269232Comment. in II. Cap. Sphæræ
VSVS TABVLARVM PRÆCEDENTIVM.
Si gradus in horas ſunt commutandi, accipiendi erunt gradus in priori ta-
11Qua ratio-
ne ex præce
dentibus ta
bulis redu-
cantur gra
dus acminu
ta ad hora,
& cotra. bella ſub titulo G. & mox duæ ſubſequentes columnę iudicabunt horas, minu
taq́; horarum, quæ gradibus acceptis debentur. Sic uides gradibus 4. reſponde
re min. 16. horæ. Item gradib. 27. horam 1. min. 48. Item gradibus 45. horas 3.
min. 0. Item gradibus 250. horas 86. min. 40. & c. Quod ſi numerus graduum
præciſe in prædicta tabella non reperiatur, accipiendus erit numerus proxi-
me minor, cum horis, ac minutis reſpondentibus: Deinde reliqui gradus ite-
rum ſumendi cum horis & minutis correſpondentibus: Atque tandem poſte-
riores horæ, ac minuta cum prioribus coniungenda. Vt ſi ſcire lubeat, quot
horæ reſpondeant gradibus 215. Accipiendæ erunt hocæ 14. reſpondentes gra
dibus 210. Deinde ſumenda min. 20. reſpondentia reliquis gradibus 5. Atque
ita gradibus 215. debentur horæ 14. min. 20. & ſic de cæteris.
11Qua ratio-
ne ex præce
dentibus ta
bulis redu-
cantur gra
dus acminu
ta ad hora,
& cotra. bella ſub titulo G. & mox duæ ſubſequentes columnę iudicabunt horas, minu
taq́; horarum, quæ gradibus acceptis debentur. Sic uides gradibus 4. reſponde
re min. 16. horæ. Item gradib. 27. horam 1. min. 48. Item gradibus 45. horas 3.
min. 0. Item gradibus 250. horas 86. min. 40. & c. Quod ſi numerus graduum
præciſe in prædicta tabella non reperiatur, accipiendus erit numerus proxi-
me minor, cum horis, ac minutis reſpondentibus: Deinde reliqui gradus ite-
rum ſumendi cum horis & minutis correſpondentibus: Atque tandem poſte-
riores horæ, ac minuta cum prioribus coniungenda. Vt ſi ſcire lubeat, quot
horæ reſpondeant gradibus 215. Accipiendæ erunt hocæ 14. reſpondentes gra
dibus 210. Deinde ſumenda min. 20. reſpondentia reliquis gradibus 5. Atque
ita gradibus 215. debentur horæ 14. min. 20. & ſic de cæteris.
Si vero minuta, uel ſecunda graduum in horas ſunt conuertenda, accipien
da erunt minuta, uel ſecunda graduum, ſupra titulos M, vel S, & illico ſequen
tes duæ columnæ oſtendent minuta, ſecunda, uel tertia horarum, vt literæ,
quæ ad pedem tabellæ ſunt poſitæ, indicant. Hac ratione cernis, minutis 56.
vnius gradus reſpondere min. 3. ſec. 44. unius horæ. Item ſecundis 25. unius
gradus deberi ſec. 1. ter. 40. unius horæ.
da erunt minuta, uel ſecunda graduum, ſupra titulos M, vel S, & illico ſequen
tes duæ columnæ oſtendent minuta, ſecunda, uel tertia horarum, vt literæ,
quæ ad pedem tabellæ ſunt poſitæ, indicant. Hac ratione cernis, minutis 56.
vnius gradus reſpondere min. 3. ſec. 44. unius horæ. Item ſecundis 25. unius
gradus deberi ſec. 1. ter. 40. unius horæ.
Havd aliter ex poſſeriori tabella reducentur horæ, minuta, ſecunda, ac
terria horatum ad gradus, minuta ſecunda, & tertia, & c.
terria horatum ad gradus, minuta ſecunda, & tertia, & c.
Qvod ſi huiuſcemodi@ tabellis u ti quis noluerit, reducentur gradus, mi-
22Quo pacto
ex grad &
min. fiant
horæ, &
min. & con
tra, qũo ex
hor. & min.
fiant grad.
& minu@a. nuta, & c. hoc modo. Multiplicentur gradus, minuta, ſecunda, & c. per 4. Nam
producti numeri dabunt partes temporis proxime minores. Vt productus nu-
merus ex gradibus dabit minuta hora@um, productus uero numerus ex minu-
tis graduum dabit ſecunda horarum, & c. E X E M P L V M. Si grad. 9. min. 40.
