Bošković, Ruđer Josip
,
Theoria philosophiae naturalis redacta ad unicam legem virium in natura existentium
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Notes
Handwritten
Figures
Content
Thumbnails
Table of figures
<
1 - 17
[out of range]
>
<
1 - 17
[out of range]
>
page
|<
<
(207)
of 389
>
>|
<
echo
version
="
1.0RC
">
<
text
xml:lang
="
la
"
type
="
free
">
<
div
type
="
section
"
level
="
0
"
n
="
0
">
<
p
>
<
s
xml:space
="
preserve
">
<
pb
o
="
207
"
file
="
0259
"
n
="
259
"
rhead
="
PARS TERTIA.
"/>
& </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">ea repulſiva particularum vis imminutis diſtantiis diu perdu-
<
lb
/>
rat, ac pertinet ad ſpatium, quod habet ingentem rationem ad
<
lb
/>
eam tanto minorem diſtantiam, ad quam compreſſione reduci
<
lb
/>
poteſt, & </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">in qua adhuc ipſa vis creſcit, arcu curvæ adhuc re-
<
lb
/>
cedente ab axe: </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">is vero arcus ad axem ipſum deinde debet rue-
<
lb
/>
re præceps, ut circa proximum limitem adhuc ingentes in eo
<
lb
/>
reſiduo ſpatio variationes in arcubus, & </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">limitibus haberi poſſint.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">Porro extenſionem tantam arcus repulſivi evincit ipſa immanis
<
lb
/>
compreſſio, ad quam ingenti vi aer compellitur, qui ut habeat
<
lb
/>
compreſſiones viribus prementibus proportionales, debet, ut
<
lb
/>
monuimus num. </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">352, habere vires repulſivas reciproce propor-
<
lb
/>
tionales diſtantiis particularum a ſe invicem. </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">Is autem etiam
<
lb
/>
in fixum corpus, & </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">ſolidum tranſire poteſt, quod qua ratione
<
lb
/>
fieri poſſit, dicam itidem, ubi de transformationibus agemus
<
lb
/>
in fine. </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">Ignis etiam eſt fluidum maxime elaſticum, quod vio-
<
lb
/>
lentiſſimo inteſtino motu agitatur, ac fermentationem excitat,
<
lb
/>
vel etiam in ipſa fermentatione conſiſtit, emittit vero lucem,
<
lb
/>
de quo pariter agemus paullo inferius, ubi de fermentatione,
<
lb
/>
& </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">emiſſione vaporum egerimus inter ea, quæ ad Chemicas
<
lb
/>
operationes pertinent, ad quas jam progredior.</
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
"/>
</
p
>
<
note
position
="
right
"
xml:space
="
preserve
">Chemicarum
<
lb
/>
operationum ge-
<
lb
/>
nera deduci fa-
<
lb
/>
cile ex illo par-
<
lb
/>
ticularum diſ-
<
lb
/>
crimine: ſin-
<
lb
/>
gularium effe-
<
lb
/>
ctuum cauſas
<
lb
/>
ſingulares mon
<
lb
/>
poſſe cognoſci
<
lb
/>
a mente huma-
<
lb
/>
na.</
note
>
<
p
>
<
s
xml:space
="
preserve
">451. </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">Chemicarum operationum principia ex eodem dedu-
<
lb
/>
cuntur fonte, nimirum ex illo particularum diſcrimine, qua-
<
lb
/>
rum aliæ inter ſe, & </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">cum quibuſdam aliis inertes, alias ad ſe
<
lb
/>
attrahunt, alias repellunt conſtanter per ſatis magnum inter-
<
lb
/>
vallum, ubi attractio ipſa cum aliis eſt major, cum aliis mi-
<
lb
/>
nor, aucta vero ſatis diſtantia, evadit ad ſenſum nulla; </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">qua-
<
lb
/>
rum itidem aliæ reſpectu aliarum habent ingentem virium al-
<
lb
/>
ternationem, quam mutato nonnihil textu ſuo, vel conjun-
<
lb
/>
ctæ, & </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">permixtæ cum aliis mutare poſſunt, ſuccedente pro par-
<
lb
/>
ticulis compoſitis alia virium lege ab ea, quæ in ſimplicibus
<
lb
/>
obſervabatur. </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">Hæc omnia ſi habeantur ob oculos; </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">mihi ſane
<
lb
/>
perſuaſum eſt, facile inveniri poſſe in hac ipſa Theoria ratio-
<
lb
/>
nem generalem omnium Chemicarum operationum: </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">nam ſin-
<
lb
/>
gulares determinationes effectuum, qui a ſingulis permixtioni-
<
lb
/>
bus diverſorum corporum, per quas unice omnia præſtantur in
<
lb
/>
Chemia, ſive reſolvantur corpora, ſive componantur, require-
<
lb
/>
rent intimam cognitionem textus particularum ſingularum, & </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">
<
lb
/>
diſpoſitionis, quam habent in maſſis ſingulis, ac præterea Geo-
<
lb
/>
metriæ, & </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">Analyſeos vim, quæ humanæ mentis captum excedit
<
lb
/>
longiſſime. </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">Verum illud in genere omnino patet, nullam eſſe
<
lb
/>
Chemiæ partem, in qua præter inertiam maſſæ, & </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">ſpecificam
<
lb
/>
gravitatem, alia virium mutuarum genera inter particulas non
<
lb
/>
ubique ſe prodant, & </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">vel invitis incurrant in oculos, quod qui-
<
lb
/>
dem vel in ſola poſtrema quæſtione Opticæ Newtoni abunde
<
lb
/>
patet, ubi tam multa & </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">attractionum, & </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">vero etiam repulſio-
<
lb
/>
num indicia, atque argumenta proferuntur. </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">Omnia etiam ge-
<
lb
/>
nera eorum, quæ ad Chemiam pertinent, ſingillatim perſequi,
<
lb
/>
infinitum eſſet: </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">evolvam ſpeciminis loco præcipua quædam.</
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
"/>
</
p
>
</
div
>
</
text
>
</
echo
>