1prominet facta G longiore, paruam habet
proportionem ad quieſcentem, ideò eleuare
poteſt. Si G parua fiat, multò minùs, quia
E minùs à perpendiculo diſtat, ideò parùm
aggrauat.
proportionem ad quieſcentem, ideò eleuare
poteſt. Si G parua fiat, multò minùs, quia
E minùs à perpendiculo diſtat, ideò parùm
aggrauat.
Cur trabes
inſtrumento
triangulo
facilè ſuſti
neantur.
inſtrumento
triangulo
facilè ſuſti
neantur.
145[Figure 145]
Quædam etiam ſpontè videntur ſuſtine
ri, ac etiam alia ſuſtinent nullo vinculo: vt,
capio A B, trahem, cui ſuperpono CD,
Ipſi CD, ſuperpono EF, ita vt EF, cadat
ſub AB, tunc dico, quòd niſi ſoluantur, ca
dere non poſſunt: nam AB, ſuſtinetur ab
FE, & EF, à CD, & CD, ſuſtinetur ab
AB, igitur nulla earum cadet. Locus autem
BDF, ſuſtinetur, & ſuſtinet, experimento
enim id patet, igitur ab aliquo ſuſtinetur,
146[Figure 146]
igitur ab omnibus, quum par ſit omnium
ratio, igitur firmiſſimus? Qui quantò ma
gis premitur, eò eſt firmior: nec faciſcit,
niſi aliqua illarum frangatur. Diximus de
his, quæ plus ſuſtinent, quàm ratio videa
tur oſtendere, & de his, quæ mutuò ſe ſu
ſtinent: nunc demonſtrandum, quomodo
aliquid ſeipſum ſuſtinere videtur. Sit aba
cus planus AB, & baculus CE, cuius exterior
pars ſit ſub anſa D ſitulæ plena aqua GFH,
& inter baculum CE, & F, ſitulę imum col
locetur EF, lignum rectum arctè, vt dilabi
non queat, dico ſitulam pendere nec cadere.
Conſtat enim, quòd cùm F, ſit imum ſitu
læ, quòd baculus EF, & F, grauitatis cen
trum, & centrum terræ quod ſit K, & cen
trum ſitulæ, quòd ſit L, ſunt in vna recta
linea, quæ ſit KFLE. Si igitur ſitula cadet,
vel per rectam FK, vel priùs inclinabitur
latus aliquod, vt G, vel H. Si igitur incli
netur verſus H, in M, duco KM: quia igitur
duæ linæ veniunt ex K, KE, & KM, ad cir
culum, & KE, tranſit per centrum circuli,
id eſt, ſitulæ, erit ex demonſtratis ab Eucli
de in tertio elementorum KF, minor KM:
igitur centrum grauitatis F, elongatum eſt
à centro terræ K, ſpontè igitur motu natu
rali graue aſcendit, quod eſſe non poteſt.
Non igitur ſitula deſcendit inclinando ſe
ad aliquam partem. Sed neque per rectam
KF, quia angulus FEC, rectus eſt, & con
ſtans, deſcendentes D, in L, ducatur LB: igi
tur æqualis eſt EB: igitur cùm LB, oppona
tur recto, vel per quintam primi triangu
lus, LEB, duos rectos habebit, vel maiori
angulo maius latus non opponitur, quorum
utrumque aduerſatur his, quæ ab Euclide in
primo elementorum ſunt demonſtrata. Ex
quo ſequitur maius quoddam miraculum, &
eſt, quòd aliquid ſpontè caſurum, addito pon
dere non cadet. Nam poſita parte baculi BD,
maiore, DC, baculus cadet, quia extremum
eius cadendo appropinquatur centro terræ
K, & ita C, poterit eleuari, & ſic cadet: &
tamen addito ſitulæ pondere non cadet. Opor
tet autem ( ne te cum riſu aſtantium fallat
experimentum: nam rudes vbi res non ſuc
cedit, non hominem, ſed demonſtrationes cul
pant) vt diligentiſſimus ſis: primùm vt aba
ci ſuperficies ſuperior ſit ad libellam poſi
ta, & lignum rectum ad vnguem, nec flexi
le: & ſimiliter lignum EF, rectum, & arctè
iunctum inter ſitulæ imum, & CE, ita quod
faciat hærere firmiter lignum CE, manubrio
D. Et quod F, punctus ſit centrum grauita
tis, & ſitula rotunda. Ob id multi legent hęc,
ſed pauci intelligent. Plura enim intelligere
oportet, quàm quæ ſcripta ſint, cùm tamen
ad perfectionem nihil deſit.
