Ibn-al-Haitam, al-Hasan Ibn-al-Hasan; Witelo; Risner, Friedrich, Opticae thesavrvs Alhazeni Arabis libri septem, nunc primùm editi. Eivsdem liber De Crepvscvlis & Nubium ascensionibus. Item Vitellonis Thuvringopoloni Libri X. Omnes instaurati, figuris illustrati & aucti, adiectis etiam in Alhazenum commentarijs, a Federico Risnero, 1572

Table of contents

< >
[271.] 19. Sirecta linea ab uno uiſu ſit perpendicularis ſpeculo ſphæ-rico conuexo: unum ipſi{us} punctum, in quo uiſ{us} ſuperficiem ſe-cat, ab uno ſpeculi puncto, in quod cadit, ad eundem uiſum refle-ctetur. 10 p 6.
[272.] 20. Sipars lineæ reflexionis, intra peripheriam circuli (qui eſt communis ſectio ſuperficie-rum reflexionis & ſpeculi ſphærici conuexi) continuatæ, æquetur ſemidiametro eiuſdem peri-pheriæ: imago intra ſpeculum uidebitur. 24 p 6.
[273.] 21. Si reflexio fiat à peripheria circuli (qui eſt communis ſectio ſuperficierum, reflexionis & ſpeculi ſphærici conuexi) inter rectam à uiſu ad ſpeculi centrum ductam, & lineam reflexionis, æquantem partem ſuam intra peripheriam, eiuſdem ſemidiametro: imago intra ſpeculum ui-debitur. 25 p 6.
[274.] 22. Si reflexio fiat à peripheria circuli (qui eſt communis ſectio ſuperficierum reflexionis & ſpeculi ſphærici conuexi) inter rectam à uiſu ſpeculum tangentem, reflexionis puncto proxi-mam, & lineam reflexionis æquãtem partem ſuam intra peripheriam eiuſdem ſemidiametro: imago aliàs intra ſpeculum: aliàs in ſuperficie: aliàs extra uidebitur. 26 p 6. Item 27. 7 p 6.
[275.] 23. Si linea reflexionis ſecans diametrum ſpeculi ſphærici conuexi: æquet ſegmentum ſuum inter ſpeculi ſuperficiem & dictam diametrum, ſegmento eiuſdem diametri contermino centro ſpeculi: erit hoc ſegmentum imaginum expers. 28 p 6.
[276.] 24. Si in diametro ſpeculi ſphærici conuexi extra uiſ{us} centrum ducta, in́ apparentem ſuperficiem continuata, imaginum meta notetur: Imagines dictæ diametri uidebuntur inter metam & ſpeculi ſuperficiem. 29 p 6.
[277.] 25. Si linea reflexionis ſecans ſpeculum ſphæricum conuexum, æquet ſegmentum intra ipſi-{us} ſuperficiem, eiuſdem ſemidiametro: & ſemidiameter per terminum lineæ reflexionis con-currat cum rect a à uiſu ſpeculum tangente: Imagines concurrentis ſemidiametri, inter concur ſum & ſpeculι ſuperficiem uidebuntur. 30 p 6.
[278.] 26. Si linea reflexionis æquans ſua parte inſcripta ſemidiametrum circuli (qui est communis ſectio ſuperficierum reflexionis & ſpeculi ſphærici conuexi) terminetur in peripheria non appa rente: perpẽdicularis incidẽtiæ, ſecãs peripheriã inter lineã reflexionis, & rectã à uiſu ſpeculũ tangentẽ: habebit quaſdam imagines intra, quaſdam extra ſpeculũ: unam in ſuperficie. 31 p 6.
[279.] 27. Si linea reflexionis, æquans ſua parte in ſcripta ſemidiametrum circuli (qui eſt commu-nis ſectio ſuperficierum reflexionis & ſpeculi ſphærici conuexi) terminetur in peripheria nõ ap-parente: perpendicularis incidentiæ ſecans peripheriam inter terminos lineæ reflexionis & quadr antis peripheriæ, à puncto tact{us}, rectæ à uiſu ſpeculum tangentis, inchoati, habebit i-magines extra ſpeculum. 32 p 6.
