Cardano, Girolamo
,
De subtilitate
,
1663
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Figures
Thumbnails
Page concordance
<
1 - 30
31 - 60
61 - 90
91 - 120
121 - 150
151 - 180
181 - 210
211 - 240
241 - 270
271 - 300
301 - 330
331 - 360
361 - 390
391 - 403
>
Scan
Original
251
252
253
254
255
256
257
258
259
260
261
262
263
264
265
266
267
268
269
270
271
272
273
274
275
276
277
278
279
280
<
1 - 30
31 - 60
61 - 90
91 - 120
121 - 150
151 - 180
181 - 210
211 - 240
241 - 270
271 - 300
301 - 330
331 - 360
361 - 390
391 - 403
>
page
|<
<
of 403
>
>|
<
archimedes
>
<
text
>
<
body
>
<
chap
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.012157
">
<
pb
pagenum
="
626
"
xlink:href
="
016/01/273.jpg
"/>
dictum eſt autem de his aliàs. </
s
>
<
s
id
="
s.012158
">Verum &
<
lb
/>
aquæ quædam, vt boraginis, quæ per deſtil
<
lb
/>
lationem habentur. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.012159
">Sed in omnibus, præter rem ipſam ars
<
lb
/>
deſideratur: velut in maculis tollendis, ab
<
lb
/>
luere oportet, inde exprimere non leuiter, ac
<
lb
/>
rurſus madefacere, exprimeréque, id quater
<
lb
/>
aut quinquies cùm effeceris, emaculatam
<
lb
/>
oleo, pinguedineve confeſtim veſtem con
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1667
"/>
<
lb
/>
ſpicies. </
s
>
<
s
id
="
s.012160
">Caue tamen, ne felis vrina color pe
<
lb
/>
rierit, macula enim videbitur, quæ non eſt:
<
lb
/>
ergo tunc inſtaurandus colos, non detergen
<
lb
/>
da macula: Cocco purpureus, rubens braſi
<
lb
/>
lio, cœruleus Indico, & glaſto, ſed addito vio
<
lb
/>
lento, ſine quo locus eſt viridi, velut ferrugi
<
lb
/>
neum ſchuodenum lignum cum braſilio ef
<
lb
/>
ficit, croceum indico, & glaſto, nigrum verò
<
lb
/>
atramento. </
s
>
<
s
id
="
s.012161
">Pingues verò maculas valdè, fe
<
lb
/>
runt cinere oſſium caſtratorum tenuiſſimo
<
lb
/>
aboleri, cùm ſemper maculam inſperſus per
<
lb
/>
horas 24. inter tabulas ac linea comprimi
<
lb
/>
tur. </
s
>
<
s
id
="
s.012162
">Verùm dices, cur non in candido aut
<
lb
/>
croceo, quæ in omnibus aliis coloribus va
<
lb
/>
lent, maculas detergere etiam poſſunt? </
s
>
<
s
id
="
s.012163
">an
<
lb
/>
quia quæ detergunt, cùm valida ſint, macu
<
lb
/>
lam aliam efficiunt in albo? </
s
>
<
s
id
="
s.012164
">at in croceo pro
<
lb
/>
prium colorem tollunt: ſunt tamen quæ in
<
lb
/>
omnibus eluere maculas valeant. </
s
>
<
s
id
="
s.012165
">Sed modus
<
lb
/>
& res lino, lanæ, ſericóque diuerſa.