ri, ac etiam alia ſuſtinent nullo vinculo: vt,
capio A B, trahem, cui ſuperpono CD,
Ipſi CD, ſuperpono EF, ita vt EF, cadat
ſub AB, tunc dico, quòd niſi ſoluantur, ca
dere non poſſunt: nam AB, ſuſtinetur ab
FE, & EF, à CD, & CD, ſuſtinetur ab
AB, igitur nulla earum cadet. Locus autem
BDF, ſuſtinetur, & ſuſtinet, experimento
enim id patet, igitur ab aliquo ſuſtinetur,
146[Figure 146]igitur ab omnibus, quum par ſit omnium
ratio, igitur firmiſſimus? Qui quantò ma
gis premitur, eò eſt firmior: nec faciſcit,
niſi aliqua illarum frangatur. Diximus de
his, quæ plus ſuſtinent, quàm ratio videa
tur oſtendere, & de his, quæ mutuò ſe ſu
ſtinent: nunc demonſtrandum, quomodo
aliquid ſeipſum ſuſtinere videtur. Sit aba
cus planus AB, & baculus CE, cuius exterior
pars ſit ſub anſa D ſitulæ plena aqua GFH,
& inter baculum CE, & F, ſitulę imum col
locetur EF, lignum rectum arctè, vt dilabi
non queat, dico ſitulam pendere nec cadere.
Conſtat enim, quòd cùm F, ſit imum ſitu
læ, quòd baculus EF, & F, grauitatis cen
trum, & centrum terræ quod ſit K, & cen
trum ſitulæ, quòd ſit L, ſunt in vna recta
linea, quæ ſit KFLE. Si igitur ſitula cadet,
vel per rectam FK, vel priùs inclinabitur
latus aliquod, vt G, vel H. Si igitur incli
netur verſus H, in M, duco KM: quia igitur
duæ linæ veniunt ex K, KE, & KM, ad cir
culum, & KE, tranſit per centrum circuli,
id eſt, ſitulæ, erit ex demonſtratis ab Eucli
de in tertio elementorum KF, minor KM:
igitur centrum grauitatis F, elongatum eſt
à centro terræ K, ſpontè igitur motu natu
rali graue aſcendit, quod eſſe non poteſt.
Non igitur ſitula deſcendit inclinando ſe
ad aliquam partem. Sed neque per rectam
KF, quia angulus FEC, rectus eſt, & con
ſtans, deſcendentes D, in L, ducatur LB: igi
tur æqualis eſt EB: igitur cùm LB, oppona
tur recto, vel per quintam primi triangu
lus, LEB, duos rectos habebit, vel maiori
angulo maius latus non opponitur, quorum
utrumque aduerſatur his, quæ ab Euclide in
primo elementorum ſunt demonſtrata. Ex
quo ſequitur maius quoddam miraculum, &
eſt, quòd aliquid ſpontè caſurum, addito pon
dere non cadet. Nam poſita parte baculi BD,
maiore, DC, baculus cadet, quia extremum
eius cadendo appropinquatur centro terræ
K, & ita C, poterit eleuari, & ſic cadet: &
tamen addito ſitulæ pondere non cadet. Opor
tet autem ( ne te cum riſu aſtantium fallat
experimentum: nam rudes vbi res non ſuc
cedit, non hominem, ſed demonſtrationes cul
pant) vt diligentiſſimus ſis: primùm vt aba
ci ſuperficies ſuperior ſit ad libellam poſi
ta, & lignum rectum ad vnguem, nec flexi
le: & ſimiliter lignum EF, rectum, & arctè
iunctum inter ſitulæ imum, & CE, ita quod
faciat hærere firmiter lignum CE, manubrio
D. Et quod F, punctus ſit centrum grauita
tis, & ſitula rotunda. Ob id multi legent hęc,
ſed pauci intelligent. Plura enim intelligere
oportet, quàm quæ ſcripta ſint, cùm tamen
ad perfectionem nihil deſit.
Trabes mu
tuò ſe ſuſti
nentes.
tuò ſe ſuſti
nentes.
Situla aqua
plena quomo
do ſuſtinea
tur.
plena quomo
do ſuſtinea
tur.
