Vitruvius
,
De architectura libri decem
,
1567
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Notes
Handwritten
Figures
Content
Thumbnails
Table of contents
<
1 - 30
31 - 60
61 - 90
91 - 120
121 - 150
151 - 172
[out of range]
>
<
1 - 30
31 - 60
61 - 90
91 - 120
121 - 150
151 - 172
[out of range]
>
page
|<
<
(228)
of 412
>
>|
<
echo
version
="
1.0RC
">
<
text
xml:lang
="
la
"
type
="
free
">
<
div
xml:id
="
echoid-div1
"
type
="
section
"
level
="
1
"
n
="
1
">
<
div
xml:id
="
echoid-div589
"
type
="
section
"
level
="
2
"
n
="
103
">
<
p
style
="
it
">
<
s
xml:id
="
echoid-s16658
"
xml:space
="
preserve
">
<
pb
o
="
228
"
file
="
514.01.260
"
n
="
260
"
rhead
="
LIBER
"/>
ab ianua introeuntibus Græco more aditus erat, atque iter quoddum non nimis latum, utrinque uerò quoniam
<
lb
/>
equis delectabantur ,equilia erant ab una parte, ab alia uerò ostiarij cellæ, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s16659
"
xml:space
="
preserve
">locus oſtiarij, uel ianitoris
<
lb
/>
pylorion dicitur. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s16660
"
xml:space
="
preserve
">interim primo ianua occurrebat, deinde iter illud, quod ab alia parte, ideſt in fronte aliam
<
lb
/>
ianuam habebat, unde ſpatium itineris illius, quod inter duas ianuas interponebatur, tbyrorion, dicebatur, a
<
lb
/>
portis deſumpto uocabulo, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s16661
"
xml:space
="
preserve
">hic locus pro atrio, uel uestibulo erat, ab ſecundis ianuis poſt thyrorion, in-
<
lb
/>
troitus erat in periſtylion, quod a tribus partibus habebat porticus,ſed pro fronte, quæ ad meridiem uergebat,
<
lb
/>
erat hiatus, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s16662
"
xml:space
="
preserve
">apertio ſatis ampla ſecundis ianuis oppoſita, utrinque uerò in angulis pilas, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s16663
"
xml:space
="
preserve
">antas habens,
<
lb
/>
quæ magiſtram trabem tanquam fulcra ſustinebant. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s16664
"
xml:space
="
preserve
">Sub hiatu huiuſmodi ſpatium quoddam tectum erat ter-
<
lb
/>
tia parte minus, quàm hiatus, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s16665
"
xml:space
="
preserve
">locus isproſtas,uel parastas, ab ipſis antis dicebatur. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s16666
"
xml:space
="
preserve
">Sed in oppoſito pa-
<
lb
/>
riete introrſus erant magni oeci, in quibus matres familiarum ſedebant lanificio operi incumbentes. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s16667
"
xml:space
="
preserve
">Sed a
<
lb
/>
<
note
position
="
left
"
xlink:label
="
note-514.01.260-01
"
xlink:href
="
note-514.01.260-01a
"
xml:space
="
preserve
">10</
note
>
dextra, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s16668
"
xml:space
="
preserve
">aſiniſtra proſtadis cubicula erant uiri, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s16669
"
xml:space
="
preserve
">uxoris, quæ thalami dicebantur, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s16670
"
xml:space
="
preserve
">ancillarum cubi-
<
lb
/>
cula, ne longius abeſſent ab imperio dominæ, quæ amphithalami, uel antithalami uocabantur. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s16671
"
xml:space
="
preserve
">Sed circum
<
lb
/>
in porticibus periſtylij triclinia quotidiana erant, idſt loca, ubi ordinariè diſcumbebant, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s16672
"
xml:space
="
preserve
">cubicula, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s16673
"
xml:space
="
preserve
">
<
lb
/>
cellæ familiarium, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s16674
"
xml:space
="
preserve
">domeſticorum. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s16675
"
xml:space
="
preserve
">Vniuerſa uerò pars hæc gynæconitis appellatur, quia mulierum ha-
<
lb
/>
bitationibus erat dicata, unde Græcorum ædificiorum commoditas, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s16676
"
xml:space
="
preserve
">dignitas maxime ſpectanda cernitur,
<
lb
/>
qui ædificium duas in partes diſtribuebant, nam pars una erat, in qua uiri ſine fœminarum interpellationibus
<
lb
/>
uer ſabantur, quam andronitiden a uiris nominabant: </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s16677
"
xml:space
="
preserve
">alteram uerò in qua congruerent mulieres lanificio,& </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s16678
"
xml:space
="
preserve
">
<
lb
/>
textrinæ operam dantes. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s16679
"
xml:space
="
preserve
">Gynæcijs coniungebantur domus ampliores peristylijs, porticibusq́; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s16680
"
xml:space
="
preserve
">ornatas,pro-
<
lb
/>