[280.] 28. Perpendicularis incidentiæ ſecans occult ãperipheriam cir culι (quieſt communis ſectio ſuperficierum reflexionis & ſpeculi ſphærici conuexi) inter terminos rectæ per centra uiſ{us} ac ſpeculi ductæ, & quadrantis peripheriæ, à puncto tact{us} rectæ à uiſu ſpe-culum tangentis, inchoati: imaginem nullam habet. 33 p 6.
[281.] 29. Ab uno ſpeculi ſphærici conuexi puncto, unum uiſibilis punctum adunũ uiſum reflecti-tur. Ita uni{us} punctiuna uidetur imago. 16 p 6.
[282.] 30. Siduo perpendicularis incidentiæ pun- cta, à ſpeculo ſphærico conuexo ad unum uiſum reflectantur: loc{us} tum imaginis tum reflexio- nis, puncti centro ſpeculi propinquioris erit re- motior: imaginis ab eodem centro: reflexionis à uiſu. 17 p 6.
[283.] 31. Viſa & uiſibilia à centro ſpeculi ſphærici conuexi æquabiliter diſtantib{us}: punctum refle-xionis inuenire. 20 p 6.
[284.] 32. À puncto dimidiatæ peripheriæ medio, ducere lineam re-ctam, ut ſegmentum ei{us} conterminum continuatæ diametro, æquetur datæ lineæ rectæ. 128 p 1.
[285.] 33. À puncto dimidiatæ peripheriæ non medio, ducere lineam rectam: ut ſegmentum ei{us} conterminum continuatæ diametro, æquetur datæ lineæ rectæ. 130 p 1.
[286.] 34. À puncto peripheriæ circuli extra datam diametrum dato, ducere lineam rectam, it æ ſectam data diametro, ut ſegmentum inter diametrum & punctum peripheriæ dato puncto op poſitum, æquetur datæ rectæ, minori circuli diametro. 133 p 1.
[287.] 35. À puncto dato in altero laterum trianguli rectanguli angulum rectum continẽtium, ducere per lat{us} angulo recto oppoſitum, rectam, cui{us} ſegmentum conterminum reliquo late-ri infinito, habeat ad ſegmentum lateris angulo recto oppoſiti, conterminum primo lateri, ratio nem in duab{us} rectis datam. 134 p 1.
[288.] 36. Duob{us} punctis extra circuli peripheriam, uel uno extra, reliquo intra datis: inuenire in peripheria punctum, in quo recta linea ipſam tangẽs, bif ariam ſecet angulum comprehenſum
[289.] 37. À dato extra circulum puncto, ducere ad datam diametrũ, lineã rectã: cui{us} pars inter peripheriam & datam diametrum æquetur parti diametri centro circuli conterminæ. 136 p 1.
[290.] 38. À puncto dato in altero laterũ trianguli rectanguli, angulũ rectũ continentiũ, ducere ad lat{us} angulo recto oppoſitũ, rectã cõcurrẽtẽ cũ reliquo latere infinito: ita, ut tota ad ſegmẽtũ lateris angulo recto oppoſiti, cõterminũ primo lateri, habeat rationẽ in duab. rectis datã. 137 p 1.
[291.] 39. Viſu & uiſibili à centro ſpeculi ſphærici conuexi inæquabiliter diſtantib{us}, punctum re-flexionis inuenire. 22 p 6.
[292.] 40. Si radi{us} à uiſibili ſpeculo ſphærico cõuexo obliquè incidens, cum ſemidiametro eiuſdem an-gulũ nõ maiorẽ recto coprehendat: non reflectetur ad uiſum ab illo incidẽtiæ puncto. 21. 22 p 6.
