Buonamici, Francesco
,
De motu libri X
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Figures
Thumbnails
List of thumbnails
<
1 - 10
11 - 20
21 - 30
31 - 40
41 - 50
51 - 60
61 - 70
71 - 80
81 - 90
91 - 100
101 - 110
111 - 120
121 - 130
131 - 140
141 - 150
151 - 160
161 - 170
171 - 180
181 - 190
191 - 200
201 - 210
211 - 220
221 - 230
231 - 240
241 - 250
251 - 260
261 - 270
271 - 280
281 - 290
291 - 300
301 - 310
311 - 320
321 - 330
331 - 340
341 - 350
351 - 360
361 - 370
371 - 380
381 - 390
391 - 400
401 - 410
411 - 420
421 - 430
431 - 440
441 - 450
451 - 460
461 - 470
471 - 480
481 - 490
491 - 500
501 - 510
511 - 520
521 - 530
531 - 540
541 - 550
551 - 560
561 - 570
571 - 580
581 - 590
591 - 600
601 - 610
611 - 620
621 - 630
631 - 640
641 - 650
651 - 660
661 - 670
671 - 680
681 - 690
691 - 700
701 - 710
711 - 720
721 - 730
731 - 740
741 - 750
751 - 760
761 - 770
771 - 780
781 - 790
791 - 800
801 - 810
811 - 820
821 - 830
831 - 840
841 - 850
851 - 860
861 - 870
871 - 880
881 - 890
891 - 900
901 - 910
911 - 920
921 - 930
931 - 940
941 - 950
951 - 960
961 - 970
971 - 980
981 - 990
991 - 1000
1001 - 1010
1011 - 1020
1021 - 1030
1031 - 1040
1041 - 1050
1051 - 1055
>
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
<
1 - 10
11 - 20
21 - 30
31 - 40
41 - 50
51 - 60
61 - 70
71 - 80
81 - 90
91 - 100
101 - 110
111 - 120
121 - 130
131 - 140
141 - 150
151 - 160
161 - 170
171 - 180
181 - 190
191 - 200
201 - 210
211 - 220
221 - 230
231 - 240
241 - 250
251 - 260
261 - 270
271 - 280
281 - 290
291 - 300
301 - 310
311 - 320
321 - 330
331 - 340
341 - 350
351 - 360
361 - 370
371 - 380
381 - 390
391 - 400
401 - 410
411 - 420
421 - 430
431 - 440
441 - 450
451 - 460
461 - 470
471 - 480
481 - 490
491 - 500
501 - 510
511 - 520
521 - 530
531 - 540
541 - 550
551 - 560
561 - 570
571 - 580
581 - 590
591 - 600
601 - 610
611 - 620
621 - 630
631 - 640
641 - 650
651 - 660
661 - 670
671 - 680
681 - 690
691 - 700
701 - 710
711 - 720
721 - 730
731 - 740
741 - 750
751 - 760
761 - 770
771 - 780
781 - 790
791 - 800
801 - 810
811 - 820
821 - 830
831 - 840
841 - 850
851 - 860
861 - 870
871 - 880
881 - 890
891 - 900
901 - 910
911 - 920
921 - 930
931 - 940
941 - 950
951 - 960
961 - 970
971 - 980
981 - 990
991 - 1000
1001 - 1010
1011 - 1020
1021 - 1030
1031 - 1040
1041 - 1050
1051 - 1055
>
page
|<
<
of 1055
>
>|
<
archimedes
>
<
text
>
<
body
>
<
chap
>
<
p
type
="
main
">
<
s
>
<
pb
pagenum
="
6
"/>
philoſophia naturali, quòd ab Ariſtotele crebrò pręceptum & celebratum eſt, ſtandum eſſe iu
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg53
"/>
<
lb
/>
dicio ſenſus. </
s
>
<
s
>Etenim etſi generale eſt in omni contemplatione ſenſus officium: quia nihil eſt in
<
lb
/>
phantaſia mentéue quod fores ſenſuum non pepulerit, ſiue ex toto, vt in vera phantaſia, ſiue ex
<
lb
/>
parte, vt in fictione chimęræ, ſiuè proximè & per ſe, vt plenum, ſiue per aliud, vt inane, ac
<
expan
abbr
="
cuiuſq.
">cuiuſque</
expan
>
<
lb
/>
rei ſenſu deficiente, eiuſdem
<
expan
abbr
="
quoq.
