Cardano, Girolamo
,
De subtilitate
,
1663
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Figures
Thumbnails
Page concordance
<
1 - 30
31 - 60
61 - 90
91 - 120
121 - 150
151 - 180
181 - 210
211 - 240
241 - 270
271 - 300
301 - 330
331 - 360
361 - 390
391 - 403
>
Scan
Original
261
262
263
264
265
266
267
268
269
270
271
272
273
274
275
276
277
278
279
280
281
282
283
284
285
286
287
288
289
290
<
1 - 30
31 - 60
61 - 90
91 - 120
121 - 150
151 - 180
181 - 210
211 - 240
241 - 270
271 - 300
301 - 330
331 - 360
361 - 390
391 - 403
>
page
|<
<
of 403
>
>|
<
archimedes
>
<
text
>
<
body
>
<
chap
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.012008
">
<
pb
pagenum
="
623
"
xlink:href
="
016/01/270.jpg
"/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1651
"/>
<
lb
/>
horum iam (vt dixi) demonſtrauimus. </
s
>
<
s
id
="
s.012009
">Ve
<
lb
/>
rùm quomodo tam tenue linum tantam vim
<
lb
/>
<
figure
id
="
id.016.01.270.1.jpg
"
xlink:href
="
016/01/270/1.jpg
"
number
="
125
"/>
<
lb
/>
ſuſtineat, vt mali ipſi & funes
<
lb
/>
quàm vela faciliùs frangantur,
<
lb
/>
hæc eſt: quoniam impetus venti
<
lb
/>
per partes carbaſi diuiditur. </
s
>
<
s
id
="
s.012010
">Sit
<
lb
/>
enim carboſus ABCDE, & ſi
<
lb
/>
in A parte, tota vis colligeretur
<
lb
/>
quæ nauem impellit, cùm etiam
<
lb
/>
B ſinuetur duplo magis, ac tri
<
lb
/>
plo, & ſecundum numerum partium velo
<
lb
/>
cius moueret? </
s
>
<
s
id
="
s.012011
">At non mouetur,
<
expan
abbr
="
nõ
">non</
expan
>
igitur to
<
lb
/>
ta vis in vna parte colligitur. </
s
>
<
s
id
="
s.012012
">Neceſſe eſt
<
lb
/>
igitur vim diſtribui iuxta partes magnitudi
<
lb
/>
nis veli. </
s
>
<
s
id
="
s.012013
">Ac collectio hæc fit iuxta multipli
<
lb
/>
candi rationem, non additionis: igitur à
<
lb
/>
<
figure
id
="
id.016.01.270.2.jpg
"
xlink:href
="
016/01/270/2.jpg
"
number
="
126
"/>
<
lb
/>
paruo impetu magnum
<
lb
/>
pondus ſic mouetur. </
s
>
<
s
id
="
s.012014
">Si
<
lb
/>
enim quatuor triplas iun
<
lb
/>
xeris, fit duodecupla: fi
<
lb
/>
multiplicaueris, fiet pro
<
lb
/>
portio octuaginta vnius ad
<
lb
/>
vnum. </
s
>
<
s
id
="
s.012015
">Ex ſe igitur quintu
<
lb
/>
plis colliguntur per iam additionis 30. ex
<
lb
/>
quinque autem duplis multiplicat inuicem
<
lb
/>
32. Si igitur inuicem conferantur, quinque
<
lb
/>
duplæ mouebunt pondus ſex quintuplarum.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.012016
">Ob id vela magna difficilius frangantur par
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1652
"/>
<
lb
/>
uis dum æqualiter mouent. </
s
>
<
s
id
="
s.012017
">Nec eſt ratio
<
lb
/>
motus, vt velorum: nam carboſus, quæ paſſus
<
lb
/>
obtineat decem, ſi nauim impellit paſſuum
<
lb
/>
1000. quatuor in ſingulas horas, quæ 15.
<
lb
/>
paſſus magnitudinis obtinet, eò velocius
<
lb
/>
mouebit, quò proportio exceſſus 15. ad ma
<
lb
/>
gnitudinem à qua primum nauis moueri in
<
lb
/>
cipit, ad exceſſum decem paſſuum ad ean
<
lb
/>
dem. </
s
>
<
s
id
="
s.012018
">Similiter & de altitudine. </
s
>
<
s
id
="
s.012019
">Sed alia ra
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1653
"/>
<
lb
/>
tio eſt. </
s
>
<
s
id
="
s.012020
">Facit etiam ad tutelam carbaſorum
<
lb
/>
venti ſubſtantia mollior, & motus conſimi
<
lb
/>
lis. </
s
>
<
s
id
="
s.012021
">Sicut enim motus concurſus, cuius tre
<
lb
/>
mulus pars eſt, ad fracturam plurimùm fa
<
lb
/>
cit, ita fugitiuus qualis in velis plurimum
<
lb
/>
prohibet: quoniam omnis motus circa ali
<
lb
/>
quid fit quod quieſcat.
