Alvarus, Thomas, Liber de triplici motu, 1509

Table of contents

< >
< >
page |< < of 290 > >|
    <echo version="1.0">
      <text xml:lang="la">
        <div xml:id="N10132" level="1" n="1" type="body">
          <div xml:id="N15C17" level="2" n="3" type="other" type-free="pars">
            <div xml:id="N25905" level="3" n="4" type="other" type-free="tractatus">
              <div xml:id="N296E6" level="4" n="3" type="chapter" type-free="capitulum">
                <p xml:id="N2A35A">
                  <s xml:id="N2A398" xml:space="preserve">
                    <pb chead="De formis contrariis." file="0259" n="259"/>
                  ctrina .3. c. prīo. </s>
                  <s xml:id="N2A3AC" xml:space="preserve">Itē non videt̄̄ aliquod mixtum exi-
                    <lb/>
                  gere qualitates contrarias equaliter: igit̄̄ nullius
                    <lb/>
                  mixti ↄ̨plexio equalis ad põdus ſignari p̄t. </s>
                  <s xml:id="N2A3B3" xml:space="preserve">¶ Ideo
                    <lb/>
                  aliter dices concedendo ſequelam: et negando falſi­
                    <lb/>
                  tatē ↄ̨ñtis. </s>
                  <s xml:id="N2A3BA" xml:space="preserve">Et ad ꝓbationē: dicit̄̄ /  aliquando exce­
                    <lb/>
                  dunt calida et ſicca: aliqñ vero ecõtra. </s>
                  <s xml:id="N2A3BF" xml:space="preserve">Opꝫ em̄ in oī
                    <lb/>
                  mixto vnū elemētū dominari / vt patet / qm̄ alias ta­
                    <lb/>
                  le mixtū nõ eēt ens naturale: q2 nõ eēt mobile.
                    <note position="left" xlink:href="note-0259-01a" xlink:label="note-0259-01" xml:id="N2A3F3" xml:space="preserve">Phūs .1.
                      <lb/>
                    celi.</note>
                  </s>
                  <s xml:id="N2A3CB" xml:space="preserve">et hec
                    <lb/>
                  eſt ſentētia phī primo celi et mūdi. </s>
                  <s xml:id="N2A3D0" xml:space="preserve">dicentis quodli-
                    <lb/>
                  bet mixtū moueri ſcḋm naturã elemēti p̄dominan-
                    <lb/>
                  tis </s>
                  <s xml:id="N2A3D7" xml:space="preserve">Non tñ in mixtione ita debet aliqḋ elementū do­
                    <lb/>
                  minari vt tãte potētie ſit /  valeat alia in ſuã natu-
                    <lb/>
                  rã ↄ̨uertere: et  ex tali nullo mõ generet̄̄ ex actione
                    <lb/>
                  qualitatum primaꝝ qualitas .2. ↄ̨plexionalis pre-
                    <lb/>
                  parans ad formã mixti materiam elementi </s>
                  <s xml:id="N2A3E2" xml:space="preserve">Sed 
                    <lb/>
                  ita concurrant illa elementa in agendo ad inuicem
                    <lb/>
                   ex actionibꝰ eorū ꝓducat̄̄ qualitas .2. ↄ̨plexiona­
                    <lb/>
                  lis in materias elementorum taliter /  cū talis for­
                    <lb/>
                  ma accidentalis fuerit in materiis elementorū pro­
                    <lb/>
                  ducator forma ſubſtantialis mixti.</s>
                </p>
                <p xml:id="N2A3FB">
                  <s xml:id="N2A3FC" xml:space="preserve">Sed contra / quia tunc ſequeret̄̄ /  for­
                    <lb/>
                  me ſubſtantiales elementoꝝ manerent in mixto. </s>
                  <s xml:id="N2A401" xml:space="preserve">Sꝫ
                    <lb/>
                  conſequēs eſt falſum: igit̄̄ illud ex quo ſequitur. </s>
                  <s xml:id="N2A406" xml:space="preserve">Fal­
                    <lb/>
                  ſitas ↄ̨ñtis oſtendit̄̄ / q2 tunc nõ quelibet pars mixti
                    <lb/>
                  eēt mixta / qḋ eſt cõtra rationeꝫ mixtionis primo de
                    <lb/>
                  gene. </s>
                  <s xml:id="N2A40F" xml:space="preserve">ſequela patet: q2 in illa parte in qua eēt ignis
                    <lb/>
                  non eēt aqua: et per ↄ̨ñs illa ꝑs nõ eſſet mixta.
