1morte, vt re omnibus neceſſaria ſollicitus
erit, vitæque curam adhibebit diligentiorem.
At de his copiosè in lib de Fato, dictum eſt.
Sed cùm fines, & initia cunctorum lateant
nullam veram felicitatem inter mortales,
nihilque dignum admiratione in tanta mo
le ſapienti videri debet, ſed omnia quaſi in
ſomnium vnum, aut plura quæ delectant,
aut triſtitia breui, ſed tamen inani, nos af
ficiunt. Hæc ita ſe habent, vel dicente ora
culo: ſed opinionem ſuam cuique relinqua
mus, permittamuſque vana perſuaſione fe
lices eſſe. Verùm illud non negabunt, ſal
tem hæc ſua maxima, has ingentes felici
tates, minimis ex initiis oriri: eaque de
cauſa minima etiam quoque, qui in
ter mortales felix videri cupit obſeruare
non tam decet, quam neceſſarium eſt.
erit, vitæque curam adhibebit diligentiorem.
At de his copiosè in lib de Fato, dictum eſt.
Sed cùm fines, & initia cunctorum lateant
nullam veram felicitatem inter mortales,
nihilque dignum admiratione in tanta mo
le ſapienti videri debet, ſed omnia quaſi in
ſomnium vnum, aut plura quæ delectant,
aut triſtitia breui, ſed tamen inani, nos af
ficiunt. Hæc ita ſe habent, vel dicente ora
culo: ſed opinionem ſuam cuique relinqua
mus, permittamuſque vana perſuaſione fe
lices eſſe. Verùm illud non negabunt, ſal
tem hæc ſua maxima, has ingentes felici
tates, minimis ex initiis oriri: eaque de
cauſa minima etiam quoque, qui in
ter mortales felix videri cupit obſeruare
non tam decet, quam neceſſarium eſt.
Medicæ ſub
tilitatis hi
ſtoria.
Miſtionis
vtilitas.
tilitatis hi
ſtoria.
Miſtionis
vtilitas.
Primæ qua
tuor quali
tates.
tuor quali
tates.
Cur corpora
viuentia ca
lido, & hu
mido conſtent.
Calor opera.
Frigoris ope
ra.
Sicci & hu
midi opera.
viuentia ca
lido, & hu
mido conſtent.
Calor opera.
Frigoris ope
ra.
Sicci & hu
midi opera.
Calor cur
opera maio
ra frigore
faciat.
opera maio
ra frigore
faciat.
Secundæ
qualitates.
Tertiæ qua
litates.
qualitates.
Tertiæ qua
litates.
Qualitates
omnes in
quibus diffe
rant, & con
ueniant.
omnes in
quibus diffe
rant, & con
ueniant.
Quomodo
medicamen
ta optimè
miſceantur.
medicamen
ta optimè
miſceantur.
Ænigma
vtiliſſimum.
vtiliſſimum.
Oleum ſum
mam, vini
medium
mellis imum,
cur optima.
mam, vini
medium
mellis imum,
cur optima.
Omnes mor
tales euentus,
tenuiſſimo ſi
pendent, diſ
crimineque
diſiunguntur.
tales euentus,
tenuiſſimo ſi
pendent, diſ
crimineque
diſiunguntur.
Maxima
quique mi
nimis con
ſtant initiis.
quique mi
nimis con
ſtant initiis.
