href
="
016/01/256.jpg
"/>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.011419
">
<
margin.target
id
="
marg1590
"/>
Enſis ha
<
lb
/>
ſtatus.</
s
>
</
p
>
<
figure
id
="
id.016.01.256.1.jpg
"
xlink:href
="
016/01/256/1.jpg
"
number
="
110
"/>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.011420
">
<
emph
type
="
center
"/>
LIBER DECIMVSSEPTIMVS.
<
emph.end
type
="
center
"/>
</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.011421
">
<
emph
type
="
center
"/>
De artibus, artificioſiſque
<
lb
/>
rebus.
<
emph.end
type
="
center
"/>
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1591
"/>
</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.011422
">
<
margin.target
id
="
marg1591
"/>
Artes nuper
<
lb
/>
inuentæ.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.011423
">NONNE inter cætera rerum in
<
lb
/>
uenta admiratione primum
<
lb
/>
digna eſt ratio nauticæ pyxi
<
lb
/>
dis, qua tot ſulcantur maria,
<
lb
/>
creditur profundo pelagi, &
<
lb
/>
vaſtitati aquarum, & ventorum turbini
<
lb
/>
ſalus toc hominum, tam ingentes pecuniæ,
<
lb
/>
ipſorum denique vita Principum, vaſculo
<
lb
/>
tam paruo, virgulæque, imò acui modicæ?
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.011424
">Nec ſolùm ſufficiat, hæc credidiſſe, niſi etiam
<
lb
/>
ea nos dirigat ac doceat, lapiſque ſenſus ex
<
lb
/>
pers tot viris ſapientiſſimis oculatis atque
<
lb
/>
auritis præſtet. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.011425
">Proxima laus poſſet concedi tormento
<
lb
/>
rum bellicorum inuentioni, niſi ad damna
<
lb
/>
humani generis potius, quàm ad vtilitatem
<
lb
/>
inuenta videretur, vnde etiam execrabile in
<
lb
/>
uentoris nomen. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.011426
">Cui ſuccedit mira illa typis excudendo
<
lb
/>
rum librorum ars nulli poſt primam nec
<
lb
/>
vtilitate, nec dignitate, nec ſubtilitate ſe
<
lb
/>
cunda, quæ etiam ſi primo loco ſtatuatur,
<
lb
/>
rectè factum credamus. </
s
>
<
s
id
="
s.011427
">His tribus tota an
<
lb
/>
tiquitas nihil par habet. </
s
>
<
s
id
="
s.011428
">Mitto reliqua huius
<
lb
/>
ætatis inuenta mira, ſed quæ acceſſionem
<
lb
/>
faciant veteribus artibus potius, quàm proa
<
lb
/>
uorum ingenia ſuperent. </
s
>
<
s
id
="
s.011429
">Hæc ſi velim enu
<
lb
/>
merare, totus liber non ſufficiat, ſed pro
<
lb
/>
exemplo aliqua ſubiiciam. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.011430
">Fornices in ædibus: nolas in templis:
<
lb
/>
ſtapedes in ephippiis: molas in horologiis:
<
lb
/>
candidarum linearum diſtinctionem in vi
<
lb
/>
tro: formam & celeritatem excudendi in
<
arrow.to.target
n
="
marg1592
"/>
<
lb
/>
aureis nummis: rotam qua fila plurima ſi
<
lb
/>
mul nentur, ſuppreſſam conſultò Venetiis,
<
lb
/>
vt pauperum muliercularum vitæ ac earum
<
lb
/>
filiis conſulatur. </
s
>
<
s
id
="
s.011431
">Quæ etiam in vſum longo
<
lb
/>
interuallo temporum deſita, vt Quinquere
<
lb
/>
mium ſtructura, & Chryſocollæ compoſitio.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.011432
">Et thoracum Thracium ſtructura, cuius in
<
lb
/>
Atticis tanquam de re præſentente atque
<
lb
/>
exactè nota meminit Pauſanias: Cum Sau
<
lb
/>
romatæ (inquit) ferro carerent, nec emere,
<
lb
/>
aut commutando illud habere
<
expan
abbr
="
curarẽt
">curarent</
expan
>
,
<
expan
abbr
="
abũ-darent
">abun
<
lb
/>
darent</
expan
>
autem equis, illorum vngulas cùm
<
lb
/>
mortui eſſent collectas, ac repurgatas, in
<
lb
/>
bracteas ſecabant: inde neruis equorum, aut
<
lb
/>
boum in formam ſquamoſi corij ſerpentis
<
lb
/>
conſuebant: atque ita, vt ſi quis non vidit,
<
lb
/>
fructum pinus viridis referent. </
s
>
<
s
id
="
s.011433
">Taleſque
<
lb
/>
thoraces, neque vſu, neque elegantia Atti
<
lb
/>
cis, qui ferro conſtabant, vlla ex parte infe
<
lb
/>
riores erant. </
s
>
<
s
id
="
s.011434
">Seu enim eminus iaculis, ſeu
<
lb
/>
cominus gladiis feriantur, optimè reſiſtunt.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.011435
">Vnum verò ex his in Æſculapij templo ſuſ
<
lb
/>
penſum ætate ſua refert Athenis. </
s
>
<
s
id
="
s.011436
">In quos
<
lb
/>