                    <note position="left" xlink:href="note-0259-02a" xlink:label="note-0259-02" xml:id="N2A453" xml:space="preserve">phūs .4.
                      <lb/>
                    phiſi.</note>
                  </s>
                  <s xml:id="N2A419" xml:space="preserve">Si ve­
                    <lb/>
                  ro velis dicere /  illa elemēta ſunt ſimul: iã duo cor­
                    <lb/>
                  pora eēnt in eodē loco: qḋ eſt īpoſſibile naturaliter /
                    <lb/>
                  vt pꝫ per phm̄ .4. phiſicorū. </s>
                  <s xml:id="N2A422" xml:space="preserve">Sed iã ꝓbat̄̄ ſequela / q2
                    <lb/>
                  forma mixti ītroducit̄̄ priꝰ ꝙ̄ corrūpant̄̄ diſpoſitio­
                    <lb/>
                  nes elementoꝝ vſ ad nõ gradū: et quãdiu manent
                    <lb/>
                  diſpoſitiones elementoꝝ tãdiu manēt forme elemē­
                    <lb/>
                  toꝝ: ergo ſequit̄̄ /  forme elemētoꝝ manent ī mixto
                    <lb/>
                  ꝓbatur maior: q2 quodlꝫ elemētū requirit certã diſ­
                    <lb/>
                  poſitionē: puta certã latitudinem qualitatū prima­
                    <lb/>
                  rū ſine qua nequit eē: ergo ante̄ qualitas prīa ad
                    <lb/>
                  non gradū corrūpit̄̄ forma mixti introducit. </s>
                  <s xml:id="N2A435" xml:space="preserve">quod
                    <lb/>
                  fuit ꝓbandū.
                    <note position="left" xlink:href="note-0259-03a" xlink:label="note-0259-03" xml:id="N2A45B" xml:space="preserve">Dicitur.</note>
                  </s>
                  <s xml:id="N2A43F" xml:space="preserve">¶ Dices et bñ negãdo ſequelã: </s>
                  <s xml:id="N2A442" xml:space="preserve">Et ad ꝓ­
                    <lb/>
                  bationē nego minorē: et rõ ē / q2 quãuis forme elemē­
                    <lb/>
                  torū nõ ſemper corrūpant̄̄ ꝓpter defectū diſpoſitio­
                    <lb/>
                  nis requiſite: corrūpuut̄̄ tñ ꝓpter ītroductioneꝫ for­
                    <lb/>
                  me ↄ̨plexionalis formis elemētorū repugnantis cū
                    <lb/>
                  qua non p̄t ſtare forma elemēti: ſed bñ forma mixti.</s>
                </p>
                <p xml:id="N2A461">
                  <s xml:id="N2A462" xml:space="preserve">Sed contra: quia tunc ſequeretur / 
                    <lb/>
                  in quodlibet mixto ſaltē per aliqḋ tempꝰ īmediate
                    <lb/>
                  poſt eius generationē manent quatuor qualitates
                    <lb/>
                  prime. </s>
                  <s xml:id="N2A46B" xml:space="preserve">Sed ↄ̨ñs eſt falſum: igit̄̄ illḋ ex quo ſequitur
                    <lb/>
                  ſequela pꝫ: q2 nõ valent ab aliqua potētia finita ſu­
                    <lb/>
                  bito corrūpi: cū ſue corruptioni reſiſtant: vt conſtat
                    <lb/>
                  et per conſequens per aliqḋ tp̄s manēt: </s>
                  <s xml:id="N2A474" xml:space="preserve">Iam ꝓbat̄̄
                    <lb/>
                  falſitas conſequentis: q2 tūc ſeq̈ret̄̄ /  infinite poſ-
                    <lb/>
                  ſent eſſe naturaliter ſpēs cõplexionis: </s>
                  <s xml:id="N2A47B" xml:space="preserve">Sed cõſeq̄ns
                    <lb/>
                  eſt falſum: igit̄̄ illud ex quo ſequit̄̄ ſequela ꝓbat̄̄ q2
                    <lb/>
                  infinitis modis: et infinitis proportionibus valent
                    <lb/>
                  ↄ̨binari in mixtione q̈litates prīe: igit̄̄ infinite ſpe-
                    <lb/>
                  cies cõplexionū valent ex eaꝝ actione ad inuicē pro­
                    <lb/>
                  creari.