">quoque</
expan
>
in ſcientia deficies, nec niſi de nomine diſputatio fieri poſsit.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
>At hoc in phyſiologia potiſsimè requiritur. </
s
>
<
s
>Nam ſi philoſophus naturalis in rerum ſenſilium con
<
lb
/>
templatione verſatur, earum verò nullus melior iudex eſſe poteſt quàm ſenſus
<
emph
type
="
sup
"/>
a
<
emph.end
type
="
sup
"/>
profectò maxi
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg54
"/>
<
lb
/>
mum ſenſus habebit in hac philoſophia momentum, vſque adeò, vt qui rerum illarum, quæ ſic
<
lb
/>
euidentes & perſpicuæ ſunt, velut illud eſt, quòd ſit motus, demonſtrationem quærit, quæ do
<
lb
/>
ceat eſſe motum, non poſsit diſcernere id, quod per ſe ipſum votum eſt ab eo, quod eſt per ſe ob
<
lb
/>
ſcurum, nec perſpicere, cùm
<
expan
abbr
="
cuiuſq.
">cuiuſque</
expan
>
rationis antecedens notius eſſe oporteat eo, quod ſequitur;
<
lb
/>
nihil occurrere poſſe, quod fit eo notius, quod ipſe conſequens facit, idcirco ſic mente obcęca
<
lb
/>
tus eſt, vt neſciat quid admittat aut reſpuat demonſtrationem. </
s
>
<
s
>
<
emph
type
="
sup
"/>
b
<
emph.end
type
="
sup
"/>
Propterea cum eo compara
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg55
"/>
<
lb
/>
tur, qui cæcus eſt ab ortu; cum enim colorum vires ignoret, ſiquando diſſerat de illis, ſolùm no
<
lb
/>
mina ponit in medio; quorum nomina ſint nota, prorſus ignorat. </
s
>
<
s
>
<
expan
abbr
="
itaq.
">itaque</
expan
>
& ille qui demonſtratio
<
lb
/>
nem requiret eius quod quippiam moueatur, nominis ſolius habebit rationem, nec quid eo no
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg56
"/>
<
lb
/>
mine ſignificetur, vtique nouerit. </
s
>
<
s
>qui certè ſi noſſet; tantum abeſt, vt illa demonſtrare conare
<
lb
/>
tur, vt potius in aliorum demonſtratione vſurparet. </
s
>
<
s
>Multo maior error committetur, ſi ratio
<
lb
/>
rei veſtigabitur, cuius oppoſitum ſenſus iudicabit, vt illi fecere, qui vniuerſa quieſcere profiteban
<
lb
/>
tur,
<
expan
abbr
="
eiuſq́
">eiuſque</
expan
>
. </
s
>
<
s
>euenti rationes indagabant. </
s
>
<
s
>
<
emph
type
="
sup
"/>
c
<
emph.end
type
="
sup
"/>
multo enim melius nos habemus ad hęc, quæ monſtrat
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg57
"/>
<
lb
/>
ſenſus, quàm ſi vlla ratio ad id oſtendendum accommodari poſſet, atque is qui ita progreditur,
<
lb
/>
male iudicat, quid melius peiuſúe ſit, quid credendum, & non credendum, nec principium di
<
lb
/>
ſtinguit ab eo quod non eſt principium,
<
emph
type
="
sup
"/>
d
<
emph.end
type
="
sup
"/>
& in ſumma rerum ignoratione verſatur. </
s
>
<
s
>Etenim ad ali
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg58
"/>
<
lb
/>
quod primum aſcendendum eſt,
<
emph
type
="
sup
"/>
e
<
emph.end
type
="
sup
"/>
quod in alia notiora diſſolui nequeat, vnde fides in aliorum
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg59
"/>
<
lb
/>
confirmationem ducatur aliter, vel ex infinitate principiorum vniuerſa ſcientia funditus euerte
<
lb
/>
retur, aut exordiatur ab ignoto. </
s
>
<
s
>
<
emph
type
="
sup
"/>
f
<
emph.end
type
="
sup
"/>
Hoc verò primum dictatur à ſenſu. </
s
>
<
s
>Quamobrem qui magis ver
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg60
"/>
<
lb
/>
ſati ſunt in naturalibus magis recipiunt principia quæ cum rerum natura conſentiant, & valde
<
lb
/>
accommodata ſint ad efficiendam ſcientiam. </
s
>
<
s
>ſuppeditat enim copia multarum demonſtratio
<
lb
/>
num, quarum auxilio rem introſpiciant. </
s
>
<
s
>eaque diligenter animaduerſa, conſiderata tarditate
<
lb
/>
iudicium faciant cum ceteroquin illi qui dimiſſa rerum obſeruatione ſolam rationem perſe
<
lb
/>
quuntur pauca reſpicientes de rebus obſcuriſsimis ex tempore temereque effutiant. </
s
>
<
s
>
<
emph
type
="
sup
"/>
g
<
emph.end
type
="
sup
"/>
Siquidem
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg61