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1654
"/>
</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.012022
">
<
margin.target
id
="
marg1648
"/>
Ictus cur fe
<
lb
/>
riat, pondus
<
lb
/>
non.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.012023
">
<
margin.target
id
="
marg1649
"/>
Ictus quomo
<
lb
/>
do validiſ
<
lb
/>
ſimi, & vbi.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.012024
">
<
margin.target
id
="
marg1650
"/>
Cur in ictu
<
lb
/>
attractio
<
lb
/>
gladij ad
<
lb
/>
ſcindendum
<
lb
/>
<
expan
abbr
="
plurimũ
">plurimum</
expan
>
con
<
lb
/>
ducat.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.012025
">Haſtæ lon
<
lb
/>
giores cur
<
lb
/>
tranſuerbe
<
lb
/>
rent magis
<
lb
/>
breuibus.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.012026
">Nauis à ve
<
lb
/>
lis cur tam
<
lb
/>
celeriter mo
<
lb
/>
ueatur.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.012027
">
<
margin.target
id
="
marg1651
"/>
Cur vela
<
expan
abbr
="
cũ
">cum</
expan
>
<
lb
/>
tanto impetu
<
lb
/>
ſinuentur, à
<
lb
/>
ventis non
<
lb
/>
<
expan
abbr
="
diſrumpãtur
">diſrumpantur</
expan
>
.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.012028
">
<
margin.target
id
="
marg1652
"/>
Vela magna
<
lb
/>
tutiora par
<
lb
/>
uis à fractu
<
lb
/>
ra.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.012029
">
<
margin.target
id
="
marg1653
"/>
Ratio motus
<
lb
/>
nauium
<
lb
/>
carbaſis.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.012030
">
<
margin.target
id
="
marg1654
"/>
Seræ quomo
<
lb
/>
do ab vnci
<
lb
/>
nis tutæ
<
expan
abbr
="
fiãt
">fiant</
expan
>
.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.012031
">Facilior eſt clauium ratio, ſed tamen eiuſ
<
lb
/>
dem generis. </
s
>
<
s
id
="
s.012032
">Nam cùm ſecundum latitudi
<
lb
/>
nem
<
expan
abbr
="
diuidtũur
">diuiduntur</
expan
>
, vncinus breuis ſolùm poteſt
<
lb
/>
immiti, vndè cùm ab axe parum diſtet, non
<
lb
/>
poteſt repagulum retrò agi: longus etiam
<
lb
/>
vncinus ac ſtrictus vim, & robur non habet.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.012033
">Duriora tamen repagula, & plura ſeptis di
<
lb
/>
ſtincta, tutiora aduerſus vncinos. </
s
>
<
s
id
="
s.012034
">Securiſſi
<
lb
/>
ma ſera, quæ obicem habet, altera clauis par
<
lb
/>
te tollendum, altera repagulum, ſepto inter
<
lb
/>
obicem ac repagulum intercedente. </
s
>
<
s
id
="
s.012035
">Si ſera
<
lb
/>
rum modos hîc narrare voluero, tædium res
<
lb
/>
ipſa pariet. </
s
>
<
s
id
="
s.012036
">Vnius tamen exemplum ſubii
<
arrow.to.target
n
="
marg1655
"/>
<
lb
/>
ciam, quàm Ianellus conſtruxit. </
s
>
<
s
id
="
s.012037
">Hæc ſub
<
lb
/>
quouis nomine quod ſeptem literis conſta
<
lb
/>
ret, ad vnguem claudi poterat: nec ſub alio
<
lb
/>
quàm clauſa eſſet reſerari. </
s
>
<
s
id
="
s.012038
">Orbis primùm
<
lb
/>
erat ſolidus, atque ex aduerſo lenis parte an
<
lb
/>
teriore canalis ex centro rectus prominebat,
<
lb
/>
in cuius faſtigio cochlea maſcula breuis
<
lb
/>
erat. </
s
>
<
s
id
="
s.012039
">In huius etiam orbis marginæ alius eſt
<
lb
/>
canalis inanis, rotundus, magnitudine æqua
<
lb
/>
lis, & æquidiſtans: atque ex aduerſo duæ li
<
lb
/>
neæ paruæ limbum diſtinguunt. </
s
>
<
s
id
="
s.012040
">His lineis
<
lb
/>
