Clavius, Christoph, Gnomonices libri octo, in quibus non solum horologiorum solariu[m], sed aliarum quo[quam] rerum, quae ex gnomonis umbra cognosci possunt, descriptiones geometricè demonstrantur

Table of contents

< >
[161.] I. Sole exiſtente in principio ♈.
[162.] II. Sole exiſtente in principio ♎.
[163.] III. Sole exiſtente in principio ♋.
[164.] IIII. Sole exiſtente in principio ♑.
[165.] Arcus ſemidiurni in initijs ſignorum, ad latitudinem grad. 42.
[166.] VI. Mediationes cœli, & anguli terræ, eorumq́; declinationes, orientibus 12. ſignorum Zodiaci initiis, ad latitudinem grad. 42.
[167.] VII. Puncta Eclipticæ in circulo horę 6. conſtituta, eorumq́ue declinationes, orientibus 12. ſignorum Zodiaci principijs, ad latitudinem grad. 42.
[168.] VIII. Puncta Eclipticæ in circulo horę 11. exiſtentia, eorumq́; declinationes, cum principia 12. ſignorum Zodiaci oriuntur, ad latitudinem grad. 42.
[169.] SCHOLIVM.
[170.] SEQVVNTVR TABELLÆ.
[171.] PROBLEMA. 10. PROPOSITIO 10.
[172.] SCHOLIVM.
[173.] PROBLEMA. 11. PROPOSITIO 11.
[174.] SCHOLIVM.
[175.] PROBLEMA 12. PROPOSITIO 12.
[176.] SCHOLIVM.
[177.] DE HOROLOGIIS VERTICALIBVS. PROBLEMA 13. PROPOSITIO 13.
[178.] SCHOLIVM.
[179.] PROBLEMA 14. PROPOSITIO 14.
[180.] SCHOLIVM.
[181.] PROBLEMA 15. PROPOSITIO 15.
[182.] PROBLEMA. 16. PROPOSITIO 16.
[183.] SCHOLIVM.
[184.] PROBLEMA 17. PROPOSITIO 17.
[185.] PROBLEMA 18. PROPOSITIO 18.
[186.] SCHOLIVM.
[187.] PROBLEMA 19. PROPOSITIO 19.
[188.] PROBLEMA 20. PROPOSITIO 20.
[189.] SCHOLIVM.
[190.] PROBLEMA 21. PROPOSITIO 21.
< >
page |< < (242) of 677 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="it" type="free">
        <div xml:id="echoid-div831" type="section" level="1" n="199">
          <p>
            <s xml:id="echoid-s16386" xml:space="preserve">
              <pb o="242" file="0260" n="260" rhead="GNOMONICES"/>
            perbolæ illius hyperbolis huius ſint æquales, cum ab æqualibus ſty lis proiiciantur vmbræ eas de-
              <lb/>
            ſcribentes in planis Meridiano circulo æquidiſtantibus, congruent quoque hyperbolæ hyperbo-
              <lb/>
            lis, nempe hyperbola ♋, congruet hyperbolæ ♑, & </s>
            <s xml:id="echoid-s16387" xml:space="preserve">hyperbola ♑, hyperbolæ ♋. </s>
            <s xml:id="echoid-s16388" xml:space="preserve">Eademq́ue ratio
              <lb/>
            elt de cæteris hyperbolis aliorum ſignorum. </s>
            <s xml:id="echoid-s16389" xml:space="preserve">Quæ cum ita ſint, liquido conſtat, partem ſuperio-
              <lb/>
            rem abſciſſam in vtrolibet horologio exhibere horologium in facie oppoſita plani, ſi inuertatur,
              <lb/>
            vt diximus.</s>
            <s xml:id="echoid-s16390" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s16391" xml:space="preserve">RVRSVS linea horizontalis A B, vtrumque horologium diuidit in diurnum, & </s>
            <s xml:id="echoid-s16392" xml:space="preserve">nocturnũ,
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0260-01" xlink:href="note-0260-01a" xml:space="preserve">Linea horizon-
                <lb/>
              talis diuidit ho
                <lb/>
              rologium Me-
                <lb/>
              ridianũ in diur
                <lb/>
              num, noctur-
                <lb/>
              numq́ue.</note>
            ſicut de Verticali horologio dictum eſt propoſ. </s>
            <s xml:id="echoid-s16393" xml:space="preserve">14. </s>
            <s xml:id="echoid-s16394" xml:space="preserve">huius libri, quorum illud infra lineam horizon
              <lb/>
            talem, hoc verò ſupra eandem exiſtit. </s>
            <s xml:id="echoid-s16395" xml:space="preserve">Nam in partem quidem ſuperiorem orientalis horologii
              <lb/>
            proiiceretur vmbra ſtyli poſt mediam noctem vſque ad ortum Soli, niſi denſitas terræ obſtaret: </s>
            <s xml:id="echoid-s16396" xml:space="preserve">in
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0260-02" xlink:href="note-0260-02a" xml:space="preserve">10</note>
            partem verò ſuperiorem horologii occidentalis vmbra ſtyli caderet poſt occaſum Solis vſque ad
              <lb/>
            mediam noctem, ſi eam Sol poſſet illuminare.</s>
