Cardano, Girolamo, De subtilitate, 1663

Table of figures

< >
< >
page |< < of 403 > >|
    <archimedes>
      <text>
        <body>
          <chap>
            <p type="main">
              <s id="s.012193">
                <pb pagenum="627" xlink:href="016/01/274.jpg"/>
              progredientur: ſimileſque numeri è regione
                <lb/>
              conſcribi debent, ſeu prioris libri, ſeu primæ
                <lb/>
              additionis loco, cui additio conuenit. </s>
              <s id="s.012194">Atque
                <lb/>
              ita ſi tertiò, vel etiam quartò addere noua
                <lb/>
              conueniat, abſque labore, & confuſione vlla,
                <lb/>
              ex tertio, quartóve millenario inchoabis ad­
                <lb/>
              ditionem. </s>
              <s id="s.012195">Nec ſecùs facies, quàm in prima
                <lb/>
              atque ſecunda. </s>
              <s id="s.012196">Quo profecto opere, ſi velis
                <lb/>
              aut legere, aut totam congeriem ex ordine
                <lb/>
              tranſcribere, ſuſcepto primo codice tamdiu
                <lb/>
              abſque cura leges, donec numerus occurrat.
                <lb/>
              </s>
              <s id="s.012197">Is cùm occurrit, ſi ſit 1. prima additio primi
                <lb/>
              ſupplementi legenda eſt. </s>
              <s id="s.012198">Si ſit 1001. prima
                <lb/>
              additio ſecundi ſupplementi in manibus ſu­
                <lb/>
              menda eſt. </s>
              <s id="s.012199">Sin 2001. prima additio tertij
                <lb/>
              ſupplementi. </s>
              <s id="s.012200">Quòd ſi inter legendum hanc
                <lb/>
              gratia exempli, è regione inueneris 1002.
                <lb/>
              tunc ſecunda additio ſecundi ſupplementi
                <lb/>
              illi ſubſequi debet. </s>
              <s id="s.012201">Atque ita abſque impe­
                <lb/>
              dimento vllo quotquot additionum ſupple­
                <lb/>
              menta, vnum poſt alterum, & abſque confu­
                <lb/>
              ſione in ordinem rediges, redactaque legere
                <lb/>
              cum voluptate poteris. </s>
              <s id="s.012202">Verùm in his for­
                <lb/>
              ſan, noctis Indicis numerorum commodiùs
                <lb/>
              fuerit vti, quàm antiquis. </s>
              <s id="s.012203">Inueni & modum
                <lb/>
              explorandorum, caſtigandorumque plurium
                <lb/>
              ſimul exemplarium, quæ tamen eadem ſerie
                <lb/>
              alteram, ſcilicet ex altero deſcripta ſint, vno­
                <lb/>
              quoque auditore opus eſt. </s>
              <s id="s.012204">Vltimum ergo
                <lb/>
              cum primo conferes: ſi res ſe habet, omnia
                <lb/>
              intermedia rectè habent. </s>
              <s id="s.012205">Sin error adſit, re­
                <lb/>
              grediaris verſus primum ex poſtremis ſin­
                <lb/>
              gula emendando, donec ad illud deueneris,
                <lb/>
              quod cum primo conuenerit. </s>
              <s id="s.012206">Vt verò nobi­
                <lb/>
              lius eſt hoc genus, ita vtilius quod ſubſequi­
                <lb/>
              tur: quod quantum mihi contulerit ad
                <lb/>
              obſeruationem eorum, quæ legebam, non
                <lb/>
              eſt quòd dicere poſſim. </s>
              <s id="s.012207">Poterat ſanè huius
                <lb/>
              inuenti autor ſilentio præteriri, quando­
                <lb/>
              quidem neſciam, an illis totis tribus li­
                <lb/>
              bris, quos de Occulta philoſophia conſcri­
                <lb/>
              pſit, quicquam aliud veri ſit, adeò illum
                <lb/>
              inſaniſſe, dum hæc ſcriberet exiſtimo:
                <lb/>
              longè magis, quàm in Danorum hiſtoria,
                <lb/>
              qui illam totam fabulis plenam conſcripſit
                <lb/>
              Saxo Grammaticus neſcio quis. </s>
              <s id="s.012208">Sed tamen
                <lb/>
              neminem propriis inuentis fraudari velim.