Nubium
forma qua
lis,
forma qua
lis,
Ex operibus etiam artis ſubtiliſſima eſt
ratio vrendi, inter contemplationes pul
ſuum ſcientia. Sed ſunt & alia in aliis, quæ
placeant, & digna ſint admiratione: vt in
nubium natura: ſituſque. Nam nubes om
nes planas eſſe haud dubium eſt: tum quia
tales ſunt, videnturque in montibus, tum
quia ventis rectà feruntur: quod verò orbi
culatum eſt, ſi rectà feratur, intùs inflecti
tur ac diſrumpitur: tum etiam quia nulla
eſt cauſa, quæ hanc rotunditatem efficere
poſſit. Sit igitur nubes GD, oculus verò H,
147[Figure 147]
punctus ſupra oculum A, cùm igitur DK
fuerit propter diſtantiam HK minima ob
angulum DHK, & ob proportionem par
uam, quam obtinet ad HD, & HK, erit AD,
vt videatur contingere terram in K: eadem
ratione BL & CM videbuntur minores AH,
igitur ABCD, & AEFG, videbuntur por
tiones linearum circularium contingentium
terram in G & D. Nebula verò ipſa in A,
ſublimior, quàm in alia parte, ſenſim dehiſ
cens, & quaſi ſphæræ ſeu orbis interna ſu
perficies ac pars, ita quòd A punctus ma
ximè diſtare à terra videbatur. Atque ita
nubes ſupra caput altior, inde ſenſim
vſque ad terram videtur inclinata, quod
ſpectantibus ſemper apparet. Quinimò cùm
hoc vbique contingat eodem tempore, ma
nifeſtum eſt illam non rotundam, ſed pla
nam eſſe. Itaque cùm DK non videtur, tunc
nubes ea parte terram contingere apparet.
Hoc autem euenit, cùm HD, & HK, ſexa
gies continent DK, at DK cùm ſit æqualis
AH, nunquam attingit 2000. paſſuum: igi
tur neque nebula, nec pluuia plus, quàm
120000. paſſuum procul videtur, veriùs au
tem ac exquiſitiùs non magis procul 100000.
paſſuum. Hac igitur ratione nemo dicet
pluiſſe in Gallia, Mediolani ſi ſit. Cùm ve
rò plerunque tum maximè dum pluit, ne
bulæ non aſcendant ad quingentos paſſus,
rarò pluuiam conſpicere longiùs 30000. paſ
ſuum poſſumus.
ratio vrendi, inter contemplationes pul
ſuum ſcientia. Sed ſunt & alia in aliis, quæ
placeant, & digna ſint admiratione: vt in
nubium natura: ſituſque. Nam nubes om
nes planas eſſe haud dubium eſt: tum quia
tales ſunt, videnturque in montibus, tum
quia ventis rectà feruntur: quod verò orbi
culatum eſt, ſi rectà feratur, intùs inflecti
tur ac diſrumpitur: tum etiam quia nulla
eſt cauſa, quæ hanc rotunditatem efficere
poſſit. Sit igitur nubes GD, oculus verò H,
147[Figure 147]punctus ſupra oculum A, cùm igitur DK
fuerit propter diſtantiam HK minima ob
angulum DHK, & ob proportionem par
uam, quam obtinet ad HD, & HK, erit AD,
vt videatur contingere terram in K: eadem
ratione BL & CM videbuntur minores AH,
igitur ABCD, & AEFG, videbuntur por
tiones linearum circularium contingentium
terram in G & D. Nebula verò ipſa in A,
ſublimior, quàm in alia parte, ſenſim dehiſ
cens, & quaſi ſphæræ ſeu orbis interna ſu
perficies ac pars, ita quòd A punctus ma
ximè diſtare à terra videbatur. Atque ita
nubes ſupra caput altior, inde ſenſim
vſque ad terram videtur inclinata, quod
ſpectantibus ſemper apparet. Quinimò cùm
hoc vbique contingat eodem tempore, ma
nifeſtum eſt illam non rotundam, ſed pla
nam eſſe. Itaque cùm DK non videtur, tunc
nubes ea parte terram contingere apparet.
Hoc autem euenit, cùm HD, & HK, ſexa
gies continent DK, at DK cùm ſit æqualis
AH, nunquam attingit 2000. paſſuum: igi
tur neque nebula, nec pluuia plus, quàm
120000. paſſuum procul videtur, veriùs au
tem ac exquiſitiùs non magis procul 100000.
paſſuum. Hac igitur ratione nemo dicet
pluiſſe in Gallia, Mediolani ſi ſit. Cùm ve
rò plerunque tum maximè dum pluit, ne
bulæ non aſcendant ad quingentos paſſus,
rarò pluuiam conſpicere longiùs 30000. paſ
ſuum poſſumus.
Nubes, &
pluuia non
longius
100000
paſſuum vi
dentur.
pluuia non
longius
100000
paſſuum vi
dentur.