            <s xml:id="echoid-s16397" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s16398" xml:space="preserve">EOSDEM arcus ſignorum deſcribemus hac ratione. </s>
            <s xml:id="echoid-s16399" xml:space="preserve">Ducta recta D C, vtcunque pro radio
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0260-03" xlink:href="note-0260-03a" xml:space="preserve">Alia deſcriptio
                <lb/>
              arcuum ſigno-
                <lb/>
              rum in horolo-
                <lb/>
              gio Meridiano.</note>
            Æquatoris, & </s>
            <s xml:id="echoid-s16400" xml:space="preserve">hinc inde radiis aliorum ſignorum deſcriptis, vt propoſ. </s>
            <s xml:id="echoid-s16401" xml:space="preserve">2. </s>
            <s xml:id="echoid-s16402" xml:space="preserve">huius libri in horologio
              <lb/>
              <figure xlink:label="fig-0260-01" xlink:href="fig-0260-01a" number="183">
                <image file="0260-01" xlink:href="http://echo.mpiwg-berlin.mpg.de/zogilib?fn=/permanent/library/xxxxxxxx/figures/0260-01"/>
              </figure>
            horizontali dictum
              <lb/>
            eſt, transferantur in
              <lb/>
            Aequatoris radium
              <lb/>
            D C, ex D, omnia ho
              <lb/>
            raria interualla inter
              <lb/>
            cepta inter E, centrũ
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0260-04" xlink:href="note-0260-04a" xml:space="preserve">20</note>
            circuli F G H I, præ-
              <lb/>
            cedentis propoſitio-
              <lb/>
            nis, & </s>
            <s xml:id="echoid-s16403" xml:space="preserve">lineam Æqui-
              <lb/>
            noctialem A C, ita vt
              <lb/>
            recta D C, æqualis
              <lb/>
            ſit ſpatio E S, vel EC;
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s16404" xml:space="preserve">& </s>
            <s xml:id="echoid-s16405" xml:space="preserve">recta D T, ſpatio
              <lb/>
            E N, vel E M, &</s>
            <s xml:id="echoid-s16406" xml:space="preserve">c. </s>
            <s xml:id="echoid-s16407" xml:space="preserve">
              <lb/>
            imprimendo puncta
              <lb/>
            in recta D C, per quę
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0260-05" xlink:href="note-0260-05a" xml:space="preserve">30</note>
            axi mundi D G, re-
              <lb/>
            ctã D C, ad rectos an
              <lb/>
            gulos ſecanti paralle
              <lb/>
            læ agantur, (quod
              <lb/>
            quidem facile fiet, ſi
              <lb/>
            omnia puncta rectæ
              <lb/>
            D C, traducantur in
              <lb/>
            rectã G F, ipſi D C,
              <lb/>
            parallelam, &</s>
            <s xml:id="echoid-s16408" xml:space="preserve">c.) </s>
            <s xml:id="echoid-s16409" xml:space="preserve">& </s>
            <s xml:id="echoid-s16410" xml:space="preserve">
              <lb/>
            his parallelis numeri horarum ſpatijs horarijs translatis reſpondentes apponantur. </s>
            <s xml:id="echoid-s16411" xml:space="preserve">Nam ſi par-
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0260-06" xlink:href="note-0260-06a" xml:space="preserve">40</note>
            tes harum parallelarum interceptæ inter radium Æquatoris D C, & </s>
            <s xml:id="echoid-s16412" xml:space="preserve">radios aliorum ſignorum
              <lb/>
            transferantur in reſpõdentes horarias lineas horologij à linea æquinoctiali A C, imprimendo pũ
              <lb/>
            cta, & </s>
            <s xml:id="echoid-s16413" xml:space="preserve">per hęc puncta lineæ curuæ ducantur, vt in ſuperioribus horologiis diximus, deſcripti erũt
              <lb/>
            rurſus paralleli Zodiaci. </s>
            <s xml:id="echoid-s16414" xml:space="preserve">Æqualiter autem diſtant quilibet paralleli oppoſiti ab æquinoctiali linea.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s16415" xml:space="preserve">Nam cum anguli, quos Æquatoris radius D T, facit cum radiis oppoſitorum ſignorum, æquales
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0260-07" xlink:href="note-0260-07a" xml:space="preserve">27. tertij.</note>
