Cardano, Girolamo
,
De subtilitate
,
1663
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Figures
Thumbnails
Page concordance
<
1 - 30
31 - 60
61 - 90
91 - 120
121 - 150
151 - 180
181 - 210
211 - 240
241 - 270
271 - 300
301 - 330
331 - 360
361 - 390
391 - 403
>
Scan
Original
171
172
173
174
175
176
177
178
179
180
181
182
183
184
185
186
187
188
189
190
191
192
193
194
195
196
197
198
199
200
<
1 - 30
31 - 60
61 - 90
91 - 120
121 - 150
151 - 180
181 - 210
211 - 240
241 - 270
271 - 300
301 - 330
331 - 360
361 - 390
391 - 403
>
page
|<
<
of 403
>
>|
<
archimedes
>
<
text
>
<
body
>
<
chap
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.012356
">
<
pb
pagenum
="
631
"
xlink:href
="
016/01/278.jpg
"/>
morte, vt re omnibus neceſſaria ſollicitus
<
lb
/>
erit,
<
expan
abbr
="
vitæq;
">vitæque</
expan
>
curam adhibebit diligentiorem.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.012357
">At de his copiosè in lib de Fato, dictum eſt.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.012358
">Sed cùm fines, & initia cunctorum lateant
<
lb
/>
nullam veram felicitatem inter mortales,
<
lb
/>
nihilque dignum admiratione in tanta mo
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1690
"/>
<
lb
/>
le ſapienti videri debet, ſed omnia quaſi in
<
lb
/>
ſomnium vnum, aut plura quæ delectant,
<
lb
/>
aut triſtitia breui, ſed tamen inani, nos af
<
lb
/>
ficiunt. </
s
>
<
s
id
="
s.012359
">Hæc ita ſe habent, vel dicente ora
<
lb
/>
culo: ſed opinionem ſuam cuique relinqua
<
lb
/>
mus, permittamuſque vana perſuaſione fe
<
lb
/>
lices eſſe. </
s
>
<
s
id
="
s.012360
">Verùm illud non negabunt, ſal
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1691
"/>
<
lb
/>
tem hæc ſua maxima, has ingentes felici
<
lb
/>
tates, minimis ex initiis oriri: eaque de
<
lb
/>
cauſa minima etiam quoque, qui in
<
lb
/>
ter mortales felix videri cupit obſeruare
<
lb
/>
non tam decet, quam neceſſarium eſt. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.012361
">
<
margin.target
id
="
marg1680
"/>
Medicæ ſub
<
lb
/>
tilitatis hi
<
lb
/>
ſtoria.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.012362
">Miſtionis
<
lb
/>
vtilitas.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.012363
">
<
margin.target
id
="
marg1681
"/>
Primæ qua
<
lb
/>
tuor quali
<
lb
/>
tates.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.012364
">
<
margin.target
id
="
marg1682
"/>
Cur corpora
<
lb
/>
viuentia ca
<
lb
/>
lido, & hu
<
lb
/>
mido
<
expan
abbr
="
conſtẽt
">conſtent</
expan
>
.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.012365
">Calor opera.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.012366
">Frigoris ope
<
lb
/>
ra.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.012367
">Sicci & hu
<
lb
/>
midi opera.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.012368
">
<
margin.target
id
="
marg1683
"/>
Calor cur
<
lb
/>
opera maio
<
lb
/>
ra frigore
<
lb
/>
faciat.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.012369
">
<
margin.target
id
="
marg1684
"/>
Secundæ
<
lb
/>
qualitates.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.012370
">Tertiæ qua
<
lb
/>
litates.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.012371
">
<
margin.target
id
="
marg1685
"/>
Qualitates
<
lb
/>
omnes in
<
lb
/>
quibus diffe
<
lb
/>
rant, & con
<
lb
/>
ueniant.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.012372
