Cardano, Girolamo
,
De subtilitate
,
1663
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Figures
Thumbnails
Page concordance
<
1 - 30
31 - 60
61 - 90
91 - 120
121 - 150
151 - 180
181 - 210
211 - 240
241 - 270
271 - 300
301 - 330
331 - 360
361 - 390
391 - 403
>
Scan
Original
251
252
253
254
255
256
257
258
259
260
261
262
263
264
265
266
267
268
269
270
271
272
273
274
275
276
277
278
279
280
<
1 - 30
31 - 60
61 - 90
91 - 120
121 - 150
151 - 180
181 - 210
211 - 240
241 - 270
271 - 300
301 - 330
331 - 360
361 - 390
391 - 403
>
page
|<
<
of 403
>
>|
<
archimedes
>
<
text
>
<
body
>
<
chap
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.011698
">
<
pb
pagenum
="
615
"
xlink:href
="
016/01/262.jpg
"/>
inſcripti erant (Pauli Cardani patrui mei vi
<
lb
/>
ri eruditiſſimi hi fuerunt ) quæ membranæ
<
lb
/>
pergamenæ nulla ex parte inferior videba
<
lb
/>
tur. </
s
>
<
s
id
="
s.011699
">Sed noſtra ætas dum ad lucrum
<
expan
abbr
="
captandũ
">captandum</
expan
>
<
lb
/>
nimis ſedula eſt, omnia traducit in deterius,
<
lb
/>
<
expan
abbr
="
videturq;
">videturque</
expan
>
ars hæc librorum, ſeu ad
<
expan
abbr
="
materiã
">materiam</
expan
>
,
<
lb
/>
ſeu ad pulchritudinem, ſeu etiam ad facili
<
lb
/>
tatem ſpectes, ſummam adepta perfectio
<
lb
/>
nem, vt nec ſi velis, plus poſſis optare quam
<
lb
/>
præſtet. </
s
>
<
s
id
="
s.011700
">Neque vlla alia eſt ars cui quic
<
lb
/>
quam addi non poſſe videatur, præter hanc.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.011701
">Quæ cùm ſerius aliis inuenta ſit periculum
<
lb
/>
eſt, ne cùm tam breui ad virilem, & abſolu
<
lb
/>
tam ætatem peruenerit, rurſus neglecta re
<
lb
/>
cidat: quod tamen etiam bellis difficile vi
<
lb
/>
detur. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.011702
">Chymiſtica ars habet admirabilia plura,
<
lb
/>
multa inania, dubia longè plura, pulchra
<
lb
/>
non pauca, nonnulla ſalutaria, efficacia quæ
<
lb
/>
dam alia quaſi diuina, plurima momenti
<
lb
/>
nullius alia magnæ ſpei, alia tandem quæ
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1621
"/>
<
lb
/>
cæteris omnibus numero præſtant maioris
<
lb
/>
iacturæ. </
s
>
<
s
id
="
s.011703
">Sunt verò Chymica inuenta, vi
<
lb
/>
trum ducere in longiſſimas lineas, tenax aut
<
lb
/>
prædurum efficere poſſe. </
s
>
<
s
id
="
s.011704
">Dudum conſtat ſa
<
lb
/>
nè vidiſſe me ſphæram exiguam è vitro, quæ
<
lb
/>
illiſa omni conatu ſolo lapideo non commi
<
lb
/>
nuebatur, ſed reſiliebat ad laquearia. </
s
>
<
s
id
="
s.011705
">Erat
<
lb
/>
autem ex eo vitri genere quod albis lineis
<
lb
/>
interſtinguitur. </
s
>
<
s
id
="
s.011706
">Sed paruitatem ac rotundi
<
lb
/>
tatem, ad duritiem, non parum contuliſſe
<
lb
/>
reor. </
s
>
<
s
id
="
s.011707
">nam facilè aër hinc inde delabitur.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.011708
">Nuper vidi vitri fruſtum pro gemma, quàm
<
lb
/>
aquam marinam vocant emptum, aliquod
<
lb
/>
aureis coronatis, mira pulchritudine, adeò
<
lb
/>
vt fulgore natiuas vinceret, Eiuſdem eſt
<
lb
/>
ipſum ( vt dixi
<
emph
type
="
italics
"/>
)
<
emph.end
type
="
italics
"/>
albis lineis interſtinguere,
<
lb
/>
aut in illo cælare imagines, falſas fabricare
<
lb
/>
gemmas, purgare Caphuram, metalla mi
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1622
"/>
<
lb
/>
