Bošković, Ruđer Josip, Theoria philosophiae naturalis redacta ad unicam legem virium in natura existentium

List of thumbnails

< >
171
171 (119)
172
172 (120)
173
173 (121)
174
174 (122)
175
175 (123)
176
176 (124)
177
177 (125)
178
178 (126)
179
179 (127)
180
180 (128)
< >
page |< < (212) of 389 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div type="section" level="0" n="0">
          <p>
            <s xml:space="preserve">
              <pb o="212" file="0264" n="264" rhead="THEORIÆ"/>
            que magnæ; </s>
            <s xml:space="preserve">devenitur enim ſaltem ad primum aſymptoticum
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0264-01" xlink:href="note-0264-01a" xml:space="preserve">fifti a primo cru-
                <lb/>
              re repulſivo pro
                <lb/>
              receſſu bini ca-
                <lb/>
              ſu;
                <unsure/>
              . In primo
                <lb/>
              cruris attracti-
                <lb/>
              vi aſymptotici
                <lb/>
              femper ſiſti re-
                <lb/>
              ceſſum etiam.</note>
            crus, quod in infinitum protenditur: </s>
            <s xml:space="preserve">at pro receſſu duo hic
              <lb/>
            caſus occurrunt potiſſimum conſiderandi. </s>
            <s xml:space="preserve">Vel enim etiam in
              <lb/>
            receſſu devenitur ad aliquod crus aſymptoticum attractivum
              <lb/>
            cum area infinita, de cujuſmodi caſibus egimus jam num. </s>
            <s xml:space="preserve">195,
              <lb/>
            vel devenitur ad arcum attractivum recedentem longiſſime, & </s>
            <s xml:space="preserve">
              <lb/>
            continentem aream admodum ingentem, ſed finitam. </s>
            <s xml:space="preserve">In utro-
              <lb/>
            que caſu actio punctorum, quæ extra maſſam ſunt ſita, alio-
              <lb/>
            rum punctorum maſſæ inteſtino illo motu agitatæ ofcillatio-
              <lb/>
            nem augebit, aliorum imminuet, & </s>
            <s xml:space="preserve">puncta alia poſt alia pro-
              <lb/>
            current ulterius verſus aſymptotum, vel limitem terminantem
              <lb/>
            attractivas vires: </s>
            <s xml:space="preserve">quin etiam actiones mutuæ punctorum non
              <lb/>
            in directum jacentium in maſſa multis punctis conſtante, mu-
              <lb/>
            tabunt ſane ſingulorum punctorum maximos excurſus hinc, & </s>
            <s xml:space="preserve">
              <lb/>
            inde, & </s>
            <s xml:space="preserve">variabunt plurimum acceſſus mutuos, ac receſſus,
              <lb/>
            qui in duobus punctis ſolis motum habentibus in recta, quæ
              <lb/>
            illa conjungit, deberent, uti monuimus num. </s>
            <s xml:space="preserve">192, ſine exter-
              <lb/>
            nis actionibus eſſe conſtantis ſemper magnitudinis. </s>
            <s xml:space="preserve">In acceſſu
              <lb/>
            tamen in utroque caſu ad compenetrationem ſane nunquam
              <lb/>
            deveniretur: </s>
            <s xml:space="preserve">in receſſu vero in primo caſu cruris aſymptotici,
              <lb/>
            & </s>
            <s xml:space="preserve">attractionis in infinitum creſcentis cum area curvæ i
              <lb/>
            n infi-
              <lb/>
            nitum aucta, itidem nunquam deveniretur ad diſtantiam illius
              <lb/>
            aſymptoti. </s>
            <s xml:space="preserve">Quare in eo primo caſu utcunque vehemens eſſet
              <lb/>
            interna maſſæ fermentatio, utcunque magnis viribus ab exter-
              <lb/>
            nis punctis in majore diſtantia ſitis perturbaretur eadem maſſa,
              <lb/>
            ipſius diſſolutio per nullam finitam vim, aut velocitatem al-
              <lb/>
            teri parti impreſſam haberi unquam poſſet.</s>
            <s xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:space="preserve">461. </s>
            <s xml:space="preserve">At in ſecundo caſu, in quo arcus attractivus ille ulti-
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0264-02" xlink:href="note-0264-02a" xml:space="preserve">In ſecundo ca-
                <lb/>
              fu arcus attra-
                <lb/>
              ctivi ingentis,
                <lb/>
              ſed finiti egreſ-
                <lb/>
              ſus partis pun-
                <lb/>
              ctorum excuſſo-
                <lb/>
              rum e fine oſcil-
                <lb/>
              lationis ſine re-
                <lb/>
              greſſu.</note>
            mus ejus ſpatii ingens eſſet, ſed finitus, poſſet utique quorun-
              <lb/>
            dam punctorum in illa agitatione augeri excurſus uſque ad li-
              <lb/>
            mitem, poſt quem limitem ſuccedente repulſione, jam illud
              <lb/>
            punctum a maſſa illa quodammodo velut avulſum avolaret, & </s>
            <s xml:space="preserve">
              <lb/>
            motu accelerato recederet. </s>
            <s xml:space="preserve">Si poſt eum limitem ſumma area-
              <lb/>
            rum repulſivarum eſſet major, quam ſumma attractivarum, do-
              <lb/>
            nec deveniatur ad arcum illum, qui gravitatem exprimit, in
              <lb/>
            quo vis jam eſt perquam exigua, & </s>
            <s xml:space="preserve">area aſymptotica ulterior
              <lb/>
            in infinitum etiam producta, eſt finita, & </s>
            <s xml:space="preserve">exigua; </s>
            <s xml:space="preserve">tum vero
              <lb/>
            puncti elapſi receſſus ab illa maſſa nunquam ceſſaret actione
              <lb/>
            maſſæ ipſius, ſed ipſum punctum pergeret recedere, donec a-
              <lb/>
            liorum punctorum ad illam maſſam non pertinentium viribus
              <lb/>
            ſiſteretur, vel detorqueretur utcunque. </s>
            <s xml:space="preserve">In fortuita autem agi-
              <lb/>
            tatione interna, ut & </s>
            <s xml:space="preserve">in externa perturbatione fortuita, illud
              <lb/>
            accidet, quod in omnibus fortuitis combinationibus accidit,
              <lb/>
            ut numerus caſuum cujuſdam dati generis in dato ingenti nu-
              <lb/>
            mero caſuum æque poſſibilium dato tempore recurrat ad ſen-
              <lb/>
            ſum idem, adeoque effluxus eorum punctorum, ſi maſſa per-
              <lb/>
            ſeveret ad ſenſum eadem, erit dato tempore ad ſenſum idem,
              <lb/>
            vel, maſſa multum imminuta, imminuetur in aliqua </s>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>