">
<
margin.target
id
="
marg1686
"/>
Quomodo
<
lb
/>
medicamen
<
lb
/>
ta optimè
<
lb
/>
miſceantur.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.012373
">
<
margin.target
id
="
marg1687
"/>
Ænigma
<
lb
/>
vtiliſſimum.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.012374
">
<
margin.target
id
="
marg1688
"/>
Oleum ſum
<
lb
/>
mam, vini
<
lb
/>
medium
<
lb
/>
mellis imum,
<
lb
/>
cur optima.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.012375
">
<
margin.target
id
="
marg1689
"/>
Omnes mor
<
lb
/>
tales
<
expan
abbr
="
euẽtus
">euentus</
expan
>
,
<
lb
/>
tenuiſſimo ſi
<
lb
/>
pendent, diſ
<
lb
/>
crimineque
<
lb
/>
<
expan
abbr
="
diſiungũtur
">diſiunguntur</
expan
>
.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.012376
">
<
margin.target
id
="
marg1690
"/>
Maxima
<
lb
/>
quique mi
<
lb
/>
nimis con
<
lb
/>
ſtant initiis.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.012377
">
<
margin.target
id
="
marg1691
"/>
Nubium
<
lb
/>
forma qua
<
lb
/>
lis,</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.012378
">Ex operibus etiam artis ſubtiliſſima eſt
<
lb
/>
ratio vrendi, inter contemplationes pul
<
lb
/>
ſuum ſcientia. </
s
>
<
s
id
="
s.012379
">Sed ſunt & alia in aliis, quæ
<
lb
/>
placeant, & digna ſint admiratione: vt in
<
lb
/>
nubium natura: ſituſque. </
s
>
<
s
id
="
s.012380
">Nam nubes om
<
lb
/>
nes planas eſſe haud dubium eſt: tum quia
<
lb
/>
tales ſunt, videnturque in montibus, tum
<
lb
/>
quia ventis rectà feruntur: quod verò orbi
<
lb
/>
culatum eſt, ſi rectà feratur, intùs inflecti
<
lb
/>
tur ac diſrumpitur: tum etiam quia nulla
<
lb
/>
eſt cauſa, quæ hanc rotunditatem efficere
<
lb
/>
poſſit. </
s
>
<
s
id
="
s.012381
">Sit igitur nubes GD, oculus verò H,
<
lb
/>
<
figure
id
="
id.016.01.278.1.jpg
"
xlink:href
="
016/01/278/1.jpg
"
number
="
147
"/>
<
lb
/>
punctus ſupra oculum A, cùm igitur DK
<
lb
/>
fuerit propter diſtantiam HK minima ob
<
lb
/>
angulum DHK, & ob proportionem par
<
lb
/>
uam, quam obtinet ad HD, & HK, erit AD,
<
lb
/>
vt videatur contingere terram in K: eadem
<
lb
/>
ratione BL & CM videbuntur minores AH,
<
lb
/>
igitur ABCD, & AEFG, videbuntur por
<
lb
/>
tiones linearum circularium contingentium
<
lb
/>
terram in G & D. </
s
>
<
s
id
="
s.012382
">Nebula verò ipſa in A,
<
lb
/>
ſublimior, quàm in alia parte, ſenſim dehiſ
<
lb
/>
cens, & quaſi ſphæræ ſeu orbis interna ſu
<
lb
/>
perficies ac pars, ita quòd A punctus ma
<
lb
/>
ximè diſtare à terra videbatur. </
s
>
<
s
id
="
s.012383
">Atque ita
<
lb
/>
nubes ſupra caput altior, inde ſenſim
<
lb
/>
vſque ad terram videtur inclinata, quod
<
lb
/>
ſpectantibus ſemper apparet. </
s
>
<
s
id
="
s.012384
">Quinimò cùm
<
lb
/>
hoc vbique contingat eodem tempore, ma
<
lb
/>
nifeſtum eſt illam non rotundam, ſed pla
<
lb
/>
nam eſſe. </
s
>
<
s
id
="
s.012385
">Itaque cùm DK non videtur, tunc
<
lb
/>
nubes ea parte terram contingere apparet.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.012386
">Hoc autem euenit, cùm HD, & HK, ſexa
<
lb
/>
gies continent DK, at DK cùm ſit æqualis
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1692
"/>
<
lb
/>
AH, nunquam attingit 2000. paſſuum: igi
<
lb
/>
tur neque nebula, nec pluuia plus, quàm
<
lb
/>
120000. paſſuum procul videtur, veriùs au
<
lb
/>
tem ac exquiſitiùs
<
expan
abbr
="
nõ
">non</
expan
>
magis procul 100000.