                <lb/>
              </s>
              <s id="s.012209">Ille Cornelius Agrippa tot cum prænomi­
                <lb/>
              nibus, huius ſubtilitatis autor eſt. </s>
              <s id="s.012210">Quan­
                <lb/>
                <arrow.to.target n="marg1671"/>
                <lb/>
              quam nec in hoc ad vnguem illum ſim
                <lb/>
              ſecutus, quòd non magis hac in re, quàm
                <lb/>
              cæteris diligens fuerit. </s>
              <s id="s.012211">Ea autem eſt ratio,
                <lb/>
              quæ potiùs tabella præ oculis poſita, quem
                <lb/>
              longa oratione, ſit explicanda. </s>
              <s id="s.012212">Sit gratia
                <lb/>
              exempli, vt velim 5572. ita deſcribam. </s>
              <s id="s.012213">Et
                <lb/>
              ſi vellem 7240. deſcribam, vt à latere vi­
                <lb/>
              des. </s>
              <s id="s.012214">Quòd ſi velim 12509. ſcribam primò
                <lb/>
              9000. figura propria, inde ducta tranſuerſa,
                <lb/>
              quæ 3000. ſignificat, habebo 12000. cui
                <lb/>
              addam 509. & habebo figuram, quam à la­
                <lb/>
              tere vides. </s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s id="s.012215">
                <margin.target id="marg1670"/>
              Additiones
                <lb/>
              libris alter
                <gap/>
                <lb/>
              poſt alteram
                <lb/>
              quomodo
                <lb/>
              fiant.</s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s id="s.012216">
                <margin.target id="marg1671"/>
              Quomodo
                <lb/>
              vngue nu­
                <lb/>
              meri omnes
                <lb/>
                <expan abbr="abſq;">abſque</expan>
              25000
                <lb/>
              fermè ſcribi
                <lb/>
              poſſint.</s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.012217">Quòd ſi vellem 25553. qui
                <lb/>
              eſt maximus abſque confuſio­
                <lb/>
              ne hîc poſſit ſcribi, ſic vt
                <lb/>
              eum vltimò depinxi, habe­
                <lb/>
              bis. </s>
              <s id="s.012218">Singulæ enim partes col­
                <lb/>
              ligunt 23. vnde ſi aggregen­
                <lb/>
                <figure id="id.016.01.274.1.jpg" xlink:href="016/01/274/1.jpg" number="132"/>
                <lb/>
              tur, vt hîc à latere vides, is conficietur nu­
                <lb/>
              merus. </s>
            </p>
            <figure id="id.016.01.274.2.jpg" xlink:href="016/01/274/2.jpg" number="133"/>
            <p type="caption">
              <s id="s.012219">5572</s>
            </p>
            <figure id="id.016.01.274.3.jpg" xlink:href="016/01/274/3.jpg" number="134"/>
            <p type="caption">
              <s id="s.012220">7240</s>
            </p>
            <figure id="id.016.01.274.4.jpg" xlink:href="016/01/274/4.jpg" number="135"/>
            <p type="caption">
              <s id="s.012221">12529</s>
            </p>
            <figure id="id.016.01.274.5.jpg" xlink:href="016/01/274/5.jpg" number="136"/>
            <p type="caption">
              <s id="s.012222">25553</s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.012223">Licebit & facilius productis figuris ex
                <lb/>
              tranſuerſa linea ſic
                <figure id="id.016.01.274.6.jpg" xlink:href="016/01/274/6.jpg" number="137"/>
              totidem adiicere
                <lb/>
              numerorum incrementa, vt vltima figura,
                <lb/>
              quæ eſt
                <figure id="id.016.01.274.7.jpg" xlink:href="016/01/274/7.jpg" number="138"/>
              ſignificet 9000000. </s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.012224">Et rurſus per tranſuerſas ad dextram qui­