Ignes cur
ſurgere, &
occidere in
aëre delati
videantur.
ſurgere, &
occidere in
aëre delati
videantur.
Eadem cauſa ignes, qui per cœlum de
feruntur, cùm nobis ſuperſtant, altiſſimi vi
dentur: cùm verò oriuntur aut occidunt,
hærere terræ, non quòd deſcendant, aut aſ
cendant, imò rectà feruntur æquidiſtantes
plano terræ ac finitori, ſed ex aſpectus va
rietate id contingit, vt eò humiliores vi
deantur, quò remotiores.
feruntur, cùm nobis ſuperſtant, altiſſimi vi
dentur: cùm verò oriuntur aut occidunt,
hærere terræ, non quòd deſcendant, aut aſ
cendant, imò rectà feruntur æquidiſtantes
plano terræ ac finitori, ſed ex aſpectus va
rietate id contingit, vt eò humiliores vi
deantur, quò remotiores.
Sunt & ſubtilitatis opera in dictionibus,
in accentu, in orationeque. In dictionibus
Zephyrus tribus modis quid dulce ſonat:
primò quòd z habet, ſecundò y, quas Lati
ni non habent. Neque aliquid lene Latini
adeò, nec Græci aliud habent: tertium eſt ſi
gnificatum, quo molliſſimus ventus apud
nos Fauonius, idemque ſuauiſſimus intelli
gitur. Sunt & accentus ſubtilitatis maximæ
argumentum, cùm primò gens à gente, in
de in eadem gente vrbs ab vrbe, & villa à
villa, & in eadem vrbe incredibile dictu re
giones ſingulæ eis diſtinguantur. Vires vo
cum, vides quantæ ſint: duabus ſyllabis re
gna corruunt, aut ſeruantur, occiduntur in
noxij, euadunt nocentes, omnis humana ca
lamitas ac felicitas conſtat. In ſingulari cer
tamine verbulum imprudenter effutitum,
optionem, victoriamque inimico largitur,
proferenti, necem, & vituperationem. In le
gatione inſolentia, temeritas, verbum incon
ſideratè prolatum, tot bella, tot cædes, tumul
tuſque efficit: regna euertit, vaſtaſque efficit
regiones. Ergo ſubtilitas in omnibus impe
rat, illiuſque vim ſentiunt res, prouinciæ, ci
uitates, villæ, domuſque ſingulæ. Itaque ma
ior in legatis, quàm exercituum ducibus pru
dentiæ neceſſitas. Hi enim inter mala, quod
minùs videtur, plerunque eligere docent, illi
verò ne mala eueniant prohibere poſſunt.
Pernicioſior tamen videtur ducis temeritas,
quoniam exitum habet propiorem.
in accentu, in orationeque. In dictionibus
Zephyrus tribus modis quid dulce ſonat:
primò quòd z habet, ſecundò y, quas Lati
ni non habent. Neque aliquid lene Latini
adeò, nec Græci aliud habent: tertium eſt ſi
gnificatum, quo molliſſimus ventus apud
nos Fauonius, idemque ſuauiſſimus intelli
gitur. Sunt & accentus ſubtilitatis maximæ
argumentum, cùm primò gens à gente, in
de in eadem gente vrbs ab vrbe, & villa à
villa, & in eadem vrbe incredibile dictu re
giones ſingulæ eis diſtinguantur. Vires vo
cum, vides quantæ ſint: duabus ſyllabis re
gna corruunt, aut ſeruantur, occiduntur in
noxij, euadunt nocentes, omnis humana ca
lamitas ac felicitas conſtat. In ſingulari cer
tamine verbulum imprudenter effutitum,
optionem, victoriamque inimico largitur,
proferenti, necem, & vituperationem. In le
gatione inſolentia, temeritas, verbum incon
ſideratè prolatum, tot bella, tot cædes, tumul
tuſque efficit: regna euertit, vaſtaſque efficit
regiones. Ergo ſubtilitas in omnibus impe
rat, illiuſque vim ſentiunt res, prouinciæ, ci
uitates, villæ, domuſque ſingulæ. Itaque ma
ior in legatis, quàm exercituum ducibus pru
dentiæ neceſſitas. Hi enim inter mala, quod
minùs videtur, plerunque eligere docent, illi
verò ne mala eueniant prohibere poſſunt.