ſeptem dictionis literæ, orbiculos circuma
<
lb
/>
gendo, aptandove, è directo poni debent,
<
lb
/>
eo ordine quem ſeruare inſtituiſti: vt no
<
lb
/>
men (gratia exempli) ſeptem literarum ſit
<
lb
/>
SERPENS, ſinguli orbes è directo ſpatij
<
lb
/>
duarum linearum ſuam literam conſtituent,
<
lb
/>
vt vel claudi, vel aperiri poſſit. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.012041
">
<
margin.target
id
="
marg1655
"/>
Seræ quæ ſub
<
lb
/>
quocunque
<
lb
/>
nomine clau
<
lb
/>
di poreſt.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.012042
">Erunt enim ſeptem orbes in margine al
<
lb
/>
phabetum habentes, quorum vnum pro
<
lb
/>
exemplo in margine deſcripſi: aut totidem
<
lb
/>
numero, quotus eſt literarum numerus, ſub
<
lb
/>
quo claudi debet. </
s
>
<
s
id
="
s.012043
">In medio circulus latus,
<
lb
/>
totidem diſtinctus ſpatiis, quot ſunt in mar
<
lb
/>
gine literæ. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.012044
">Totidem quoque orbiculi dentati, quot
<
lb
/>
ſunt ordines alphabeti. </
s
>
<
s
id
="
s.012045
">Hos in tertia figura
<
lb
/>
denticulo adiecto deſcripſi: vel, vt in quarta,
<
lb
/>
partem orbium ſecundæ figuræ poſteriorem
<
lb
/>
cùm ſpatio in orbiculo medio, cui denticu
<
lb
/>
lus parui orbis infigatur. </
s
>
<
s
id
="
s.012046
">Manifeſtum eſt
<
lb
/>
enim, ſic circumuerſo ſecundo orbe ſimul
<
lb
/>
& tertium ſecum trahi, & tamen non niſi
<
lb
/>
fixa litera loco ſuo vnus alteri, aut iungi po
<
lb
/>
terit, aut auelli. </
s
>
<
s
id
="
s.012047
">Cùm concluſa fuerit ſera cir
<
lb
/>
cumaguntur orbes abſque impedimento, vt
<
lb
/>
ſic nominis ratio confundatur. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.012048
">Sed iſta mittamus, quæ magis curioſa
<
lb
/>
<
figure
id
="
id.016.01.270.3.jpg
"
xlink:href
="
016/01/270/3.jpg
"
number
="
127
"/>
<
lb
/>
ſunt, quàm vtilia: illud potius quod ad quo
<
lb
/>
tidianum vſum pertinet doceamus, ſcilicet
<
lb
/>
quonam pacto in arca pecuniæ ita abſcondi
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1656
"/>
<
lb
/>
poſſint, vt neque veſtigium loci appareat:
<
lb
/>
nec ſi ſciatur, niſi confracta arca pecuniæ,
<
lb
/>
aut gemmæ extrahi. </
s
>
<
s
id
="
s.012049
">Pluribus enim prodeſt
<
lb
/>
ſcire quòd ſint: nam etſi non cognoſcant
<
lb
/>
vbi, prætentant, veſtigant: & quandoque eò
<
lb
/>
licentiæ perueniunt, vt frangere aggredian
<
lb
/>
tur. </
s
>
<
s
id
="
s.012050
">Nihil enim magis fures, ac latrones au
<
lb
/>
dere facit, quàm ſcire, ceróque cognoſcere
<
lb
/>
adeſſe prædam, & ſi vbi exquiſitè ſit neſ
<
lb
/>
ciant: vt contrà nihil tam illorum frangit
<
lb
/>
audaciam, quàm ſi dubitent prædam non ad
<
lb
/>
eſſe. </
s
>
<
s
id
="
s.012051
">Itaque conandum ad ſecuritatem maxi
<
lb
/>
mè vt nidulus lateat: deinde etiamſi ſciant
<
lb
/>
adeſſe, vt difficillimè extraxi poſſit. </
s
>
<
s
id
="
s.012052
">Nemo
<
lb
/>
ignorat materiam è ferro, craſſitudinem ta
<
lb
/>
bularum neceſſariam eſſe. </
s
>
<
s
id
="
s.012053
">Tum verò vſitata,
<
lb
/>
duplicem arcæ fundum, aut è lateribus arcu
<
lb
/>
las, & recondita ſcriniola abditóſque receſ
<
lb
/>
ſus, quæ omnia ſagacem virum haud fallere
<
lb
/>
poſſunt, cum craſſitudinem partium, & late-</
s
>
</
p
>
</
chap
>
</
body
>
</
text
>
</
archimedes
>