Alvarus, Thomas, Liber de triplici motu, 1509

Table of contents

< >
[15.] Quindecimum caput / quod obiicit ali-quibus que dicta ſunt in precedentibꝰ duo­bus capitibus: inferendo aliquas conclu-ſiones de velocitate motus in reſiſtētia dif­formiter difformi progrediente per medi-um non reſiſtens: et in latitudine vniformi­ter difformi condenſante ſe ad non quãtū in medio non reſiſtente.
[1.] Capitulū ṗmū / in quo ponūtur aliq̈ cõia elemēta ī hac materia definitiões vcꝫ diuiſionibꝰ adiunctis
[2.] Capitulum ſecundum / in quo inueſtiga­tur diſputatiue et per modum queſtionis penes quid attendi habeat motus loca-lis difformis quo ad ſubiectum velocitas
[3.] Capitulū tertiū / in quo oſtendit̄̄ modꝰ cogno-ſcendi ſiue cõmenſurandi motū vniformieer diffor-mem et difformiter difformem quo ad tempus quo ad velocitatem et tarditatem in omni ſpecie .etc̈. In oī ſpecie ꝓportiõis rõnalis et irrõalis per modū q̄ſtiõis ꝓcedendo.
[4.] Capitulum quartum in quo diſputatiue īquiritur quõ motus difformis quo ad ſubiectū et tp̄s ſimul: pa­riter motus mixti veloci­tas cognoſci debeat.
[1.] Capitulū primū in quo diſputatiue inquiritur. Quid ſi raritas et dēſitas et penes q̇d raritatis et dēſitatis intēſio et rarefactiõis et condenſationis ſit velocitas attendenda.
[2.] Secundū capitulū huiꝰ tractatus / in quo ſolito pro more diſputatiue inquirimus penes quid velo­citas augmētationis attendi habeat.
[1.] Capitulum primuꝫ in quo diſputatiue inquirit̄̄ penes quid motus alterationis velocitas attendi habeat.
[2.] Capitulum ſecundum in quo agitur de intenſione et remiſ-ſione formarum.
[3.] Caput .3.4. tractatus inquireas diſpu­tatiue. An qualitates contrarie ſe com-patiantur.
[4.] Capitulū q̈rtū / in quo principalr̄ q̄rit̄̄ penes quid attendi intenſio qualitatis difformis debeat.
[5.] Capitulum quintum inquirens penes quid gradus ſummi inductio ſit attendenda.
< >
page |< < of 290 > >|
277
Ad quintam rationem reſpõdent con­
cluſiones queſtionis.
Et ſignanter ſecunda et tertia
et hec de queſtione.
Capitulum quintum inquirens penes quid
gradus ſummi inductio ſit attendenda.
QUeritur quinto. Utrum indu­
ctio gradus ſummi per aliquod ſubiecti
ſucceſſiue attendi habeat penes velocita­
tem progreſſionis ſiue partialis acquiſitionis: ita
 quãto talis acquiſitio gradus ſummi fuerit per
maiorem partem in eodem tempore tanto motus
inductiõis ſiue ipſa inductio gradus ſummi (quod
idem eſt) eſt velocior.
Et arguitur primo  non. Quia tunc
ſequeretur /  velocitas inductiõis gradus ſummi
attenderetur penes maioritateꝫ ſubiecti per quod
in eodē tempore inducitur.
Sed cõſequens eſt falſū /
igitur illud ex quo ſequitur.
Sequela patꝫ quoniã
quanto ſubiectū eſt maius per quod in eodem tem-
pore inducitur gradus ſummns, tanto progreſſio
ſiue partialis acq̇ſitio ipſiꝰ gradꝰ ſūmi partibꝰ ſub­
iecti eſt maior.
Sꝫ falſitas ↄ̨ñtꝪ ꝓbr̄: q2 tūc ſeq̄ret̄̄ qḋ
in omne vniformiṫ difforme, ad ſummū terminatū,
vniformi latitudine alteratiõis per totū alteratuꝫ
vniformiter induceretur gradꝰ ſūmꝰ.
Sed cõſequēs