<
lb
/>
paſſuum. </
s
>
<
s
id
="
s.012387
">Hac igitur ratione nemo dicet
<
lb
/>
pluiſſe in Gallia, Mediolani ſi ſit. </
s
>
<
s
id
="
s.012388
">Cùm ve
<
lb
/>
rò plerunque tum maximè dum pluit, ne
<
lb
/>
bulæ non aſcendant ad quingentos paſſus,
<
lb
/>
rarò pluuiam conſpicere longiùs 30000. paſ
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1693
"/>
<
lb
/>
ſuum poſſumus. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.012389
">
<
margin.target
id
="
marg1692
"/>
Nubes, &
<
lb
/>
pluuia non
<
lb
/>
longius
<
lb
/>
100000
<
lb
/>
paſſuum vi
<
lb
/>
dentur.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.012390
">
<
margin.target
id
="
marg1693
"/>
Ignes cur
<
lb
/>
ſurgere, &
<
lb
/>
occidere in
<
lb
/>
aëre delati
<
lb
/>
videantur.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.012391
">Eadem cauſa ignes, qui per cœlum de
<
lb
/>
feruntur, cùm nobis ſuperſtant, altiſſimi vi
<
lb
/>
dentur: cùm verò oriuntur aut occidunt,
<
lb
/>
hærere terræ, non quòd deſcendant, aut aſ
<
lb
/>
cendant, imò rectà feruntur æquidiſtantes
<
lb
/>
plano terræ ac finitori, ſed ex aſpectus va
<
lb
/>
rietate id contingit, vt eò humiliores vi
<
lb
/>
deantur, quò remotiores. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.012392
">Sunt & ſubtilitatis opera in dictionibus,
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1694
"/>
<
lb
/>
in accentu, in orationeque. </
s
>
<
s
id
="
s.012393
">In dictionibus
<
lb
/>
Zephyrus tribus modis quid dulce ſonat:
<
lb
/>
primò quòd z habet, ſecundò y, quas Lati
<
lb
/>
ni non habent. </
s
>
<
s
id
="
s.012394
">Neque aliquid lene Latini
<
lb
/>
adeò, nec Græci aliud habent: tertium eſt ſi
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1695
"/>
<
lb
/>
gnificatum, quo molliſſimus ventus apud
<
lb
/>
nos Fauonius, idemque ſuauiſſimus intelli
<
lb
/>
gitur. </
s
>
<
s
id
="
s.012395
">Sunt & accentus ſubtilitatis maximæ
<
lb
/>
argumentum, cùm primò gens à gente, in
<
lb
/>
de in eadem gente vrbs ab vrbe, & villa à
<
lb
/>
villa, & in eadem vrbe incredibile dictu re
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1696
"/>
<
lb
/>
giones ſingulæ eis diſtinguantur. </
s
>
<
s
id
="
s.012396
">Vires vo
<
lb
/>
cum, vides quantæ ſint: duabus ſyllabis re
<
lb
/>
gna corruunt, aut ſeruantur, occiduntur in
<
lb
/>
noxij, euadunt nocentes, omnis humana ca
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1697
"/>
<
lb
/>
lamitas ac felicitas conſtat. </
s
>
<
s
id
="
s.012397
">In ſingulari cer
<
lb
/>
tamine verbulum imprudenter effutitum,
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1698
"/>
<
lb
/>
optionem, victoriamque inimico largitur,
<
lb
/>
proferenti, necem, & vituperationem. </
s
>
<
s
id
="
s.012398
">In le
<
lb
/>
gatione inſolentia, temeritas, verbum incon
<
lb
/>
ſideratè
<
expan
abbr
="
prolatũ
">prolatum</
expan
>
, tot bella, tot cædes, tumul
<
lb
/>
tuſque efficit: regna euertit, vaſtaſque efficit
<
lb
/>
regiones. </
s
>
<
s
id
="
s.012399
">Ergo ſubtilitas in omnibus impe
<
lb
/>
rat, illiuſque vim ſentiunt res, prouinciæ, ci
<
lb
/>
uitates, villæ, domuſque ſingulæ. </
s
>
<
s
id
="
s.012400
">Itaque ma
<
lb
/>
ior in legatis, quàm exercituum ducibus pru
<
lb
/>
dentiæ neceſſitas. </
s
>
<
s
id
="
s.012401
">Hi enim inter mala, quod
<
lb
/>
minùs videtur, plerunque eligere docent, illi