ſcere, immutare, aut nobiliora immutari. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.011709
">
<
margin.target
id
="
marg1621
"/>
Chymica in
<
lb
/>
uenta nota.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.011710
">
<
margin.target
id
="
marg1622
"/>
Quomodo ſe
<
lb
/>
ricum deal
<
lb
/>
betur.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.011711
">Modus fa
<
lb
/>
ciendi roſas
<
lb
/>
varias. </
s
>
<
s
id
="
s.011712
">Vaſa
<
lb
/>
pro metallis
<
lb
/>
liquandis.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.011713
">Sericum ſic etiam fumo ſulfuris dealba
<
lb
/>
tur: immodicè enim ſiccat, interſtinguit
<
lb
/>
etiam flores, tum præcipuè roſas eadem
<
lb
/>
cauſa, nam parte alba reddita fit color varius. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.011714
">Docuit hæc etiam vaſa pro liquandis me
<
lb
/>
tallis conficere: nam ex arietis cornibus
<
lb
/>
præcipuè ſumitur, & oſſibus in cinerem
<
lb
/>
redactis, piſtilloque ſubactis, pinſitiſque
<
lb
/>
fiunt. </
s
>
<
s
id
="
s.011715
">Si verò Smirin aut ſummitates cerui
<
lb
/>
ni cornu, vel mandibularum lucij ignitas,
<
lb
/>
ac in aceto extinctas bis, aut ter addideris,
<
lb
/>
neque frangentur vaſa, nec metallum effu
<
lb
/>
giet: adduntur hæc intus, & vbique nec
<
lb
/>
combibat, ſed in imo præcipuè. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.011716
">Eadem nos docuit deſtillationis vſum,
<
lb
/>
commodo, vires, vaſa. </
s
>
<
s
id
="
s.011717
">Sed de vſu, viribus
<
lb
/>
ac commodis ſuperius dictum eſt ſatis: nunc
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1623
"/>
<
lb
/>
de vaſis, eorumque generibus dicendum
<
lb
/>
eſt, ne ars hæc imperfectè tradita, ſola vi
<
lb
/>
deatur. </
s
>
<
s
id
="
s.011718
">Nempe hoc in libro artes omnes
<
lb
/>
perfectè traduntur, de quibus tamen agitur.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.011719
">Quòd ſi hoc non demonſtrauero, iure ne
<
lb
/>
mo mihi credat. </
s
>
<
s
id
="
s.011720
">Nam non diffusè artes hic
<
lb
/>
traduntur, ſed per capita. </
s
>
<
s
id
="
s.011721
">Quod ſi non
<
lb
/>
omnia capita attigiſſem, noſtri præcepti
<
lb
/>
ex Galeno ſumpti fuiſſem immemor. </
s
>
<
s
id
="
s.011722
">Si ve
<
lb
/>
rò non præſtantiſſima, non eſſe hic liber de
<
lb
/>
Subtilitate. </
s
>
<
s
id
="
s.011723
">Si igitur omnia capita & maxi
<
lb
/>
ma, & difficillima attigi, manifeſtum eſt,
<
lb
/>
eum qui quæ hic ſcripta ſunt, aſſequitur,
<
lb
/>
vniuerſæ artis perfectam & abſolutam ha
<
lb
/>
bere cognitionem. </
s
>
<
s
id
="
s.011724
">Docui autem qualiter ex
<
lb
/>
his in omnium aliorum
<
expan
abbr
="
cognitionẽ
">cognitionem</
expan
>
deuenia
<
lb
/>
mus reſolutoria methodo, tum ex his quæ
<
lb
/>
proxima ſunt fini, tum ex fine ipſo. </
s
>
<
s
id
="
s.011725
">Sed iam
<
lb
/>
ad rem ipſam inſtitutam de vaſis redeo,
<
lb
/>
quam tractare oculis & manibus mihi con
<
lb
/>
tigit, cùm pater meus maximum huic arti,
<
lb
/>
licet non methodo aliqua, ſed empericè,
<
lb
/>
operam daret. </
s
>
<
s
id
="
s.011726
">Vaſa igitur quibus fiunt de
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1624
"/>
<
lb
/>
ſtillationes, quatuor ſunt generum: aut
<
lb
/>
enim vno vaſe ad nolæ formam fit deſtilla
<
lb
/>
tio, cùm ea, quæ ſponte ardent, nola con
<
lb
/>
uerſa deſtillantur. </
s
>
<
s