prias ianuas, ueſtibulaq́; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s16681
"
xml:space
="
preserve
">egregia habentes, in quibus nihil deſiderabatur, quod ad magnificentiam pertine-
<
lb
/>
bat, non triclinia Cyzicena, non pinacothecæ, non exedræ, non bibliothecæ, non oeci quadrati, non ſpecta-
<
lb
/>
<
note
position
="
left
"
xlink:label
="
note-514.01.260-02
"
xlink:href
="
note-514.01.260-02a
"
xml:space
="
preserve
">20</
note
>
cularequirerepoterasſuisquæq́;</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s16682
"
xml:space
="
preserve
">locis diſpoſita,& </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s16683
"
xml:space
="
preserve
">certas cœli regiones ſpectantia. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s16684
"
xml:space
="
preserve
">Quiduero dignius, ac re-
<
lb
/>
gium magis erat, quàm ita hoſpitibus, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s16685
"
xml:space
="
preserve
">peregrinis prouidiſſe, ut in hoſpitio nulli eſſe peregre uiderentur.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s16686
"
xml:space
="
preserve
">Vſque adeo ſecreta,& </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s16687
"
xml:space
="
preserve
">commoda hoſpitibus libertas parata erat, cum ſeparatæ domunculæ illis, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s16688
"
xml:space
="
preserve
">commo-
<
lb
/>
dæ inſtruerentur ? </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s16689
"
xml:space
="
preserve
">certe & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s16690
"
xml:space
="
preserve
">delicatorum & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s16691
"
xml:space
="
preserve
">opulentorum ſigna hæc erant. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s16692
"
xml:space
="
preserve
">nolebant enim ipſi ab hoſpitibus
<
lb
/>
impediri, nolebant & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s16693
"
xml:space
="
preserve
">ipſi hoſpites impedire, quare etiam a periſtylijs in hoſpitalia itinera faciebant, quæ me-
<
lb
/>
ſaulæ dicebantur, quod inter duas aulas, quæ quaſi atria erant, media ſint interpoſita, Latini ea uocant an-
<
lb
/>
dronas,nostri anditus dicunt. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s16694
"
xml:space
="
preserve
">Expoſitis Græcorum ædificiorum partibus ad nomenclationes, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s16695
"
xml:space
="
preserve
">uocabula
<
lb
/>
rerum, quæ aliter a Latinis, aliter a Græcis ſumebantur, declaranda uenit Vitru. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s16696
"
xml:space
="
preserve
">in qua re prudenter feciſſe
<
lb
/>
uidetur,cum dicat. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s16697
"
xml:space
="
preserve
">Nec tamen ego,ut mutetur conſuetudo nominationum aut ſermonis, ideo hæc propoſui, ſed
<
lb
/>
ut ea non ſint ignota philologis, exponenda iudicaui. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s16698
"
xml:space
="
preserve
">non uult enim de uerbis contendere, cum de re conſtat. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s16699
"
xml:space
="
preserve
">
<
lb
/>
<
note
position
="
left
"
xlink:label
="
note-514.01.260-03
"
xlink:href
="
note-514.01.260-03a
"
xml:space
="
preserve
">30</
note
>
omnia ferè ſunt facilia. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s16700
"
xml:space
="
preserve
">illud tamen eſt animaduertendum, quod xystos neutro genere ſcribendum monet Phi
<
lb
/>
lander, uel testimonio quorundam ueterum codicum, diathyra autem repagula dicit eſſe lignea, quibus ar-
<
lb
/>
centur equi, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s16701
"
xml:space
="
preserve
">currus ab ædium ueſtibulis, forte nos diathyra raſtellos ante portas urbium uocare poſſe-
<
lb
/>
mus. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s16702
"
xml:space
="
preserve
">De .</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s16703
"
xml:space
="
preserve
">Atlantibus uero, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s16704
"
xml:space
="
preserve
">Telamonibus inquit, ſe a Seruio habuiſſe,quod a Vitr. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s16705
"
xml:space
="
preserve
">ignoratum animaduertit.</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s16706
"
xml:space
="
preserve
"/>
</
p
>
</
div
>
<
div
xml:id
="
echoid-div592
"
type
="
section
"
level
="
2
"
n
="
104
">
<
head
xml:id
="
echoid-head111
"
style
="
it
"
xml:space
="
preserve
">De firmitate, & fundamentis ædificiorum. Cap. XI.</
head
>
<
p
>
<
s
xml:id
="
echoid-s16707
"
xml:space
="
preserve
">AEdificia, quæ plano pede inſtruuntur, ſi fundamenta eorum facta fuerint, ita uti in prio-
<
lb
/>
ribus libris de muro,& </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s16708
"
xml:space
="
