Clavius, Christoph, In Sphaeram Ioannis de Sacro Bosco commentarius

Table of Notes

< >
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
< >
page |< < (227) of 525 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div xml:id="echoid-div455" type="section" level="1" n="147">
          <pb o="227" file="263" n="264" rhead="Ioan. de Sacro Boſco."/>
        </div>
        <div xml:id="echoid-div458" type="section" level="1" n="148">
          <head xml:id="echoid-head153" xml:space="preserve">COMMENTARIVS.</head>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s9199" xml:space="preserve">
              <emph style="sc">Explicat</emph>
            hoc loco nomina, & </s>
            <s xml:id="echoid-s9200" xml:space="preserve">oſſicia circuli Aequinoctialis, docens, tum
              <lb/>
            vocari Aequinoctialem, quia per illum tranſiens Sol, in principio videlicet
              <lb/>
            ♈, & </s>
            <s xml:id="echoid-s9201" xml:space="preserve">♎, efficit æquinoctium in uniuerſa terra, hoc eſt, diem artificialem ęqua
              <lb/>
            lem nocti artificiali conſtituit.</s>
            <s xml:id="echoid-s9202" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s9203" xml:space="preserve">
              <emph style="sc">Eandem</emph>
            ob cauſam ait, ipſum appellari Aequatorem diei, ac noctis. </s>
            <s xml:id="echoid-s9204" xml:space="preserve">Item
              <lb/>
            nominari cingulum primi motus, quod nimirum primum motum diuidat in
              <lb/>
            duo æqualia. </s>
            <s xml:id="echoid-s9205" xml:space="preserve">Cum enim motus diuidatur ad diuiſionem mobilis, ut uolunt
              <lb/>
            philoſophi, diuidet utique Aequator motum primi mobilis bifariam, quan-
              <lb/>
            doquidem & </s>
            <s xml:id="echoid-s9206" xml:space="preserve">primum mobile in duas medietates diuidit. </s>
            <s xml:id="echoid-s9207" xml:space="preserve">In gratiam huius
              <lb/>
            repetit duplicem illum motum cælorum, ab ortu videlicet in occaſum, & </s>
            <s xml:id="echoid-s9208" xml:space="preserve">ab
              <lb/>
            occaſu in ortum, vt perſpicuum eſt in litera.</s>
            <s xml:id="echoid-s9209" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <note position="right" xml:space="preserve">Varia nomi
            <lb/>
          na circuli ę-
            <lb/>
          quinoctia-
            <lb/>
          liss.</note>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s9210" xml:space="preserve">
              <emph style="sc">Graeci</emph>
            appellant hunc circulum ἰσημέρινον, id eſt, Aequidialem, quia
              <lb/>
            nimirum. </s>
            <s xml:id="echoid-s9211" xml:space="preserve">Sole in eo decurrente, fit dies æqualis nocti. </s>
            <s xml:id="echoid-s9212" xml:space="preserve">Vnde quemadmodum
              <lb/>
            Latini eum denominant à nocte, ita Græcis placuit ei nomen imponere a die.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s9213" xml:space="preserve">A Ptolemæo dicitur Linea, Circulus, feu orbis æquationis diei. </s>
            <s xml:id="echoid-s9214" xml:space="preserve">Ab Alphraga-
              <lb/>
            no Circulus Aequinoctij. </s>
            <s xml:id="echoid-s9215" xml:space="preserve">Volunt etiam plerique, eum hiſce nominib. </s>
            <s xml:id="echoid-s9216" xml:space="preserve">appella-
              <lb/>
            ri, non quòd Sol in eo exiſtens æquinoctium efficiat ubique; </s>
            <s xml:id="echoid-s9217" xml:space="preserve">ſed quod in ſphę
              <lb/>
            ra recta, quæ illi ſubiacet, noctes dierum artificialium magnitudinem nunquã
              <lb/>
            excedant, ſed perpetuo dies noctibus ſint æquales, ubicunque Sol exiſtat, ut in
              <lb/>
            3. </s>
            <s xml:id="echoid-s9218" xml:space="preserve">cap. </s>
            <s xml:id="echoid-s9219" xml:space="preserve">ex ponemus. </s>
            <s xml:id="echoid-s9220" xml:space="preserve">Solet etiam nonnunquam circulus Aequinoctialis dici ab
              <lb/>
            Aſtronomis Maximus parallelorum. </s>
            <s xml:id="echoid-s9221" xml:space="preserve">Appellant enim circulos parallelos eos,
              <lb/>
            quos ſtellæ, & </s>
            <s xml:id="echoid-s9222" xml:space="preserve">ſingula cæli puncta ad motum diurnum deſcribũt, quorum om-
              <lb/>
            nium maximus eſt, ut conſtat, Aequator.</s>
            <s xml:id="echoid-s9223" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s9224" xml:space="preserve">
              <emph style="sc">Qvod</emph>
            autem communiter dici ſolet; </s>
