Bošković, Ruđer Josip, Theoria philosophiae naturalis redacta ad unicam legem virium in natura existentium

Page concordance

< >
Scan Original
271 219
272 220
273 221
274 222
275 223
276 224
277 225
278 226
279 227
280 228
281 229
282 230
283 231
284 232
285 233
286 234
287 235
288 236
289 237
290 238
291 239
292 240
293 241
294 242
295 243
296 244
297 245
298 246
299 247
300 248
< >
page |< < (225) of 389 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div type="section" level="0" n="0">
          <p>
            <s xml:space="preserve">
              <pb o="225" file="0277" n="277" rhead="PARS TERTIA."/>
            evincunt illæ ſubſtantiæ, quæ aliarum poris injectæ eaſdem ex
              <lb/>
            opacis pellucidas reddunt, ut charta oleo imbuta ſit pellucida,
              <lb/>
            ſupplente aerem ipſo oleo, cum quo multo minus inæquali-
              <lb/>
            ter in lumen agunt particulæ chartæ, quam agerent ſoli aeri,
              <lb/>
            vel vacuo ſpatio intermixtæ. </s>
            <s xml:space="preserve">Rem autem oculis ſubjicit vi-
              <lb/>
            trum contuſum in minores particulas, quod ſola irregularita-
              <lb/>
            te ſiguræ particularum temere ex contuſione naſcentium, & </s>
            <s xml:space="preserve">
              <lb/>
            aeris intermixti inæqualitate fit opacum per multiplicationem
              <lb/>
            reflexionum, & </s>
            <s xml:space="preserve">refractionum irregularium: </s>
            <s xml:space="preserve">nec aliam ob cau-
              <lb/>
            ſam aqua in glaciem bullis continuis interruptam abiens pel-
              <lb/>
            luciditatem amittit, ut & </s>
            <s xml:space="preserve">alia corpora ſane multa, quæ, dum
              <lb/>
            concreſcunt vacuolis interrupta, illico opaca fiunt.</s>
            <s xml:space="preserve"/>
          </p>
          <note position="right" xml:space="preserve">Reflexionem
            <lb/>
          non oriri ab im-
            <lb/>
          pactu, ſed ab
            <lb/>
          inæqualitate vi-
            <lb/>
          rium in muta-
            <lb/>
          tione medii:
            <lb/>
          ubi pro reſra-
            <lb/>
          ctionis explica-
            <lb/>
          tione præmiſſa
            <lb/>
          principia.</note>
          <p>
            <s xml:space="preserve">484. </s>
            <s xml:space="preserve">Quamobrem nec reflexio inde ortum ducit, ſed habe-
              <lb/>
            tur etiam in pellucidis corporibus ex inæqualitate virium ſeu
              <lb/>
            repellentium, ſeu attrahentium, uti in Optica ſua Newtonus
              <lb/>
            tam multis notiſſimis argumentis demonſtravit, quorum unum
              <lb/>
            eſt illud ipſum ex aſperitate ſuperſiciei cujuſcunque cujuſvis
              <lb/>
            corporis, utcunque nobis, nudo potiſſimum inſpectantibus ocu-
              <lb/>
            lo, lævis appareat, & </s>
            <s xml:space="preserve">perpolita, quod num. </s>
            <s xml:space="preserve">299 expoſuimus;
              <lb/>
            </s>
            <s xml:space="preserve">& </s>
            <s xml:space="preserve">ex eadem cauſa oritur etiam refractio. </s>
            <s xml:space="preserve">Si velocitas luminis
              <lb/>
            eſſet ſatis magna; </s>
            <s xml:space="preserve">impediret etiam hujuſce inæqualitatis effe-
              <lb/>
            ctum, qui provenit a diverſa mediorum conſtitutione: </s>
            <s xml:space="preserve">ſed
              <lb/>
            ex ipſis reflexionibus, & </s>
            <s xml:space="preserve">refractionibus in mutatione medii,
              <lb/>
            conjunctis cum propagatione rectilinea per medium homoge-
              <lb/>
            neum, patet, celeritatem illam tantam luminis ſatis eſſe ma-
              <lb/>
            gnam ad eludendam illam inæqualitatem tanto minorem, quæ
              <lb/>
            habetur in mediis homogeneis, non illam tanto majorem,
              <lb/>
            quæ oritur a mediorum diſcrimine. </s>
            <s xml:space="preserve">Quod vero ad refractio-
              <lb/>
            nis explicationem ex Mechanica requiritur, expoſuimus a num. </s>
            <s xml:space="preserve">
              <lb/>
            302, ubi adhibuimus principium illud virium inter duo plana
              <lb/>
            parallela agentium æque in diſtantiis æqualibus ab eorum utro-
              <lb/>
            que, cujus explicationem ad luminis particulas jam expediemus.</s>
            <s xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:space="preserve">485. </s>
            <s xml:space="preserve">Concipiatur
              <note position="right" xlink:label="note-0277-05" xlink:href="note-0277-05a" xml:space="preserve">
                <emph style="it">Re$ert M N in fig. 70 $uperficiem dirimentem duo media_, G E
                  <lb/>
                viam radii advenientis, H particulam luminis; H E celeritatem ejus ab-
                  <lb/>
                ſolutam, H S parallelam, S E perpendicularem, quæ eſt eo minor, quo ra-
                  <lb/>
                dius incidit magis obliquus: a b c eſt ſpbæra, intra quam babetur actio
                  <lb/>
                ſenſibilis in particulam H, quæ eſt adbuc tota in priore medio: X, X′,
                  <lb/>
                X″ ſunt loca plura particulæ progredientis inter plana A B, C D paralle-
                  <lb/>
                la ſuperficiei M N, ſita ad diſtantiam ab ea æqualem ſemidiametro ſpbæ-
                  <lb/>
                ræ H c. Particula ſita inter illa plana ubicunque, ut in X, ea ſpbæra ba-
                  <lb/>
                bebit ſuum ſegmentum F R L ultra ſuperſiciem M N: ſit ejus axis R T,
                  <lb/>
                & eodem axe ſegmentum Q T Z priori æquale, ac m n planum per centrum pa-
                  <lb/>
                rallelum M N. Segmenta m F L n, m Q Z n ejuſdem medii agent æqua-
                  <lb/>
                liter. Segmenta F R L, Q T Z inæqualiter, ſed eorum vires dirigentur per
                  <lb/>
                axem T R in alteram e binis plagis oppoſitis; adeoque & differentia virium
                  <lb/>
                dirigetur per eundem, qui quidem per pendicularis eſt utique planis A B,
                  <lb/>
                C D. Ea actione via incurva radii ſinuatur per X X′ X″. Prout vis diri-</emph>
              </note>
            illa ſphærula, cujus
              <note position="right" xlink:label="note-0277-02" xlink:href="note-0277-02a" xml:space="preserve">Conſideratio
                <unsure/>
              </note>
              <note position="right" xlink:label="note-0277-04" xlink:href="note-0277-04a" xml:space="preserve">Fig. 70.</note>
              <note position="right" xlink:label="note-0277-04" xlink:href="note-0277-04a" xml:space="preserve">Fig. 70.</note>
            </s>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>