[293.] 41. Viſibile à duob. ſpeculi ſphærici cõuexi pũctis ad utrũ uisũ reflexũ, unã habet imaginẽ. 34 p 6.
[294.] 42. In ſpeculo ſphærico conuexo puncta imaginis, punctis uiſibilis ſitu & ordine, in utro uiſu reſpondent. 35 p 6.
[295.] 43. Si cõmunis ſectio ſuperficierũ reſlexiõis & ſpeculi cylindracei cõuexi fuerit latus cylindri, uel circul{us}: loca, tum reflexionum tum imaginum eodem modo ſehabebunt, ut in ſpeculis pla-no & ſphærico conuexo. 42. 43 p 7.
[296.] 44. Siperpendicularis incidentiæ ſecetur à lineis: reflexionis, intra ellipſin (quæ est communis ſectio ſuperficierum reflexionis & ſpeculi cylindracei conuexi) & tangente in reflexionis pun-cto: erit ut tota perpendicularis adinferum ſegmentum, ſic ſuperum adintermedium. Et infe-rum mai{us} erit ſegmento lineæ reflexionis. 47.48 p 7.
[297.] 45. Si cõmunis ſectio ſuperficierũ, reflexionis & ſpeculi cylindracei cõuexi fuerit ellipſis: imago uiſibilis obliquè reflexi, aliâs in ſuքficie ſpeculi: aliâs intra: aliâs extra ſpeculũ uidebitur. 49 p 7.
[298.] 46. Si cõmunis ſectio ſuperficierũ, reflexiõis & ſpeculi cylindracei conuexi, fuerit lat{us} cylindri, uel circul{us} baſib. parallel9: ab uno pũcto unũ uiſibilis pũctũ ad unũ uisũ reflectetur. 26. 27 p 7.
[299.] 47. Si communis ſectio ſuperficierum, reflexionis & ſpeculi cylindracei conuexi fuerit elli-pſis: ab uno puncto unum uiſibilis punctum ad unum uiſum reflectetur. 28 p 7.
[300.] 48. Si communis ſectio ſuperſicierum, reflexionis & ſpeculi cylindracei conuexi fuerit elli-pſis: uiſu & uiſibili datis, punctum reflexionis inucnire. 29 p 7.
< >
page |< < (265) of 778 > >|
271265OPTICAE LIBER VII. minor, quàm diminutio anguli g h a ab angulo g m a: eſt ergo minor, quàm diminutio anguli h g m
ab angulo h a m:
ergo diminutio anguli c h a ab angulo
234[Figure 234]a k r q c n g h l m d p z b n m a eſt minor, quàm angulus g m a:
Sed diminutio an-
guli c h a ab angulo n m a, eſt exceſſus anguli b h a ſu-
per angulum b m a [per 13 p 1,] qui ſunt duo anguli h a m,
h b m [ut patuit 27 n.
] Ergo iſti duo anguli ſimul ſunt mi
nores angulo h a m:
qđ eſt impoſsibile. Si uerò a fuerit
extra lineã k d ad partem k:
& corpus, in quo eſt a, fuerit
cõtinuũ uſq;
ad a: cõtinuabimus duas lineas a h, a m: &
ſecabũt circumferentiã in q & in r.
Et ſi angulus c h g fue
rit æqualis angulo n m g:
tunc [per 12 n] angulus b h a
erit æqualis angulo b m a:
quod eſt impoſsibile [ut ſu-
prà.
] Et ſi fuerit maior: tunc angulus c h a erit maior an-
gulo n m a:
& ſic [per 13 p 1] angulus b h a erit minor
angulo b m a:
quod eſt impoſsibile. Si uerò fuerit mi-
nor:
tunc angulus c h a erit minor angulo n m a: & to-
tus angulus g h a erit minor toto angulo g m a.
Ergo an-
gulus h g m erit minor angulo h a m [ut ſuprà:
] ſed an-
gulus h g m eſt ille, quem reſpicit apud circumferẽtiam
arcus h m duplicatus:
& angulus h a m eſt ille, quem re-
ſpicit in circumferentia exceſſus arcus h m ſupra arcum
r q [per 25 n.