eſt falſū: igitur illud ex quo ſequitur.
Sequela pro-
batur / q2 in ea proportione qua aliquis punctꝰ eſt
propinquior ſūmo in ea per minorem latitudinem
diſtat a ſūmo.
vt pꝫ ex diffinitione qualitatꝪ vnifor­
miter difformis.
et oīa pūcta eq̄uelociter alterãtur
ↄ̨tinuo: igitur in ea proportione qua aliquis pun-
ctus eſt propinquior ſūmo.
in ea citius ad eum ve-
niet gradus ſummus: et ſic vniformiter inducetur:
vt patet / quod fuit ꝓbãdū.
Sed falſitas conſequen-
tis probat̄̄: quia tunc ſequeretur /  ſi duo inequa-
lia quantitatiue vniformiter difformia eadem la-
titudine omnino ad ſummū terminata eadem lati-
tudine alterationis vniformi per totum alterentur
quouſ per totum ſint ſumma: in ea proportione
qua vnum eſt minus alio quantitatiue in ea tardiꝰ
in eum inducitur gradus ſummus.
Sed conſequēs
eſt falſu: igitur illud ex quo ſequitur.
Sequela pro­
batur: et ſit proportio quantitatis maioris ad quã­
titatē minoreꝫ f.
Et arguitur ſic: eque cito illa erūt
ſumma per totum: quia extrema remiſſiora eque ci­
to erunt ſumma, cum equaliter diſtent a ſummo, et
equeuelociter continuo alterentur.
Et nõ citius de-
ueniet in aliquo illorū gradus ſummꝰ ad extremuꝫ
remiſſius ꝙ̄ ad oīa puncta intrinſeca: quia vnifor-
miter inducetur in vtro illorum / vt arguitum eſt:
igr̄ in f. proportiõe tardius in eodem tempore pro­
greditur per minus ſubiectū ꝙ̄ per maius: et ꝑ con­
ſeq̄ns in f. ꝓportiõe tardius inducit̄̄ gradꝰ ſūmꝰ in
minus ꝙ̄ in maius / quod fuit probandū.
Iã proba­
tur falſitas ↄ̨ñtis: quia tunc ſequeretur /  ſi ſint
duo vni. diffor. inequalia quantitatiue ad ſummū
terminata: et in ea proportione qua vnū eſt minus
reliquo in eadem extremū eius remiſſius ſit minus
intenſum: et alterentur per totū equali alteratione
vniformi.
Tunc gradus ſūmus inducetur in minus
tardius ꝙ̄ in maius in proportione compoſita ex
proportione quantitatis maioris ad quãtitatem
minoris: et intenſionis extremi remiſſioris maioris
ad intenſionē extremi remiſſioris minoris.
ſꝫ conſe­
quens eſt falſum: igr̄ illud ex quo ſequitur.
Seque-
la probatur et ſit a. maius et b. minus et proportio
quãtitatis a. ad quãtitatē b. ſit f. et ſimiliter extremi
remiſſioris etc̈.
Et arguitur ſic / eque cito erit vtrū
illorū ſummū cū extremo ſuo remiſſiori / vt argutū
eſt.
Et ſi vtriuſ illorum extrema remiſſiora eſſent
eque intenſa in f. proportione tardius induceretur
gradus ſummꝰ in b. ꝙ̄ in a. / vt iam argutuꝫ eſt.
Sed
modo inducetur in b. adhuc in f. proportiõe tardiꝰ
̄ tūc qm̄ extremū remiſſiꝰ in f. proportione magis
diſtat ꝙ̄ a ſūmo tunc ex caſu: igr̄ mõ in f. ꝓportione
tardius inducitur gradus ſummꝰ in b. ꝙ̄ tunc.
Et iã
tunc inducebatur in b. in f. proportione tardius ̄
in a.
Ergo modo in duplici proportione f. tardius
inducitur gradus ſūmꝰ in b. ꝙ̄ in a.
Sed falſitas cõ­
ſequentis.
Patet / quia cõtinuo equales partes in-
tenſiue ipſius gradus ſummꝰ inducuntur per totū
b. ſicut per totum a. / vt patet ex caſu: igitur equeue-
lociter inducitur gra. ſū. in a. ſicut in b. et nõ tardiꝰ.