vſus ſi nunc reſtitueretur, atque alios, mi
<
lb
/>
nimè operam luſurum inuentorem exiſtima
<
lb
/>
uerim. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.011437
">
<
margin.target
id
="
marg1592
"/>
Thoracum
<
lb
/>
mirabilium
<
lb
/>
ſtructura.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.011438
">Verùm artes quæ maximè illuſtrantur
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1593
"/>
<
lb
/>
ſubtilitate, ſunt, Pictura, ſculptura, plaſtices:
<
lb
/>
nam ſi vel paulò oculus elatior, aut naris
<
lb
/>
anguſtior, aut labium obliquius, quantum
<
lb
/>
impenderis operæ, tantum prorſus perdi
<
lb
/>
deris. </
s
>
<
s
id
="
s.011439
">In ſculptura excelluerunt antiqui adeò
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1594
"/>
<
lb
/>
(ad Iudæos hoc referunt ) vt plus tunc ſci
<
lb
/>
uerit manus, quàm nunc agnoſcat oculus.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.011440
">Huiuſcemodi miraculi Carneolos duos vidi
<
lb
/>
ignotis animalium figuris. </
s
>
<
s
id
="
s.011441
">Et equidem ſub
<
lb
/>
tilitas ipſa prorſus decoris omnis mater eſt.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.011442
">Nec ſolùm decoris, ſed etiam perſæpe fir
<
lb
/>
mitatis: velut in muris exacta ſtructura ad
<
lb
/>
perpendiculum, firmiſſimum atque æter
<
lb
/>
num opus reddit: quæ ſi paululum ab ea
<
lb
/>
deſciueris, mirum quàm breui illos euertat. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.011443
">
<
margin.target
id
="
marg1593
"/>
Artes tres,
<
lb
/>
quæ ſubtili
<
lb
/>
tate
<
expan
abbr
="
illuſtrã-tur
">illuſtran
<
lb
/>
tur</
expan
>
.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.011444
">
<
margin.target
id
="
marg1594
"/>
Gemmæ ſub
<
lb
/>
tiliſſimæ
<
lb
/>
ſculptæ.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.011445
">Quæ verò ſolùm iuuantur, etſi non illu
<
lb
/>
ſtrentur, artes ſunt, Militaris, magia, chymi
<
lb
/>
ſtica, machinatoria, quæ ſub architectura
<
lb
/>
continetur. </
s
>
<
s
id
="
s.011446
">Pictura non ſolùm iuuatur, ſed
<
lb
/>
etîam illuſtratur. </
s
>
<
s
id
="
s.011447
">Eſt enim pictura, mecha
<
lb
/>
nicarum omnium ſubtiliſſima eadem verò
<
lb
/>
& nobiliſſima. </
s
>
<
s
id
="
s.011448
">Nam quicquid plaſtices, aut
<
lb
/>
ſculptura conatur, mirabilius pictura fingit,
<
lb
/>
addit vmbras, & colores, & opticen ſibi
<
lb
/>
iungit, nouis etiam additis quibuſdam in
<
lb
/>
uentionibus: nam pictorem omnia neceſſe
<
lb
/>
eſt ſcire, quoniam omnia imitatur. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.011449
">Et philoſophus pictor, architectus, & diſ
<
lb
/>
ſectionis artifex. </
s
>
<
s
id
="
s.011450
">Argumento eſt præclara il
<
lb
/>
la totius humani corporis imitatio, iam plu
<
lb
/>
ribus antè annis inchoata à Leonardo Vin
<
lb
/>
cio Florentino, & penè abſoluta: ſed deerat
<
lb
/>
operi tantus artifex, ac rerum naturæ inda
<
lb
/>
gator, quantus eſt Veſalius, </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.011451
">Itaque vt de artis præceptis tum plaſti
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1595
"/>
<
lb
/>
ces, aliquid dicam, illud commune amba
<
lb
/>
bus primò aſſumendum eſt, tum etiam cæ
<
lb
/>
landi, ac ſculpendi, difficilius eſſe vtramque
<
lb
/>
partem faciei fingere, quàm vnam tantùm.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.011452
">Tripliciter enim contingit faciem exprime
<
lb
/>
re, mediam, totam & ſeſquidimidiam. </
s
>
<
s
id
="
s.011453
">In fa
<
lb
/>
cie ſumptum eſt exemplum, quia homines
<
lb
/>
belluis, vt belluæ plantis, & plantæ regio
<
lb
/>
nibus, earumque partibus difficilius fun
<
lb
/>
guntur. </
s
>
<
s
id
="
s.011454
">Facies autem ex hominis partibus,
<
lb
/>
& ex modis illius tota difficillimè exprimi
<
lb
/>
tur. </
s
>
<
s
id
="
s.011455
">Primùm quidem, quia generaliter
<
lb
/>
duplus eſt labor: inde comparatione, ſi
<
lb
/>
quid artifex delituit in magnitudine, nume
<
lb
/>
ro, forma, colore, lituris, rugis, cauitatibus,
<
lb
/>
aliiſque innumeris, quæ in vnius medietatis
<
lb
/>
figura latebant, manifeſta facta, operis tur-</
s
>
</
p
>
</
chap
>
</
body
>
</
text
>
</
archimedes
>