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1668
"/>
</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.012166
">
<
margin.target
id
="
marg1667
"/>
Colores qui
<
lb
/>
bus inſtau
<
lb
/>
rentur.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.012167
">
<
margin.target
id
="
marg1668
"/>
Quomodo li
<
lb
/>
brum confe
<
lb
/>
ſtim in ordi
<
lb
/>
nem rediges.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.012168
">Quædam ſunt tamen, quæ non ad vnum
<
lb
/>
artis genus reducuntur, etſi ſubtilitate con
<
lb
/>
ſtent mira: velut ſi librum in ordinem breui
<
lb
/>
redigere tentares, librum alium conficies è
<
lb
/>
charta duriore ac tenui malleo durata. </
s
>
<
s
id
="
s.012169
">Inde
<
lb
/>
duplici filo nec fragili, aut quadruplici à ver
<
lb
/>
tice ad imum ducto, connexóque hinc inde,
<
lb
/>
duo capies exemplaria penitùs ſimilia, iuxta
<
lb
/>
typi vnius formam, diuidéſque ſententias,
<
lb
/>
vnius quidem à fronte, alterius à tergo ac
<
lb
/>
quas, quibus voles, ſubiicies inter fila, char
<
lb
/>
támque, totiéſque mutabis ac tranſpones,
<
lb
/>
adiicies, demes, donec ordo non ſolum ſen
<
lb
/>
tentiarum, ſed & verborum vndequaque
<
lb
/>
conueniat. </
s
>
<
s
id
="
s.012170
">Tunc glutine aliquo ſublata li
<
lb
/>
bellorum fruſtra chartis annectes puris. </
s
>
<
s
id
="
s.012171
">Ita
<
lb
/>
tridui labore totum librum melius in ordi
<
lb
/>
nem ac facilius rediges, quàm ſi toto anno
<
lb
/>
tranſcribendo laboraſſes. </
s
>
<
s
id
="
s.012172
">Nam ſæpè prior
<
lb
/>
commutatio meliore oblata diſplicebit. </
s
>
<
s
id
="
s.012173
">In
<
lb
/>
hac tranſmutandi locus ſemper relinquitur.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.012174
">Multa ſunt in hoc genere ſingularis cuiuſ
<
lb
/>
dam ſubtilitatis, & egregiæ vtilitatis, ſed
<
lb
/>
ſufficiat tria adieciſſe exempla: nam his
<
lb
/>
quatuor ducibus ſatisfacere etiam in aliis
<
lb
/>
quiſque ſibi poterit. </
s
>
<
s
id
="
s.012175
">Primùm igitur eſt, cùm
<
lb
/>
farraginem quandam in ordinem aliquem
<
lb
/>
conſtitutum, vel etiam alterius libri, certa ra
<
lb
/>
tione redigere volueris. </
s
>
<
s
id
="
s.012176
">Præpones ordine
<
lb
/>
numerorum ab vnitate numeros vnicuique:
<
lb
/>
diuides & totam farraginem in decem par
<
lb
/>
tes, aut nouem, vndecimve, & totam ad ca
<
arrow.to.target
n
="
marg1669
"/>
<
lb
/>
pita illa rediges. </
s
>
<
s
id
="
s.012177
">Primo præpone 1, ſecun
<
lb
/>
do 1. tertio 2. atque ita deinceps, vt præter
<
lb
/>
quam primæ vnitati, cæteris punctis adii
<
lb
/>
ciatur. </
s
>
<
s
id
="
s.012178
">Quæ igitur ſub prima vnitate conti
<
lb
/>
nentur, iterum in ordinem rediges: ſi quidem
<
lb
/>
pauca fuerint, ab vno ad decem: ſi valdè
<
lb
/>
plura, ab vno ad mille, ſi mediocria, ab vno
<
lb
/>
ad centum. </
s
>
<
s
id
="
s.012179
">Sic quæ ſubiiciuntur 1. ſi pauca,
<
lb
/>
à decem ad viginti: ſi plurima, à mille ad
<
lb
/>
duo millia: ſi mediocria, à centum ad ducen
<
lb
/>
ta. </
s
>
<
s
id
="
s.012180
">Eodem ordine procedes poſt 2. in his, quæ
<
lb
/>
illi notæ ſubiiciuntur, donec in exquiſitum
<
lb
/>
ordinem cuncta redegeris. </
s
>
<
s
id
="
s.012181
">Poſtmodum præ
<
lb
/>
pones ordine numerorum alios numeros cor
<
lb
/>
reſpondentes, maiores maioribus, minores
<
lb
/>
minoribus, ita tamen, vt qui ſunt in primo,
<
lb
/>
& vltimo ordine ſint æquales, non tamen
<
lb
/>
ſibi inuicem reſpondentes. </
s
>
<
s
id
="
s.012182
">Dele omnes me
<
lb
/>
dios numeros, relinquuntur igitur tibi duo
<
lb
/>
ordines, primus atque vltimus, quos cauſa
<
lb
/>
breuitatis exempli placuit
<
lb
/>
ad decem ſolùm extendi.