] Ergo arcus h m duplicatus eſt minor
exceſſu arcus h m, ſupra arcum r q:
quod eſt impoſsibi-
le [& contra 9 ax.
] Ergo ſi punctum b fuerit extra lineã
a k g:
tunc forma eius non refringetur ad a, niſi ex uno
puncto tantùm.
Quapropter non habebit, niſi unami-
maginem:
quæ imago aut erit ante uiſum, aut retro,
aut in loco refractionis, ut in præcedentibus declaraui-
mus.
Et hoc eſt quod uoluimus declarare.
32. Si communis ſectio ſuperficierum, refractionis & refractiui cauirarioris, fuerit peri-
pheria: uiſibile extra perpendicularem à uiſu ſuper refractiuum ductam, ab uno puncto refrin
getur, unam́ habebit imaginem, uariè pro uaria uiſ{us} uel uiſibilis poſitione ſitam. 28 p 10.
SI uerò corpus diaphanum groſsius fuerit ex parte uiſus, & ſubtilius ex parte rei uiſæ, ijſdem
manentibus figuris:
tunc etiam res uiſa non habebit niſi unam imaginem ſolam: & hoc decla-
rabitur, ut in conuerſa ſeptimæ figuræ [quæ fuit 27.
28 n. ] Et omnia, quæ declarauimus in re-
fractionibus à conuexo & concauo circuli:
ſequũtur in ſuperficiebus ſphæricis & columnaribus:
præter refractionem circularem, à circumferentia circuli, quæ non fit, niſi in ſuperficiebus ſphæri-
cis tantùm.
33. Viſibile refractum à refractiuo uariæ uel figuræ uel perſpicuitatis, uel ſimul utriuſ:
uari{as} & monſtrific{as} uarijs in locis imagines habet. 29. 30 p 10.
HÆc autem, quæ diximus, ſunt imagines uiſibilium, quæ comprehenduntur à uiſu ultra
corpora diaphana ſimplicia, quæ ſunt unius ſubſtantiæ, & quorum figura, quæ eſt ex par-
te uiſus, eſt una figura.
Si uerò corpus diaphanum fuerit diuerſum, aut non conſimilis dia-
phanitatis:
tunc imagines rei uiſæ diuerſantur. Et ſi ſuperficies corporis diaphani, quæ eſt ex par-
te uiſus, fuerit diuerſa:
tunc loca etiam imaginum rei uiſæ diuerſantur, cum formę refractionum ex
ſuperficie corporis diaphani diuerſentur etiam.
Et ſi aliquis reſpexerit ad paruam ſphæram, aut ali
quod corpus rotundum paruum, aut columnare uitri aut cryſtalli, ultra quod corpus fuerit ali-
quod uiſibile:
inueniet imaginem illius alio modo, quàm ſit res uiſa in ſe: & fortè inueniet rei ui-
ſæ imaginem aliam:
& ſic dubitabitur ſuper ea. Sed huiuſmodi refractio non eſt una, ſed duæ: for-
ma enim rei uiſæ extenditur à re uiſa ad ſphæram, aut ad aliud corpus rotundum columnare, &
refringitur à conuexo ſphæræ aut columnæ ad interius corporis, & extenditur intra corpus, quo-
uſque perueniat ad ſuperficiem eius:
& deinde refringitur à ſphæra aut columna apud concaui-
tatem aeris contingentis ſphæram aut columnam.
Et ſic comprehenſio huiuſmodi rerum erit dua-
bus diuerſis refractionibus.
Quapropter imago eius erit diuerſa ab imagine eius, quod compre-
henditur una refractione.
Nos autem loquemur de hoc parum, quando tracta-
bimus de deceptionibus uiſus, quæ fiunt per
refractionem.

Text layer

  • Dictionary

Text normalization

  • Original

Search


  • Exact
  • All forms
  • Fulltext index
  • Morphological index