Pernicioſior tamen videtur ducis temeritas,
quoniam exitum habet propiorem.
Zephyrus
vox dulciſ
ſima.
vox dulciſ
ſima.
Accentuum
vis.
vis.
De ſic &
non.
non.
De duello.
De legatio
ne.
ne.
In oratione autem, affectata moleſta eſt,
quæ ſpontè fluit iucundiſſima. In his namque
ars, naturam dum imitatur, ab artis ſuſpicio
ne diſcedit, & liquidior fluit. Sed ſunt ſeptem
modi ſubtilitatis in oratione, quorum ſingu
li eam reddunt obſcuriorem. Primus à diui
ſione Grammaticus, metuo, me tuo, me tu o.
Secundus Sophiſticus, vt, falſum dico. Ter
tius Mathematicus, hicque triplex: vel con
iunctus, vt quis in circulo punctus periferiæ
proximior: vel ab aſſumptis, velut an aſſump
ta in demonſtratione ab Archimede per eli
cas de recta æquali circuli periferiæ oſtendant:
vel à demonſtratis, vt an regula cubi æqualis
rebus, & numero poſſit eſſe vna generalis.
Phyſicus quartus eſt, hicque duplex, à re, à
cauſa. A re, an dentur rerum nouæ ſpecies
ſingulis temporibus. A cauſa, an cœli motus
eccentricis conſtet circulis. Quintus, conſiſtit
in continuitate orationis, vt in libello de
Animi immortalitate, cùm ſenſim hominem
è re in rem trahimus. Sextus, eſt ex genere in
genus traſitus, vt cùm cochlea haurire aquam
docemus, quia dum circumuoluitur pars ina
nis inferior, redditur plena. Septimus eſt ex
lege: abſolutus non ſit, qui dimidium non
obtinet ſuffragiorum: damnatus non ſit, qui
duas partes ex ſuffragiis non obtinuerit. Cæ
teri tamen cùm multi iniudicati manerent,
lege alia cenſentur abſoluti vel damnati,
vt quiſque proximior fuerit numero ſuffra
giorum. Duodecim ſunt iudices, quidam
damnatur à ſeptem, abſoluitur à quinque.
quæ ſpontè fluit iucundiſſima. In his namque
ars, naturam dum imitatur, ab artis ſuſpicio
ne diſcedit, & liquidior fluit. Sed ſunt ſeptem
modi ſubtilitatis in oratione, quorum ſingu
li eam reddunt obſcuriorem. Primus à diui
ſione Grammaticus, metuo, me tuo, me tu o.
Secundus Sophiſticus, vt, falſum dico. Ter
tius Mathematicus, hicque triplex: vel con
iunctus, vt quis in circulo punctus periferiæ
proximior: vel ab aſſumptis, velut an aſſump
ta in demonſtratione ab Archimede per eli
cas de recta æquali circuli periferiæ oſtendant:
vel à demonſtratis, vt an regula cubi æqualis
rebus, & numero poſſit eſſe vna generalis.
Phyſicus quartus eſt, hicque duplex, à re, à
cauſa. A re, an dentur rerum nouæ ſpecies
ſingulis temporibus. A cauſa, an cœli motus
eccentricis conſtet circulis. Quintus, conſiſtit
in continuitate orationis, vt in libello de
Animi immortalitate, cùm ſenſim hominem
è re in rem trahimus. Sextus, eſt ex genere in
genus traſitus, vt cùm cochlea haurire aquam
docemus, quia dum circumuoluitur pars ina
nis inferior, redditur plena. Septimus eſt ex
lege: abſolutus non ſit, qui dimidium non
obtinet ſuffragiorum: damnatus non ſit, qui
duas partes ex ſuffragiis non obtinuerit. Cæ
teri tamen cùm multi iniudicati manerent,
lege alia cenſentur abſoluti vel damnati,
vt quiſque proximior fuerit numero ſuffra
giorum. Duodecim ſunt iudices, quidam
damnatur à ſeptem, abſoluitur à quinque.