Guevara, Giovanni di, In Aristotelis mechanicas commentarii, 1627

Page concordance

< >
< >
page |< < of 303 > >|
    <archimedes>
      <text>
        <body>
          <chap id="N10019">
            <p id="N17B6D" type="main">
              <s id="N17B95">
                <pb pagenum="263" xlink:href="005/01/271.jpg"/>
              qua in abſentia primi motoris moueat. </s>
              <s id="N17B9F">
                <expan abbr="Ideoq.">Ideoque</expan>
              concludit:
                <lb/>
              Ceſſat autem cum in ipſo contiguo minor fuerit virtus,
                <lb/>
              quàm vt moueat. </s>
              <s id="N17BA9">Quæ ſanè virtus cum naturaliter aeri,
                <lb/>
              vel aquæ non inſit, ſatis conuincitur, eam ab alio, ſcilicet à
                <lb/>
              primo motore mutuari debere. </s>
              <s id="N17BB0">Nec oppoſitum Ariſtote­
                <lb/>
              lem ſenſiſſe, quippe qui paulò inferius tex. 85. loquens ad­
                <lb/>
              huc de medio tanquam inſtrumento continuè mouente
                <lb/>
              ait: Aut ipſum oportet pellere, aut trahere, vel vtrumque
                <lb/>
              aliquid aliud excipiens ab alio (videlicet virtutem impreſ­
                <lb/>
              ſam à primo motore) ſicut dudum dictum eſt in ijs, quæ
                <lb/>
              proijciuntur. </s>
              <s id="N17BC1">Quibus conſentanea protulit 11. ſect. </s>
              <s id="N17BC4">pro­
                <lb/>
              blem quæſt. </s>
              <s id="N17BC9">6. vbi perpetuè motum mouere docet, ac mo­
                <lb/>
              tum aerem motori ſuccedere, donec omnis conatus mo­
                <lb/>
              uendi emarceſcat cum aer non amplius impellere, vel te­
                <lb/>
              lum, vel aerem poteſt. </s>
              <s id="N17BD2">Concedit igitur proprium cona­
                <lb/>
              tum in aere, tanquam in inſtrumento ſeparato motoris, tan
                <lb/>
              dem marceſcere ob deſitionem potentiæ, ſeu virtutis im­
                <lb/>
              pulſiuæ, qua eliciebatur in abſentia ipſius primi motoris.
                <lb/>
              </s>
              <s id="N17BDC">Item 3. de Cælo tex. 28. loquendo de motione naturali, ac
                <lb/>
              violenta, ait, vtrique aerem, tanquam inſtrumentum extrin­
                <lb/>
              ſecum, deſeruire. </s>
              <s id="N17BE5">Sicut 8. Phyſicor. tex. 33. etiam dixerat,
                <lb/>
              afferens illud exemplum: Vt baculus (inquit) mouet lapi­
                <lb/>
              dem, & mouetur à manu mota ab homine. </s>
              <s id="N17BF0">Vnde colligit
                <lb/>
              vtraque mouere, & primum, & vltimum. </s>
            </p>
            <p id="N17BF5" type="main">
              <s id="N17BF7">Illud autem his in locis magnopere obſeruandum eſt,
                <lb/>
              Ariſtotelem ſemper loqui de motore extrinſeco, quem in
                <lb/>
              motibus quoque naturalibus grauium, & leuium ibidem
                <lb/>
              admittit, ne concedere cogatur corpora inanimata moueri
                <lb/>
              à ſeipſis, huiuſmodi motus referens ad generantem grauita­
                <lb/>
              tem, aut leuitatem, vel ad remouentem impedimenta.
                <lb/>
              </s>
              <s id="N17C05">Quamobrem ſicut ipſe Philoſophus non per hoc negat,
                <lb/>
              grauia, & leuia habere formam quandam inhærentem, at­
                <lb/>
              que intrinſecam, quæ natura ſua tendunt ſurſum, aut deor­
                <lb/>
              ſum, vt apertè conceſſerat tex. præcedenti nempe 8. Phyſic.
                <lb/>
              tex. 32. ita nec poteſt negare, proiecta præter causam ex­
                <lb/>
              trinſecam ſuæ motionis præternaturalis, videlicet primum </s>
            </p>
          </chap>
        </body>
      </text>
    </archimedes>