Sunt & medicæ artis vſus à ſubtilitate
ſumpti non leues. Primus ex medicamento
rum miſtione, qua noxiæ vires deliteſcant,
reliquæ in proprias corporis partes diſtri
buuntur. Medicis enim perſuaſum eſt, cali
da medicamenta à frigidis membris, & fri
gida à calidis trahi. Sic ab humidis ſicca, &
à ſiccis humida, parique ratione qualitati
bus ſecundis ac tertiis, præter has primas,
corpus noſtrum vti. Quomodo autem in di
uerſis id agant membris, vel etiam abſque il
la mirabili attractione, ſapientiaque, docere
ad hunc librum pertinet. Sit igitur piper
commiſtum lactucæ: homo autem qui hæc
ſumit, frigidum habeat ventriculum, cali
dum verò iecur, liquet primùm cur hic ci
bus ſeu medicamentum refrigerabit, lactuca
iecur non autem pipere excalefaciet. Nam
piper in ventriculo iam refrigeratum eſt,
lactuca verò etiam facta frigidior, & in pro
pria frigiditate confirmata. Piper igitur ni
hil mirum eſt, cur non excalefaciat, lactuca
autem refrigeret iecur. Solum dubium eſt,
cur lactuca ventriculum non refrigeret, cùm
ipſa nihil tale paſſa ſit ab alio, quale piper à
ventriculo. Primùm igitur quantum refrige
ratur à lactuca, tantùm aut magis à pipere
incaleſcit. Deinde, ſi frigidior ſit ventricu
lus, quàm lactuca, ab vtroque verſus tempe
ramentum reducetur. Demùm, cùm plus ven
triculi temperies à piperis natura, quàm à
lactuca diſtet, maius eſt, quod piper, quam
quod lactuca à ventriculo patitur. Atque ea
dem videtur ratio cæterarum qualitatum vt
primarum. Primas verò qualitates quatuor
eſſe conſtat, calidum, frigidum, humidum, ac
ſiccum: ſic dictæ, vel quòd ab his reliquæ fluant,
vel, vt Galeno placet, quòd ſolæ hæ ad inti
ma penetrent, & id quod agunt, ſimile effi
ciunt ſibi: non enim ita molle redditur con
tactu mollis vt calidum calidi contactu. Ma
nifeſtior eſt inter primas vis caloris, inde fri
goris. In patiendo humidum aptius eſt ſic
co, ob id cuncta viuentia calido, & humi
do conſtant, quòd duplici ratione actio
nes in his validiores ſint, cùm calor fri
gore ad agendum, humidum ſicco ad
patiendum aptius ſit. Sunt porrò opera
caloris, calefacere, attenuare, ſpargere,
ſumpti non leues. Primus ex medicamento
rum miſtione, qua noxiæ vires deliteſcant,
reliquæ in proprias corporis partes diſtri
buuntur. Medicis enim perſuaſum eſt, cali
da medicamenta à frigidis membris, & fri
gida à calidis trahi. Sic ab humidis ſicca, &
à ſiccis humida, parique ratione qualitati
bus ſecundis ac tertiis, præter has primas,
corpus noſtrum vti. Quomodo autem in di
uerſis id agant membris, vel etiam abſque il
la mirabili attractione, ſapientiaque, docere
ad hunc librum pertinet. Sit igitur piper
commiſtum lactucæ: homo autem qui hæc
ſumit, frigidum habeat ventriculum, cali
dum verò iecur, liquet primùm cur hic ci
bus ſeu medicamentum refrigerabit, lactuca
iecur non autem pipere excalefaciet. Nam
piper in ventriculo iam refrigeratum eſt,
lactuca verò etiam facta frigidior, & in pro
pria frigiditate confirmata. Piper igitur ni
hil mirum eſt, cur non excalefaciat, lactuca
autem refrigeret iecur. Solum dubium eſt,
cur lactuca ventriculum non refrigeret, cùm
ipſa nihil tale paſſa ſit ab alio, quale piper à
ventriculo. Primùm igitur quantum refrige
ratur à lactuca, tantùm aut magis à pipere
incaleſcit. Deinde, ſi frigidior ſit ventricu
lus, quàm lactuca, ab vtroque verſus tempe
ramentum reducetur. Demùm, cùm plus ven
triculi temperies à piperis natura, quàm à
lactuca diſtet, maius eſt, quod piper, quam
quod lactuca à ventriculo patitur. Atque ea
dem videtur ratio cæterarum qualitatum vt
primarum. Primas verò qualitates quatuor
eſſe conſtat, calidum, frigidum, humidum, ac
ſiccum: ſic dictæ, vel quòd ab his reliquæ fluant,
vel, vt Galeno placet, quòd ſolæ hæ ad inti
ma penetrent, & id quod agunt, ſimile effi
ciunt ſibi: non enim ita molle redditur con
tactu mollis vt calidum calidi contactu. Ma
nifeſtior eſt inter primas vis caloris, inde fri
goris. In patiendo humidum aptius eſt ſic
co, ob id cuncta viuentia calido, & humi
do conſtant, quòd duplici ratione actio
nes in his validiores ſint, cùm calor fri
gore ad agendum, humidum ſicco ad
patiendum aptius ſit. Sunt porrò opera
caloris, calefacere, attenuare, ſpargere,
zoom in
zoom out
zoom area
full page
page width
set mark
remove mark
get reference
digilib