                    <note position="left" xlink:href="note-0259-04a" xlink:label="note-0259-04" xml:id="N2A4AA" xml:space="preserve">auicē. i. f.
                      <lb/>
                    p c. d. 3. c. 1</note>
                  </s>
                  <s xml:id="N2A48D" xml:space="preserve">Itē infinita poſſunt eē indiuidua ſpeciei hu-
                    <lb/>
                  mane ſucceſſiue: et tñ nõ eſt poſſibile duo eē eiuſdē cõ­
                    <lb/>
                  plexionis: vt inquit Auicena prīa. fen .pri. ca. d. 3. c. 1.
                    <lb/>
                  </s>
                  <s xml:id="N2A495" xml:space="preserve">Et prīo theoretice .c. 7. ↄ̨plexionū quãtitates corpoꝝ
                    <lb/>
                  ſcribuntur infinite igitur.
                    <note position="left" xlink:href="note-0259-05a" xlink:label="note-0259-05" xml:id="N2A4B2" xml:space="preserve">Phus .1.
                      <lb/>
                    poſte.</note>
                  </s>
                  <s xml:id="N2A49F" xml:space="preserve">Iã ꝓbo falſitatem ↄ̨ñtis /
                    <lb/>
                  q2 tunc infinite poſſent eē ſpecies naturaliter / quod
                    <lb/>
                  eſt contra phm̄ primo poſteriorum.</s>
                </p>
                <p xml:id="N2A4BA">
                  <s xml:id="N2A4BB" xml:space="preserve">Tertio argnitur ſic: </s>
                  <s xml:id="N2A4BE" xml:space="preserve">Si complexio eēt
                    <lb/>
                  qualitas ex actione et paſſione primaꝝ qualitatum
                    <lb/>
                  producta: ſequeretur  plura poſſent eſſe indiuidua­
                    <cb chead="De formis contrariis."/>
                  eiuſdem ſpeciei eodē modo ↄ̨plexionata. </s>
                  <s xml:id="N2A4C8" xml:space="preserve">Sed ↄ̨ñs ē
                    <lb/>
                  falſuꝫ: igitur illḋ ex quo ſequitur
                    <note position="right" xlink:href="note-0259-06a" xlink:label="note-0259-06" xml:id="N2A552" xml:space="preserve">Auicen.</note>
                  </s>
                  <s xml:id="N2A4D2" xml:space="preserve">Falſitas ↄ̨ñtis pꝫ
                    <lb/>
                  per auice. vbi ſupra: </s>
                  <s xml:id="N2A4D7" xml:space="preserve">Sed ſequela ꝓbat̄̄ / q2 poſſibi-
                    <lb/>
                  le eſt elementa in eadē oīno ꝓportione cõcurrere ad
                    <lb/>
                  generationē ſortis et platonis: igitur tunc ſimiles
                    <lb/>
                  cõplexiones oīno ꝓducent. </s>
                  <s xml:id="N2A4E0" xml:space="preserve">Item vel ↄ̨plexio ſortis
                    <lb/>
                  excedit cõplexionē platonis ī caliditate et ſiccitate,
                    <lb/>
                  aut in caliditate et humiditate: aut in frigiditate et
                    <lb/>
                  humiditate etc. / quocū iſtoruꝫ modorū excedat aut
                    <lb/>
                  excedat̄̄ p̄t ꝑ remiſſionē aut intenſionē efficl equa-
                    <lb/>
                  lis: cū poſſit effici maior aut minor: igit̄̄ propoſituꝫ
                    <lb/>
                    <note position="right" xlink:href="note-0259-07a" xlink:label="note-0259-07" xml:id="N2A558" xml:space="preserve">Auguſti.