"/>
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg62
"/>
<
lb
/>
conſentaneum ſit iudicare ex euentis, & ex fine potiſsimum. </
s
>
<
s
>Atqui finis ſcientiæ naturalis eſt
<
lb
/>
eorum ſpeculatio, quæ ſemper proprie ſenſui ſe obijciunt. </
s
>
<
s
>
<
emph
type
="
sup
"/>
h
<
emph.end
type
="
sup
"/>
quod cum illi non intueantur. </
s
>
<
s
>in peſ
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg63
"/>
<
lb
/>
ſimos errores inducuntur. </
s
>
<
s
>
<
expan
abbr
="
Itaq;
">Itaque</
expan
>
illa ponenda in hac philoſophia quæ cum ſenſilibus congruant.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
>Quin ſiquando ratio quippiam monſtret, & poſtea ſenſus indicet rem aliter ſe habere, ſenſui
<
lb
/>
magis erit quam rationi fides habenda. </
s
>
<
s
>
<
expan
abbr
="
Solumq́ue
">Solumque</
expan
>
rationi illi credendum eſt: ſi ea quæ demon
<
lb
/>
ſtrantur cum rebus ijs conſentiant, quæ ſenſu percipiuntur. </
s
>
<
s
>
<
emph
type
="
sup
"/>
i
<
emph.end
type
="
sup
"/>
Igitur in hac philoſophia cuncta
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg64
"/>
<
lb
/>
ad ſenſum referenda erunt. </
s
>
<
s
>Audi verò tu nunc firmum iudicium Ariſtotelis, de conſtruendis
<
lb
/>
rationibus ac mea quidem ſententia, in omni philoſophia generatim, præcipuè verò in natura
<
lb
/>
li:
<
emph
type
="
sup
"/>
k
<
emph.end
type
="
sup
"/>
iubet enim, vt noſtrarum rationum principium non à quauis ſententia: ſed à firmiſsima
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg65
"/>
<
lb
/>
quaque ducatur huiuſmodi verò eſt, quam ſemper, eſſe oportet, aut quæ ex conſimilibus oſten
<
lb
/>
ditur. </
s
>
<
s
>Atque vbi duæ ſint ſententiæ repugnantes, quarum altera alteram tollat, illa recipienda,
<
lb
/>
quæ firmior: ea verò eſt, quæ credibilior, & quæ ſemper citius ab omnibus quàm altera admit
<
lb
/>
tatur. </
s
>
<
s
>Itaque & quod ex tali ſententia conſequitur, magis approbandum, & illud repudian
<
lb
/>
dum, quod efficitur ex oppoſita. </
s
>
<
s
>
<
expan
abbr
="
Duoq́ue
">Duoque</
expan
>
huius vitij traduntur exempla ab Ariſtotele. </
s
>
<
s
>alterum
<
lb
/>
ſanè à diſputatione Parmenidis acceptum, atque alterum à ratione Xenophanis. </
s
>
<
s
>Atque ille
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg66
"/>
<
lb
/>
quidem motum ſine vacuo fieri non poſſe ſtatuens, ex eo quod vacuum non eſſet, tollebat
<
lb
/>
etiam motum. </
s
>
<
s
>Et tamen ſi hæc ſecum conferantur, & facilius quiſque vacuum eſſe dabit, quàm
<
lb
/>
neget motum. </
s
>
<
s
>Quapropter accipiendum eſt potius eſſe motum, & ex eo vacuum eſſe conclu
<
lb
/>
dendum quàm motus vacui ſublatione tollendus. </
s
>
<
s
>Xenophanes autem ſic ratiocinabatur, ex
<
lb
/>
nihilo nihil fit. </
s
>
<
s
>Ergo ens infinitum & æternum. </
s
>
<
s
>Non igitur motus. </
s
>
<
s
>Tamen quiſque promptius
<
lb
/>
dabit ex nihilo aliquid fieri, vt etiam multi dedere, & fides noſtra pro certo habet quàm reij
<
lb
/>
ciat motum. </
s
>
<
s
>Proinde ſic potius concludendum fuerat. </
s
>
<
s
>Motus eſt. </
s
>
<
s
>Ergo ex nihilo aliquid fit;
<
lb
/>
quàm vt fecit Xenophanes. </
s
>
<
s
>& fide nitendum, quam præſtat ſenſus, qui ſi quandoque decipitur;
<
lb
/>
non id perpetuo neque in omnibus efficit. </
s
>
<
s
>Neque verò id huius philoſophiæ proprium eſt: ſed
<
lb
/>
omnis artis atque ſcientiæ apud Ariſtotelem. </
s
>
<
s
>Nam quòd ille futurus ſit huius methodi norma
<
lb
/>
perſpicuum eſt, ex eo loco,
<
emph
type
="
sup
"/>
l
<
emph.end
type
="
sup
"/>
quo comparat rerum diuinarum cognitionem cum ſcientia morta
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg67
"/>
<
lb
/>
lium, ſiquidem tametſi pauca admodum de illis aſſerere philoſophis licet; contemplationis
<
lb
/>
nobilitate compenſet hoc damnum, ac dum eius difficultatis cauſſam reddit, id vniuerſum </
s
>
</
p
>
</
chap
>
</
body
>
</
text
>
</
archimedes
>