            <s xml:id="echoid-s9225" xml:space="preserve">In uniuerſa terra æquinoctium fieri
              <lb/>
              <note position="right" xlink:label="note-263-02" xlink:href="note-263-02a" xml:space="preserve">Qũo intelli
                <lb/>
              gatur, bis in
                <lb/>
              anno fieri
                <lb/>
              æquinoctiũ
                <lb/>
              in uniuerſ@
                <lb/>
              terra.</note>
            bis in anno, Sole nimirum exiſtente in principio ♈, & </s>
            <s xml:id="echoid-s9226" xml:space="preserve">♎, intelligendum eſt,
              <lb/>
            vbi contingit uiciſſitudo diei, & </s>
            <s xml:id="echoid-s9227" xml:space="preserve">noctis ſpacio 24. </s>
            <s xml:id="echoid-s9228" xml:space="preserve">horarum, hoc eſt, ubi Aequi
              <lb/>
            noctialis circulus interſecat Horizontem, & </s>
            <s xml:id="echoid-s9229" xml:space="preserve">ab eodẽ interſecatur. </s>
            <s xml:id="echoid-s9230" xml:space="preserve">Quod ideo
              <lb/>
            dixerim, ut excludamus ab hac propoſitione uniuerſali regiones illas; </s>
            <s xml:id="echoid-s9231" xml:space="preserve">quæ di-
              <lb/>
            recte polis mundi ſubiacent. </s>
            <s xml:id="echoid-s9232" xml:space="preserve">In illis etenim regionibus dies, quæ unica tantũ
              <lb/>
            eſt in anno continet ſex menſes, & </s>
            <s xml:id="echoid-s9233" xml:space="preserve">nox totidem, ut prope finem 3. </s>
            <s xml:id="echoid-s9234" xml:space="preserve">cap. </s>
            <s xml:id="echoid-s9235" xml:space="preserve">conſta-
              <lb/>
            bit: </s>
            <s xml:id="echoid-s9236" xml:space="preserve">uel certe propoſitio illa communis intelligenda eſt negatiue, quaſi dicatur
              <lb/>
            diem non eſſe inæqualem nocti, quod quidem uerum eſt, etiam ſub polis, Sole
              <lb/>
            in Aequinoctiali circulo exiſtente: </s>
            <s xml:id="echoid-s9237" xml:space="preserve">quia tunc dies non eſt nocti inæqualis.</s>
            <s xml:id="echoid-s9238" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s9239" xml:space="preserve">
              <emph style="sc">In</emph>
            omnibus uero regionibus, in quibus Aequator, & </s>
            <s xml:id="echoid-s9240" xml:space="preserve">Horizon ſeſe mutuo
              <lb/>
              <note position="right" xlink:label="note-263-03" xlink:href="note-263-03a" xml:space="preserve">Cur Sole
                <lb/>
              exiſtente in
                <lb/>
              Aequatore,
                <lb/>
              fiat æquin@
                <lb/>
              ctium.</note>
            interſecant, fieri æquinoctiũ, dum Sol in Aequatore moratur, facile hac ratio-
              <lb/>
            ne poterit demonſtrari. </s>
            <s xml:id="echoid-s9241" xml:space="preserve">Quoniam uterq; </s>
            <s xml:id="echoid-s9242" xml:space="preserve">circulus, Aequator, ſ. </s>
            <s xml:id="echoid-s9243" xml:space="preserve">atq; </s>
            <s xml:id="echoid-s9244" xml:space="preserve">Horizon,
              <lb/>
            eſt maximus, diuidet alter alterum bifariam per propoſ. </s>
            <s xml:id="echoid-s9245" xml:space="preserve">11. </s>
            <s xml:id="echoid-s9246" xml:space="preserve">lib. </s>
            <s xml:id="echoid-s9247" xml:space="preserve">1. </s>
            <s xml:id="echoid-s9248" xml:space="preserve">Theodoſij, ut
              <lb/>
            ſupra dictum eſt, & </s>
            <s xml:id="echoid-s9249" xml:space="preserve">propterea in quacun que regione, ubi hi duo circuli ſe mu
              <lb/>
            tuo ſecant, exiſtet una medietas Aequatoris ſupra Horizontem, altera uero in
              <lb/>
            fra. </s>
            <s xml:id="echoid-s9250" xml:space="preserve">Cum igitur Sol ab ortu in occaſum æquabiliter feratur, efficitur, vt tantũ
              <lb/>
            temporis conſumat ſupra hemiſphærium, quæ quidem mora diem efficit ar-
              <lb/>
            tificialem, quantum ſub hemiſphęrio, quę mora noctem artificialem cõſtituit.</s>
            <s xml:id="echoid-s9251" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p style="it">
            <s xml:id="echoid-s9252" xml:space="preserve">VNDE notandum, quòd polus mundi, qui nobis ſemper apparet,
              <lb/>
            dicitur polus ſeptentrionalis, arcticus, uel borealis. </s>
            <s xml:id="echoid-s9253" xml:space="preserve">Septentrionalis dici-
              <lb/>
            tur à ſeptentrione, hoc eſt, à minori urſa, quæ dicitur à ſeptem, & </s>
            <s xml:id="echoid-s9254" xml:space="preserve"/>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>