                      <lb/>
                    5. de ciui.</note>
                  </s>
                  <s xml:id="N2A4F4" xml:space="preserve">Itē recitat Auguſtinꝰ .5. de ciui. dei duos fuiſſe ge-
                    <lb/>
                  mellos quoꝝ vter ſemper triſtabatur cū alter tri­
                    <lb/>
                  ſtabat̄̄ et eſuriebat egrotabat̄̄ etc. / cuiꝰ cauſam dixit
                    <lb/>
                  ypocras fuiſſe ſiĺitudinē regiminis et nutritiõis poſ­
                    <lb/>
                  ſidoni vero aſtrologus id aſtris aſcripit. </s>
                  <s xml:id="N2A4FF" xml:space="preserve">Et hec ſi­
                    <lb/>
                  militudo non proueniebat niſi ex idētitate cõplexio­
                    <lb/>
                  nis: igit̄̄ poſſibile ē reperire duo indiuidua eiuſdeꝫ
                    <lb/>
                  cõplexionis.
                    <note position="right" xlink:href="note-0259-08a" xlink:label="note-0259-08" xml:id="N2A560" xml:space="preserve">Cõfir̄a°.</note>
                  </s>
                  <s xml:id="N2A50D" xml:space="preserve">¶ Et confirmat̄̄: q2 ſi ↄ̨plexio eēt quali-
                    <lb/>
                  tas proueniens ex actione ad inuicē qualitatum pri­
                    <lb/>
                  marum. </s>
                  <s xml:id="N2A514" xml:space="preserve">Sequeretur / q2 poſſet dari complexio equa­
                    <lb/>
                  lis ad pondus. </s>
                  <s xml:id="N2A519" xml:space="preserve">Sed ↄ̨ñs eſt falſum: et contra medi-
                    <lb/>
                  corū primo res: igr̄ illud ex quo ſequit̄̄. </s>
                  <s xml:id="N2A51E" xml:space="preserve">Seq̄la ꝓba­
                    <lb/>
                  tur: et pono /  qualitates excedentes diminuantur
                    <lb/>
                  ſucceſſiue. </s>
                  <s xml:id="N2A525" xml:space="preserve">quouſ excedant̄̄: quo poſito aliquando
                    <lb/>
                  venient ad equalitatē: igr̄ tunc dabit̄̄ ↄ̨plexio equa­
                    <lb/>
                  lis ad pondus. </s>
                  <s xml:id="N2A52C" xml:space="preserve">¶ Nec valet dicere /  cū caliditas et
                    <lb/>
                  frigiditas equant̄̄: et ſiĺr humiditas et ſiccitas: ñ tñ
                    <lb/>
                  ex hoc ſequit̄̄ /  humiditas et caliditas ſint equales /
                    <lb/>
                  q2 pono /  oēs efficiant̄̄ ad inuicē equales. </s>
                  <s xml:id="N2A535" xml:space="preserve">¶ Nec v3
                    <lb/>
                  dice /  ſi fiãt eq̈les in g̈du nõ tñ fiūt eq̈les ī poña / q2
                    <lb/>
                  nõ req̇rit̄̄ ad cõplexionē eq̈lē ad põdus eq̈litas gra­
                    <lb/>
                  dualis. </s>
                  <s xml:id="N2A53E" xml:space="preserve">Sed equalitas in poña. </s>
                  <s xml:id="N2A541" xml:space="preserve">¶ Nec valet dicere /
                    <lb/>
                   talis cõplexio nõ durabit niſi per inſtans: ꝓpter
                    <lb/>
                  conſtellationē iuuantē vnam q̈litatem et alteraꝫ: q2
                    <lb/>
                  volo  quãtū celū iuuat vnã: tm̄ approximatio ali­
                    <lb/>
                  cuius ſimilis alteri iuuet alteram: quo poſito mane­
                    <lb/>
                  bit per tempus talis cõplexionis:</s>
                </p>
                <p xml:id="N2A566">
                  <s xml:id="N2A567" xml:space="preserve">In oppoſitum arguitur / quia ex actio­
                    <lb/>
                  ne qualitatū primaꝝ ad inuicē ꝓducitur qualitas .2
                    <lb/>
                  et in omni mixtione ſit mutua actio īter qualitates
                    <lb/>
                  primas: ergo in omni mixtione elementorū genera­
                    <lb/>
                  tur quedam qualitas ex mutua actione qualitatuꝫ
                    <lb/>
                  primarū: et illa a phīs vocatur complexio: igitur cõ­
                    <lb/>
                  plexio eſt qualitas.