                <lb/>
              dem. </s>
            </p>
            <figure id="id.016.01.274.8.jpg" xlink:href="016/01/274/8.jpg" number="139"/>
            <p type="main">
              <s id="s.012225">Et ita quemlibet maximum numerum
                <lb/>
              atque confuſione ſolo vngue declarare poſ­
                <lb/>
              ſum, rectiſque lineis. </s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.012226">Sed Agrippa vix decem aut viginti mil­
                <lb/>
              lia attingit, atque hos numeros, & labo­
                <lb/>
              riosè, & confusè ſatis. </s>
              <s id="s.012227">Id tamen ei de­
                <lb/>
              bemus. </s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.012228">Non defuere qui cæcos ſcribere ſic doce­
                <lb/>
                <arrow.to.target n="marg1672"/>
                <lb/>
              rent. </s>
              <s id="s.012229">Tabula ænea cauis literis ordine al­
                <lb/>
              phabeti cælatur, in ea cæcus ſtylum per
                <lb/>
              ſingula deducit elementa, memoria tenens
                <lb/>
              illorum ordinem donec longa edoctus con­
                <lb/>
              ſuetudine calamo diſcat eadem exarare.
                <lb/>
              </s>
              <s id="s.012230">Refert Eraſmus, aliquot; etſi magno la­
                <lb/>
              bore, rectè tamen ſic ſcribere didiciſſet.
                <lb/>
              </s>
              <s id="s.012231">Indiget res hæc aſſiduo monitore, longa­
                <lb/>
                <arrow.to.target n="marg1673"/>
                <lb/>
              que conſuetudine. </s>
              <s id="s.012232">Et quando ſtylus præa­
                <lb/>
              cutus fuerit, & litura tenuis, eò facilius
                <lb/>
              ac melius diſcunt. </s>
              <s id="s.012233">Res prorſus mira, ſed
                <lb/>
              minùs vtilis. </s>
              <s id="s.012234">Cuius exemplo vidiſſe quen­
                <lb/>
              dam memini me, qui cùm brachiis om­
                <lb/>
              ninò careret, dextro pede haſtam vibra­
                <lb/>
              bat, collimabatque, ſuebat veſtem, ede­
                <lb/>
              bat, ſcribebat, in acum filum immitebat.
                <lb/>
              </s>
              <s id="s.012235">Nec tanti miraculi defuturos teſtes ſpero:
                <lb/>
              cùm res publicè ageretur. </s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s id="s.012236">
                <margin.target id="marg1672"/>
              Quomodo
                <lb/>
              cæcus ſcribe­
                <lb/>
              re doceri
                <lb/>
              poſſit.</s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s id="s.012237">
                <margin.target id="marg1673"/>
              Manibus &
                <lb/>
              brachiis ca­
                <lb/>
              rens cuncta
                <lb/>
              agebat.</s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.012238">Verùm ad machinas redeo: fit inſtru­
                <lb/>
                <arrow.to.target n="marg1674"/>
                <lb/>
              mentum, cui ſi te manibus ſubſpenderis,
                <lb/>
              dum trahis, vehementiùs traheris. </s>
              <s id="s.012239">Con­
                <lb/>
              ſtat hoc modo: AB, pauimentum ſuperiùs:
                <lb/>
              initium trahentis funis C, DE, verò lignum
                <lb/>
              ferrumve inclinatum ſumma vi, cui CD, fu­
                <lb/>
              nis annectitur, DF, verò lignum quòd
                <lb/>
              ſubiacet laquearibus, prohibetque ED. re­
                <lb/>
              uerti: ipſi verò FD. appendatur pondus GF, </s>
            </p>
          </chap>
        </body>
      </text>
    </archimedes>