¶ Et ↄ̨firmat̄̄ / q2 ſi queſtio eſſet vera ſequeret̄̄ /  ſint
duo inequalia quãtitatīe vni. diffor. ad ſum. termi.
Et qualis eſt proportio quãtitatis vnius ad quan-
titatē alterius: talis eſt inter exceſſum quo gra. ſū.
excedit extremū remiſſius maioris ad exceſſuꝫ quo
excedit extremū remiſſius minorꝪ: alterētur equali
altera. vniformi per totū.
In vtrū illorū eque ve-
lociter inducetur gradus ſūmus.
quod eſt falſum.
Probatur. Et ſit a. maius et b. minus in f. ꝓportio­
ne: in eadem ꝓportione ꝑ minꝰ diſtet a ſum.
Et ar­
guitur ſic.
Eque cito in vtrun illorū inducetur gra­
dus ſicut in extrema eorum remiſſiora et etiam vni-
formiter / vt argutū eſt: ſꝫ in f. ꝓportione citiꝰ īducet̄̄
ī extremū remiſſi. ipſius b. ꝙ̄ ipſiꝰ a. quia equaliter
alterantur: et in f. proportione per minus diſtat a
ſum. extremū b. ꝙ̄ a. / igitur in f. proportione citius
inducetur gra. ſum. in b. ꝙ̄ a. et b. eſt in f. ꝓportione
minus ꝙ̄ a: ergo eque velociter īduci. gra. ſum. in b.
ſicut in a. / qḋ fuit probanduꝫ.
Sed falſitas cõſequē­
tis probatur / quia alteratio ad gra. ſū. nõ eſt alud
̄ inductio gra. ſum.
Sed alteratio a. non eſt equa-
lis alterationi ipſius b. / vt patet ex primo capite
huius tractatꝰ.
igit̄̄ inductio gra. ſum. in b. non eſt
equalis indnctioni gra. ſū. in a. / qḋ eſt oppoſi. ↄ̨ñtis
Secundo principaliter arguitur ſic.
Si queſtio eſſet vera ſeq̄ret̄̄ /  aliqḋ vni. dif. ad ſū.
termina. alteretur latitudine vni. dif. extremo intē­
ſiori ſus extremū intenſius ſubiecti.
Nõ tardius
incipit induci gradus ſū. ꝙ̄ ſi extremo intenſiori il-
lius latitudinis vniformiter per totum alteraretur /
ſꝫ ↄ̨ſequens eſt falſum: igitur illud ex quo ſequitur.
ſeq̄la ꝓbatur. Et ſit extremū intenſius alteratiõis
a.
Et arguit̄̄ ſic / gra. ſū. mediante illa alteratiõe inci­
pit velocius induci ꝙ̄ ſi quouis alio remiſſiori inci-
peret induci / igitur non tardius incipit induci ꝙ̄ ſi
gradu intenſiori illius altera. vnifor. ꝑ totū incipe­
peret īduci.
Probat̄̄ añs: quia nullus eſt remiſſior
gradus ipſo a. quī aliqua pars illius altera. termi­
nata minor ad ipſum a. ſit illo vt conſtat: igitur me­
diante illa parte incipit gra. ſum. velociꝰ induci ̄
ſi quouis gradu remiſſiori ipſo a. inciperet induci.
quod fuit ꝓbandum. Sed iam ꝓbat̄̄ falſitas ↄ̨ñtis /
q2 tūc ſequeretur /  tardius induceretur gra. ſum.
mediante lati. illa vni. difformi in tale corpus vni.
diffor. ꝙ̄ ſi induceretur mediante extremo illius re­
miſſiori vnifor. per totū extenſo.
Sed ↄ̨ñs eſt falſuꝫ /
quia continuo tale corpus alteratur per totaꝫ par­
tem remiſſam intenſiori latitudine ꝙ̄ ſi remiſſiori
gradu illius latitudinis ꝑ totum alteraretur: igit̄̄
velo. continuo inducetur gra. ſum. mediante illa la­
ti. ꝙ̄ mediante extremo eius remiſſiori.
quod eſt op­
poſitum ↄ̨ſequentis.
Iam ꝓbatur ſequela / quia ſit
a. tale vni. diffor. alteratū lati. c. vni. diffor. / vt poni­
tur in caſu argumenti: et ſit b. oīno et cõſimile ꝑ to-

Text layer

  • Dictionary

Text normalization

  • Original

Search


  • Exact
  • All forms
  • Fulltext index
  • Morphological index