ſec. 20. multiplicentur per 4. producentur hor. o minut. 36. ſec. 160. ter. 80. hoc
eſt, hor. 0. min. 38. ſec. 41. ter. 20. Rurſus ſi grad. 20. min. 40. multiplicen-
tur per 4. gig@entur hor. 0. min. 80. ſec. 160. hoc eſt, hor. 1. min. 22. ſec. 40. atque
ita de cæteris.
22Quo pacto
ex grad &
min. fiant
horæ, &
min. & con
tra, qũo ex
hor. & min.
fiant grad.
& minu@a. nuta, & c. hoc modo. Multiplicentur gradus, minuta, ſecunda, & c. per 4. Nam
producti numeri dabunt partes temporis proxime minores. Vt productus nu-
merus ex gradibus dabit minuta hora@um, productus uero numerus ex minu-
tis graduum dabit ſecunda horarum, & c. E X E M P L V M. Si grad. 9. min. 40.
ſec. 20. multiplicentur per 4. producentur hor. o minut. 36. ſec. 160. ter. 80. hoc
eſt, hor. 0. min. 38. ſec. 41. ter. 20. Rurſus ſi grad. 20. min. 40. multiplicen-
tur per 4. gig@entur hor. 0. min. 80. ſec. 160. hoc eſt, hor. 1. min. 22. ſec. 40. atque
ita de cæteris.
Iam uero, ſi horæ, minuta, &
c.
diuidantur per 4.
producentur partes Ae-
quatoris proxime maior@@. Vt ex tertijs horarum producentur ſecunda gra-
duum; ex ſecundis horarum producentur minuta graduum; ex minutis hora-
rum producentur gradus; & ex horis deniq; producentur partes unius partis
Aequatoris, quæ comprehendat grad. 60. quemadmodum, & unus gradus com
plectitur min. 60. E X E M P L V M. Si hor. 0. minu. 38. ſec. 41. ter. 20. diui-
dantur per 4. producentur partes 0. ( quatum quælibet complectatur grad.
60.) g@ad. 9 {1/2}. min. 10 {1/4}. ſec. 5. hoc eſt, part. 0. grad. 9. minu. 40. ſec. 20. Nam
grad. {1/2}. facit min. 30. quæ cum min. 10. faciunt min. 40. Item min. {1/4}. facit ſec.
15. quæ cum ſec. 5. faciunt ſec. 20. Rurſus ſi hor. 1. minu. 22. ſec. 40. diuidantur
per 4. prouenient par. {1/4}. (ex illis, quarum quælibet complectitur grad. 60.)
grad. 5 {1/2}. min. 10. hoc eſt, grad. 20. minu. 40. propterea quòd part. {1/4}. (ex illis,
quarum quælibet grad. 60. continer) facir grad. 15. quæ cum grad. 5. faciunt gr.
20. Item grad. {1/2}. facit mi@u. 30. quæ cum min. 10. faciunt min. 40. atque ita
de cæteris.
quatoris proxime maior@@. Vt ex tertijs horarum producentur ſecunda gra-
duum; ex ſecundis horarum producentur minuta graduum; ex minutis hora-
rum producentur gradus; & ex horis deniq; producentur partes unius partis
Aequatoris, quæ comprehendat grad. 60. quemadmodum, & unus gradus com
plectitur min. 60. E X E M P L V M. Si hor. 0. minu. 38. ſec. 41. ter. 20. diui-
dantur per 4. producentur partes 0. ( quatum quælibet complectatur grad.
60.) g@ad. 9 {1/2}. min. 10 {1/4}. ſec. 5. hoc eſt, part. 0. grad. 9. minu. 40. ſec. 20. Nam
grad. {1/2}. facit min. 30. quæ cum min. 10. faciunt min. 40. Item min. {1/4}. facit ſec.
15. quæ cum ſec. 5. faciunt ſec. 20. Rurſus ſi hor. 1. minu. 22. ſec. 40. diuidantur
per 4. prouenient par. {1/4}. (ex illis, quarum quælibet complectitur grad. 60.)
grad. 5 {1/2}. min. 10. hoc eſt, grad. 20. minu. 40. propterea quòd part. {1/4}. (ex illis,
quarum quælibet grad. 60. continer) facir grad. 15. quæ cum grad. 5. faciunt gr.
20. Item grad. {1/2}. facit mi@u. 30. quæ cum min. 10. faciunt min. 40. atque ita
de cæteris.