id
="
s.011727
">Nam quæ ſponte ardent,
<
lb
/>
vt ſulphur & bitumen, eò ardent ſponte, vt
<
lb
/>
demonſtratum eſt, quòd humidum pingue
<
lb
/>
flammas concipit. </
s
>
<
s
id
="
s.011728
">Sed quod in fumum ver
<
lb
/>
titur, refrigeratum à fundo nolæ vitreæ in
<
lb
/>
humidum concreſſit: hoc autem pingue, vt
<
lb
/>
ſuperius demonſtratum eſt. </
s
>
<
s
id
="
s.011729
">Ex canali igi
<
lb
/>
tur oleum effundetur. </
s
>
<
s
id
="
s.011730
">Aut duobus vaſis de
<
lb
/>
ſtillatio perficitur. </
s
>
<
s
id
="
s.011731
">Contingit autem hoc
<
lb
/>
duobus modis (nam nunc exhalationem tan
<
lb
/>
quam notiſſimam, quæ vnico fit horum va
<
lb
/>
ſorum recto, maximè cum materia intus ſic
<
lb
/>
catur, omitto ) aut quod deſtillatur, in idem
<
lb
/>
vas redeat, & vocatur circulatio, aut vt in
<
lb
/>
aliud: hocque bifariam fit, aut obliquis va
<
lb
/>
ſis, aut rectis, quorum amborum exempla
<
lb
/>
poſui. </
s
>
<
s
id
="
s.011732
">Si verò tribus ſimul opus ſit, vnum
<
lb
/>
vocatur Bozia à Barbaris, non dicemus Con
<
lb
/>
ceptaculum, huic imponitur pileus, qui
<
lb
/>
quandoque latior fit in ſummo eius vertice,
<
lb
/>
habétque duo foramina, alterum quo con
<
lb
/>
ceptaculo imponitur breuius, latiuſque, re
<
lb
/>
liquum quo illi recipiens, hoc autem tertium
<
lb
/>
eſt vas, iungitur. </
s
>
<
s
id
="
s.011733
">Expoſui & formam cli
<
lb
/>
bani pluribus vaſis ſeruientis, in quo tria
<
lb
/>
animaduertere oportet: primum vt fundus
<
lb
/>
perforatus ſit, vbi non omninò validum
<
lb
/>
ignem excipere volumus: ſecundum, vt ſpi-
<
lb
/>
racula habeat inferius ad accendendum ig
<
lb
/>
nem: tertium, vt ſi volumus, leui igne de
<
lb
/>
ſtillare, foramina etiam habeat ſuperius,
<
lb
/>
quibus vis ignis miteſcat. </
s
>
<
s
id
="
s.011734
">Expreſſi quoque
<
lb
/>
Balnei Mariæ figuram, vt ſcires: quod lon
<
lb
/>
gum fieri ſolet, vt plura vaſa capere queat.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.011735
">Plura habeat oſtia, vt æqualiter ſimul aqua
<
lb
/>
caleſcat. </
s
>
<
s
id
="
s.011736
">Nec altitudine indiget, paruo enim
<
lb
/>
igne aqua feruet. </
s
>
<
s
id
="
s.011737
">Et quæ in eo deſtillantur,
<
lb
/>
temperatis indigent ignibus. </
s
>
<
s
id
="
s.011738
">Fiunt autem
<
lb
/>
vaſa è pluribus materiis, argento, ære, figu
<
lb
/>
lina: ſed omnium præſtantiſſima, è ferro,
<
lb
/>
auro, ac vitro. </
s
>
<
s
id
="
s.011739
">Porro, cùm volumus vim
<
lb
/>
ignis magnam experiri, vt in oleo calchan
<
lb
/>
ti. </
s
>
<
s
id
="
s.011740
">Auro, cùm rem valetudini noſtræ ſaluta
<
lb
/>
rem quærimus, cuius iactura precium non
<
lb
/>
leue perdat: vt in auro diſſoluto, & æthe
<
lb
/>
rea aqua, & elyſir vocato. </
s
>
<
s
id
="
s.011741
">Vitro autem ple
<
lb
/>
raque alia: nam vt vitrum nihil tribuit, ita
<
lb
/>
aurum ad perfectionem talium facit. </
s
>
<
s
id
="
s.011742
">Vt ve
<
lb
/>
rò vitrea vaſa non frangantur, craſſior eſſe
<
lb
/>
debent, & ex candido vitro, & diutius in
<
lb
/>
fornace excocto, vt ampullis omninò ca
<
lb
/>
reat: & ſic æqualis ſubſtantiæ, & ab omni
<
lb
/>
ſorde purgatum. </
s
>
<
s
id
="
s.011743
">Senſim quoque excalefie
<
lb
/>
ri, ac rurſus refrigerari debet. </
s
>
<
s
id
="
s.011744
">Subiici quo
<
lb
/>
que molle ſtratum, & ſi magnis ignibus </
s
>
</
p
>
</
chap
>
</
body
>
</
text
>
</
archimedes
>