            ſint, quòd inſiſtant huiuſmodi anguli ad centrum æqualibus arcubus æqualium declinationum;
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s16416" xml:space="preserve">ſint quoque duo anguli ad α, æquales, nempe recti, & </s>
            <s xml:id="echoid-s16417" xml:space="preserve">latus D α, commune; </s>
            <s xml:id="echoid-s16418" xml:space="preserve">erunt quoque rectæ
              <lb/>
            inter α, & </s>
            <s xml:id="echoid-s16419" xml:space="preserve">radios quorumlibet oppoſitorum ſignorum ęquales. </s>
            <s xml:id="echoid-s16420" xml:space="preserve">quod eſt propoſitum. </s>
            <s xml:id="echoid-s16421" xml:space="preserve">Idem etiam
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0260-08" xlink:href="note-0260-08a" xml:space="preserve">26. primi.</note>
            liquido conſtat ex Analemmate huius propoſ. </s>
            <s xml:id="echoid-s16422" xml:space="preserve">ſi recte conſiderentur triangula E K N, E K Q;
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s16423" xml:space="preserve">
              <note position="left" xlink:label="note-0260-09" xlink:href="note-0260-09a" xml:space="preserve">Quo pacto ar-
                <lb/>
              cus ſignorũ op-
                <lb/>
              poſitorum una
                <lb/>
              cademq́ue ope-
                <lb/>
              ra deſcribantur
                <lb/>
              in horologio
                <lb/>
              Meridiano.</note>
            E K O, E K R; </s>
            <s xml:id="echoid-s16424" xml:space="preserve">& </s>
            <s xml:id="echoid-s16425" xml:space="preserve">E K P, E K S. </s>
            <s xml:id="echoid-s16426" xml:space="preserve">Vnde vna eademq́ue opera quosuis parallelos oppoſitos in horo
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0260-10" xlink:href="note-0260-10a" xml:space="preserve">50</note>
            logio deſcribemus, ſi hinc inde à linea æquinoctiali in lineis horariis puncta imprimamus æquali
              <lb/>
            ter à linea æquinoctiali diſtantia. </s>
            <s xml:id="echoid-s16427" xml:space="preserve">Hanc autem poſteriorem parallelorum Zodiaci deſcriptionem
              <lb/>
            hoc modo demonſtrabimus.</s>
            <s xml:id="echoid-s16428" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s16429" xml:space="preserve">INTELLIGATVR in horologio ſtylus A E, ad rectos angulos inſiſtere plano horologii,
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0260-11" xlink:href="note-0260-11a" xml:space="preserve">Demonitratio
                <lb/>
              poſterioris de-
                <lb/>
              ſcriptionis pa-
                <lb/>
              ralleloru
                <unsure/>
              m So
                <lb/>
              lis.</note>
            & </s>
            <s xml:id="echoid-s16430" xml:space="preserve">figura radiorum Zodiaci proxime conftructa circa verticem ſtyli E, circumuerti verſus planum
              <lb/>
            horologii, ita vt punctum D, coniungatur cum puncto E, ſeu cum centro mundi, & </s>
            <s xml:id="echoid-s16431" xml:space="preserve">recta D G,
              <lb/>
            perpetuo æquidiſtet lineæ horæ 6. </s>
            <s xml:id="echoid-s16432" xml:space="preserve">hoc eſt, cum axe mundi ſit coniuncta, ac propterea recta D C, à
              <lb/>
            plano Aequatoris non recedens illo motu occurrat ſemper lineæ æquinoctiali. </s>
            <s xml:id="echoid-s16433" xml:space="preserve">Quo poſito, cadet
              <lb/>
            in hac circumuolutione punctum T, v. </s>
            <s xml:id="echoid-s16434" xml:space="preserve">g. </s>
            <s xml:id="echoid-s16435" xml:space="preserve">in punctum N, propterea quòd in conſtructione recta
              <lb/>
            D T, ſumpta fuit æqualis rectæ E N. </s>
            <s xml:id="echoid-s16436" xml:space="preserve">Eſt enim recta E N, cadens ex puncto E, in ſublimi poſito,
              <lb/>
            nempe à vertice ſtyli, in punctum N, æqualis rectæ E N, in plano horologii; </s>
            <s xml:id="echoid-s16437" xml:space="preserve">vt facile </s>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>