Caverni, Raffaello, Storia del metodo sperimentale in Italia, 1891-1900

Table of figures

< >
[Figure 681]
[Figure 682]
[Figure 683]
[Figure 684]
[Figure 685]
[Figure 686]
[Figure 687]
[Figure 688]
[Figure 689]
[Figure 690]
[Figure 691]
[Figure 692]
[Figure 693]
[Figure 694]
[Figure 695]
[Figure 696]
[Figure 697]
[Figure 698]
[Figure 699]
[Figure 700]
[Figure 701]
[Figure 702]
[Figure 703]
[Figure 704]
[Figure 705]
[Figure 706]
[Figure 707]
[Figure 708]
[Figure 709]
[Figure 710]
< >
page |< < of 3504 > >|
    <archimedes>
      <text>
        <body>
          <chap>
            <p type="main">
              <s>
                <pb xlink:href="020/01/2710.jpg" pagenum="335"/>
              quaedam dicere. </s>
              <s>Utinam tibi libeat audire. </s>
              <s>Contemplationem leges, in qua
                <lb/>
              fortasse acumen desiderabis, non autem in solido, cuius tanta subtilitas est
                <lb/>
              ut, quamvis in infinitam longitudinem producatur, exigui tamen cylindri mo­
                <lb/>
              lem non excedat. </s>
              <s>I nunc et procul recede: aculeum habet Geometria lon­
                <lb/>
              giorem, quam tu ab ipso evadere possis. </s>
              <s>Huius ego mucrone, non minus
                <lb/>
              subtili quam longo, eruditas et vere geometricas aures tuas non expungere
                <lb/>
              hesitabo. </s>
              <s>Caeterum lege libenter hoc, quicquid est, mox enim videbis huius
                <lb/>
              contemplationis materiam, quae nunc cuspis est, meliore figura refusam in
                <lb/>
              calicem tantae capacitatis, ut sitim vel giganteam extinguere possit ” (ibid.,
                <lb/>
              T. XXX, fol. </s>
              <s>3). </s>
            </p>
            <p type="main">
              <s>Di qui apparisce che lo scopo è principalmente quello di trovar, delle
                <lb/>
              varie coppe da soprapporre al piè del calice, la grandezza e no il centro, di­
                <lb/>
              cendo scherzevolmente al Magiotti che nel Luglio sitibondo, in cui scriveva,
                <lb/>
              metteva più conto di ritrovar del bicchiere da rinfrescarsi le misure della
                <lb/>
              capacità, che del peso. </s>
              <s>Nonostante, s'indica anche delle varie coppe descritte
                <lb/>
              il luogo del baricentro, e benchè tutte l'abbiano in mezzo all'asse, era pur
                <lb/>
              necessario dimostrarlo per vie geometriche, come il Torricelli fa in quel suo
                <lb/>
              modo, sempre facile ed elegante, cosicchè par che chi legge, sedotto dal de­
                <lb/>
              siderio di cogliere le rose, non senta più la mano pungersi dalle spine. </s>
            </p>
            <p type="main">
              <s>
                <emph type="italics"/>
              “ Lemma I.
                <emph.end type="italics"/>
              — Si fuerint tres lineae in continua proportione, erit ar­
                <lb/>
              milla, sive differentia circulorum, quorum alter fit ex semisse aggregati, alter
                <lb/>
              vero ex semisse differentiae extremorum; aequalis circulo, qui fit ex media
                <lb/>
              proportionalium linearum. </s>
              <s>”
                <lb/>
                <figure id="id.020.01.2710.1.jpg" xlink:href="020/01/2710/1.jpg" number="703"/>
              </s>
            </p>
            <p type="caption">
              <s>Figura 198.</s>
            </p>
            <p type="main">
              <s>“ Sint tres lineae in continua ratione AB, BC,
                <lb/>
              BD (fig. </s>
              <s>198), et ponantur extremae in directum ABD,
                <lb/>
              ipsa vero media BC erigatur in B ad angulos rectos. </s>
              <s>
                <lb/>
              Secta deinde AD bifariam in E, fiat ex ED, semisse
                <lb/>
              aggregati extremarum, circulus ACD. </s>
              <s>Ex ipsa vero
                <lb/>
              EB, semisse differentiae extremarum, fiat circulus
                <lb/>
              FB. </s>
              <s>Dico armillam AFCD aequale esse circulo ex BC,
                <lb/>
              tamquam semidiametro descripto. </s>
              <s>Juncta enim EC
                <lb/>
              erit, ex XLVII Primi, et II Duodecimi, circulus ex EC
                <lb/>
              aequalis duobus simul circulis ex EB, et ex BC, ob angulum rectum EBC. </s>
              <s>
                <lb/>
              Dempto ergo communi circulo ex EB, remanebit armilla AFCD aequalis cir­
                <lb/>
              culo ex BC, qùod etc. </s>
              <s>” </s>
            </p>
            <p type="main">
              <s>“ PROPOSIZIONE XXXIX. —
                <emph type="italics"/>
              Si hyperbola, una cum asymptotis, circa
                <emph.end type="italics"/>
                <lb/>
                <figure id="id.020.01.2710.2.jpg" xlink:href="020/01/2710/2.jpg" number="704"/>
              </s>
            </p>
            <p type="caption">
              <s>Figura 199.
                <lb/>
                <emph type="italics"/>
              axem proprium convertatur, erit solidum
                <lb/>
              vasiforme, abscissum plano ad axem erecto,
                <lb/>
              aequale cylindro, qui eamdem cum solido
                <lb/>
              basim habeat, et eamdem altitudinem. </s>
              <s>”
                <emph.end type="italics"/>
              </s>
            </p>
            <p type="main">
              <s>“ Sit hyperbola, cuius axis AB (fig. </s>
              <s>199),
                <lb/>
              asymptoti vero AC, AD, ipsa vero EF contin­
                <lb/>
              gat sectionem in E, et convertatur figura circa
                <lb/>
              AB. </s>
              <s>Supra circulo FG intelligatur cylindrus OFGI, et secetur solidum plano </s>
            </p>
          </chap>
        </body>
      </text>
    </archimedes>