<
lb
/>
verò ne mala eueniant prohibere poſſunt.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.012402
">Pernicioſior tamen videtur ducis temeritas,
<
lb
/>
quoniam exitum habet propiorem. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.012403
">
<
margin.target
id
="
marg1694
"/>
Zephyrus
<
lb
/>
vox dulciſ
<
lb
/>
ſima.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.012404
">
<
margin.target
id
="
marg1695
"/>
Accentuum
<
lb
/>
vis.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.012405
">
<
margin.target
id
="
marg1696
"/>
De ſic &
<
lb
/>
non.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.012406
">
<
margin.target
id
="
marg1697
"/>
De duello.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.012407
">
<
margin.target
id
="
marg1698
"/>
De legatio
<
lb
/>
ne.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.012408
">In oratione autem, affectata moleſta eſt,
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1699
"/>
<
lb
/>
quæ ſpontè fluit iucundiſſima. </
s
>
<
s
id
="
s.012409
">In his
<
expan
abbr
="
namq;
">namque</
expan
>
<
lb
/>
ars, naturam dum imitatur, ab artis ſuſpicio
<
lb
/>
ne diſcedit, & liquidior fluit. </
s
>
<
s
id
="
s.012410
">Sed ſunt
<
expan
abbr
="
ſeptẽ
">ſeptem</
expan
>
<
lb
/>
modi ſubtilitatis in oratione, quorum ſingu
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1700
"/>
<
lb
/>
li eam reddunt obſcuriorem. </
s
>
<
s
id
="
s.012411
">Primus à diui
<
lb
/>
ſione Grammaticus, metuo, me tuo, me tu o.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.012412
">Secundus Sophiſticus, vt, falſum dico. </
s
>
<
s
id
="
s.012413
">Ter
<
lb
/>
tius Mathematicus, hicque triplex: vel con
<
lb
/>
iunctus, vt quis in circulo punctus periferiæ
<
lb
/>
proximior: vel ab aſſumptis, velut an aſſump
<
lb
/>
ta in demonſtratione ab Archimede per eli
<
lb
/>
cas de recta æquali circuli periferiæ
<
expan
abbr
="
oſtedãt
">oſtendant</
expan
>
:
<
lb
/>
vel à demonſtratis, vt an regula cubi æqualis
<
lb
/>
rebus, & numero poſſit eſſe vna generalis.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.012414
">Phyſicus quartus eſt, hicque duplex, à re, à
<
lb
/>
cauſa. </
s
>
<
s
id
="
s.012415
">A re, an dentur rerum nouæ ſpecies
<
lb
/>
ſingulis temporibus. </
s
>
<
s
id
="
s.012416
">A cauſa, an cœli motus
<
lb
/>
eccentricis conſtet circulis. </
s
>
<
s
id
="
s.012417
">Quintus, conſiſtit
<
lb
/>
in continuitate orationis, vt in libello de
<
lb
/>
Animi immortalitate, cùm ſenſim hominem
<
lb
/>
è re in rem trahimus. </
s
>
<
s
id
="
s.012418
">Sextus, eſt ex genere in
<
lb
/>
genus traſitus, vt cùm cochlea haurire
<
expan
abbr
="
aquã
">aquam</
expan
>
<
lb
/>
docemus, quia dum circumuoluitur pars ina
<
lb
/>
nis inferior, redditur plena. </
s
>
<
s
id
="
s.012419
">Septimus eſt ex
<
lb
/>
lege: abſolutus non ſit, qui dimidium non
<
lb
/>
obtinet ſuffragiorum: damnatus non ſit, qui
<
lb
/>
duas partes ex ſuffragiis non obtinuerit. </
s
>
<
s
id
="
s.012420
">Cæ
<
lb
/>
teri tamen cùm multi iniudicati manerent,
<
lb
/>
lege alia cenſentur abſoluti vel damnati,
<
lb
/>
vt quiſque proximior fuerit numero ſuffra
<
lb
/>
giorum. </
s
>
<
s
id
="
s.012421
">Duodecim ſunt iudices, quidam
<
lb
/>
damnatur à ſeptem, abſoluitur à quinque. </
s
>
</
p
>
</
chap
>
</
body
>
</
text
>
</
archimedes
>