preserve
">theatris a nobis eſt expoſitum, ad uetuſtatem ea erunt ſine du-
<
lb
/>
<
note
position
="
left
"
xlink:label
="
note-514.01.260-04
"
xlink:href
="
note-514.01.260-04a
"
xml:space
="
preserve
">40</
note
>
bitatione firma, ſin autem hypogea concamerationesq́; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s16709
"
xml:space
="
preserve
">inſtituentur, fundationes eo-
<
lb
/>
rum fieri debent craſsiores ,quàm quæ in ſuperioribus ædificijs ſtructuræ ſunt futuræ,
<
lb
/>
eorumq́; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s16710
"
xml:space
="
preserve
">parietes, pilæ, columnæ,ad perpendiculum inferiorum medio collocentur, uti ſolido re-
<
lb
/>
ſpondeant. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s16711
"
xml:space
="
preserve
">Nam ſi in pendentibus onera fuerint parietum, aut columnarum, non poterunt habere
<
lb
/>
perpetuam firmitatem.</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s16712
"
xml:space
="
preserve
"/>
</
p
>
<
p
style
="
it
">
<
s
xml:id
="
echoid-s16713
"
xml:space
="
preserve
">Quod ædificandum ſumimus firmitatem, utilitatem,& </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s16714
"
xml:space
="
preserve
">uenuſtatem habere debet, ut dictum eſt uolumine
<
lb
/>
primo,id præceptum paßim a Vitr. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s16715
"
xml:space
="
preserve
">obſeruatum uidimus, tum in primo cum de mœnibus collocandis ageret,
<
lb
/>
tum in tertio, cum de fundationibus, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s16716
"
xml:space
="
preserve
">columnis tam in locis ſolidis, quàm in congeſtitijs tractaret, tum etiam
<
lb
/>
in quinto cum theatrorum rationem exequeretur, ſempere nim habita ratione utilitatis, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s16717
"
xml:space
="
preserve
">uenuſtatis ad fir-
<
lb
/>
mitatem operum reſpexit, quod & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s16718
"
xml:space
="
preserve
">in priuatorum ædificijs, etiam obſeruandum cenſet. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s16719
"
xml:space
="
preserve
">cum ergo tractauerit
<
lb
/>
<
note
position
="
left
"
xlink:label
="
note-514.01.260-05
"
xlink:href
="
note-514.01.260-05a
"
xml:space
="
preserve
">50</
note
>
de utilitate, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s16720
"
xml:space
="
preserve
">decore, reliquum eſt ut de firmitate agat. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s16721
"
xml:space
="
preserve
">Quoniam uero in antiquorum ædificorum ruinis mul
<
lb
/>
ta ædium membra ſubterranea fuiſſe reperiuntur, eademq́; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s16722
"
xml:space
="
preserve
">concamerata, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s16723
"
xml:space
="
preserve
">for nicis modo delumbata magni-
<
lb
/>
tudine ampla, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s16724
"
xml:space
="
preserve
">ornatu magnifica, ideo forte erit, quod deſideremus, qua ratione fundationes eorum fieri
<
lb
/>
debent, ut ſine dubitatione firma ſint. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s16725
"
xml:space
="
preserve
">Ideo hoc loco de ijs rebus præcepta traduntur. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s16726
"
xml:space
="
preserve
">Aedificia partes ha-
<
lb
/>
bent imas, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s16727
"
xml:space
="
preserve
">ſubterraneas, item & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s16728
"
xml:space
="
preserve
">partes plano pede ſtructas, item & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s16729
"
xml:space
="
preserve
">contignationes, quemadmodum
<
lb
/>
plano pede ædificia inſtituta fundentur, præallegatis locis declarauit. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s16730
"
xml:space
="
preserve
">nunc de ſubterraneis, quæ hypogea no-
<
lb
/>
minat, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s16731
"
xml:space
="
preserve
">concameratis fundandis monet, fundamenta eorum ædificiorum craſſiora eſſe debere omnibus ædi-
<
lb
/>
ficiorum ſtructuris,quæ ſupra futuræ ſunt. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s16732
"
xml:space
="
preserve
">Craſſiores certè omnes ſubſtructiones eſſe debent ſtructuris ſupe-
<
lb
/>
rioribus, ſed hæ quæhypogeorum ædificiorum fiunt,mira craſſitudine eſſe debent, quod in antiquis obſerua-
<
lb
/>
tum est, maxima enim onera ſustinent, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s16733
"
xml:space
="
preserve
">humiditatibus obnoxia ſunt, quare fund amentorum firmit ati pro-
<
lb
/>
<
note
position
="
left
"
xlink:label
="
note-514.01.260-06
"
xlink:href
="
note-514.01.260-06a
"
xml:space
="
preserve
">60</
note
>
</
s
>
</
p
>
</
div
>
</
div
>
</
text
>
</
echo
>