                    <note position="right" xlink:href="note-0259-09a" xlink:label="note-0259-09" xml:id="N2A590" xml:space="preserve">Auicē. 2.
                      <lb/>
                    de aīa.</note>
                  </s>
                  <s xml:id="N2A57B" xml:space="preserve">Item auicena .12. de animalibꝰ
                    <lb/>
                  </s>
                  <s xml:id="N2A57F" xml:space="preserve">Cõplexio eſt res accidens ex qualitatum contraria­
                    <lb/>
                  rum operatione etc. </s>
                  <s xml:id="N2A584" xml:space="preserve">Itē auic. prīa .pri: </s>
                  <s xml:id="N2A587" xml:space="preserve">Cõplexio eſt
                    <lb/>
                  qualitas etc.</s>
                </p>
                <p xml:id="N2A598">
                  <s xml:id="N2A599" xml:space="preserve">Pro ſolutione huius dubii tangendo
                    <lb/>
                  matcriã primi argumēti ante oppm̄. </s>
                  <s xml:id="N2A59E" xml:space="preserve">dico. </s>
                  <s xml:id="N2A5A1" xml:space="preserve"> comple­
                    <lb/>
                  xio vt inquit Aui. loco preallegato eſt qualitas que
                    <lb/>
                  ex actione ad inuicē et paſſione contrarium qua-
                    <lb/>
                  litatum in elementis inuentarum: quorum partes
                    <lb/>
                  ad tantã paruitatē redacte ſunt: vt cuiuſ earū plu­
                    <lb/>
                  rimū contingat plurimū alteriꝰ prouenit: hoc eſt cõ­
                    <lb/>
                  plexio eſt qualitas ꝓueniens ex actione et reactione
                    <lb/>
                  qualitatū primaꝝ in elementis repertarum quoruꝫ
                    <lb/>
                  pares ad tantã paruitatē extenuate ſunt / vt ſecun-
                    <lb/>
                  dū plurimas et minutas partes ad inuicē ſe contin-
                    <lb/>
                  gant. </s>
                  <s xml:id="N2A5B8" xml:space="preserve">hoc tamen non obſtante etiaꝫ poteſt mix­
                    <lb/>
                  tio et complexio ſine tali diuiſione vide .2. de genera­
                    <lb/>
                  tione. </s>
                  <s xml:id="N2A5BF" xml:space="preserve">Ad videndū vero an cõplexio ſit qualitas.</s>
                </p>
                <p xml:id="N2A5C2">
                  <s xml:id="N2A5C3" xml:space="preserve">¶ Supponitur quãlꝫ formã ſubſtantialem require-
                    <lb/>
                  re certã diſpoſitionem in materia ad ſui conſerua-
                    <lb/>
                  tionem ſine qua materiã non informat hanc paſſim
                    <lb/>
                  admittunt omnes naturaliter loquētes. </s>
                  <s xml:id="N2A5CC" xml:space="preserve">¶ Ex quo
                    <lb/>
                  ſequitur quãlibet formã mixti req̇rere certã diſpõeꝫ
                    <lb/>
                  in materia ſine qua non poteſt materiaꝫ informare </s>
                </p>
              </div>
            </div>
          </div>
        </div>
      </text>
    </echo>