<
arrow.to.target
n
="
marg1669a
"/>
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.012183
">Primus igitur ordinem ſi
<
lb
/>
nificat, quo farrago ſcri
<
lb
/>
pta eſt, vltimus, quo ſcribi
<
lb
/>
deberet. </
s
>
<
s
id
="
s.012184
">Vt igitur vnum
<
lb
/>
ad alterum traducas, ſcri
<
lb
/>
bes ſerie numerorum to
<
lb
/>
tidem in alia tabula, vt
<
lb
/>
fiat primus ordo tabulæ
<
lb
/>
ſecundæ: quare igitur in
<
lb
/>
primo ordine primæ ta
<
lb
/>
bulæ vnumquenque nu
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1669b
"/>
merum, cui reſpondeat ex
<
lb
/>
vltimo primæ tabulæ, &
<
lb
/>
illum, cui correſpondet,
<
lb
/>
quære in tabula ſecunda
<
lb
/>
in primo ordine (hoc enim
<
lb
/>
facillimum eſt, cùm ſerie
<
lb
/>
naturali ibi numeri diſpo
<
lb
/>
nantur) eóque inuento in
<
lb
/>
illius directo numerum
<
lb
/>
primi ordinis primæ tabu
<
lb
/>
læ colloca. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.012185
">
<
margin.target
id
="
marg1669
"/>
Farrago quo
<
lb
/>
modo in or
<
lb
/>
dinem redi
<
lb
/>
gatur.</
s
>
</
p
>
<
figure
id
="
id.016.01.273.1.jpg
"
xlink:href
="
016/01/273/1.jpg
"
number
="
130
"/>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.012186
">
<
margin.target
id
="
marg1669a
"/>
<
emph
type
="
italics
"/>
Vlt. Primus
<
emph.end
type
="
italics
"/>
</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
figure
id
="
id.016.01.273.2.jpg
"
xlink:href
="
016/01/273/2.jpg
"
number
="
131
"/>
<
s
id
="
s.012187
">
<
margin.target
id
="
marg1669b
"/>
<
emph
type
="
italics
"/>
Pri. Secundus.
<
emph.end
type
="
italics
"/>
<
lb
/>
</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.012188
">Atque ita bre
<
lb
/>
uiſſimo temporis ſpatio
<
lb
/>
rem perages, quoniam tres
<
lb
/>
numeros, quos quæris, abſque labore inue
<
lb
/>
nies: illos quidem primæ tabulæ primi or
<
lb
/>
dinis: quia ſemper procedis deſcendendo: il
<
lb
/>
los vltimi ordinis, quia è regione ſunt inuen
<
lb
/>
torum: illos primi ordinis ſecundæ tabulæ,
<
lb
/>
quia ſunt ſecundùm naturalem numerorum
<
lb
/>
ſeriem diſpoſiti. </
s
>
<
s
id
="
s.012189
">Vt in exemplo: primò in
<
lb
/>
uenio in primo ordine primæ tabulæ 1. è re
<
lb
/>
gione inuenio 7. quæro 7. in primo ordine
<
lb
/>
ſecundæ tabulæ, è cuius regione ſcribo 1. In
<
lb
/>
de inuenio 2. in primo ordine primæ tabulæ,
<
lb
/>
in cuius directo inuenio 3. quæro 3. in primo
<
lb
/>
ordine ſecundæ tabulæ, in cuius directo ſcri
<
lb
/>
bo 2. inuentum in primo ordine primæ ta
<
lb
/>
bulæ. </
s
>
<
s
id
="
s.012190
">Sic igitur abſoluta tabula ſecunda: pri
<
lb
/>
mus ordo indicat, quod primo tractandum:
<
lb
/>
ſecundus vbi è ferragine ſumendum ſit, quod
<
lb
/>
ſub eo argumento tractare volumus. </
s
>
<
s
id
="
s.012191
">Tunc
<
lb
/>
autem numeri omnes ordinis vltimi primæ
<
lb
/>
tabulæ ſunt obliterandi. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.012192
">Secundum in his ſubtilitatis exemplum
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1670
"/>
<
lb
/>
eſt, cùm addere quicquam volueris libro
<
lb
/>
iam conſcripto, illud commodè efficies, ſi
<
lb
/>
ſingula, quæ addere velis, numerorum ſerua
<
lb
/>
ta ſerie notaueris, eundémque numerum in
<
lb
/>
loco libri, ad quem transferri debent, ſcripſe
<
lb
/>
ris. </
s
>
<
s
id
="
s.012193
">At ſi abſoluta hac additione, alta ſuccur
<
lb
/>
rant, quæ prætermittere nolis, nec tamen
<
lb
/>
tranſcribere: alium libellum compones
<
lb
/>
præpoſitis numeris ordine naturali ſingulis
<
lb
/>
additionibus: ſed ſi prima additione mille
<
lb
/>
non exceſſerit, ſecundæ additionis nume
<
lb
/>
ri à mille inchoabunt, & vltra per ordinem </
s
>
</
p
>
</
chap
>
</
body
>
</
text
>
</
archimedes
>