Buonamici, Francesco
,
De motu libri X
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Figures
Thumbnails
Page concordance
<
1 - 30
31 - 60
61 - 90
91 - 120
121 - 150
151 - 180
181 - 210
211 - 240
241 - 270
271 - 300
301 - 330
331 - 360
361 - 390
391 - 420
421 - 450
451 - 480
481 - 510
511 - 540
541 - 570
571 - 600
601 - 630
631 - 660
661 - 690
691 - 720
721 - 750
751 - 780
781 - 810
811 - 840
841 - 870
871 - 900
901 - 930
931 - 960
961 - 990
991 - 1020
1021 - 1050
1051 - 1055
>
Scan
Original
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
<
1 - 30
31 - 60
61 - 90
91 - 120
121 - 150
151 - 180
181 - 210
211 - 240
241 - 270
271 - 300
301 - 330
331 - 360
361 - 390
391 - 420
421 - 450
451 - 480
481 - 510
511 - 540
541 - 570
571 - 600
601 - 630
631 - 660
661 - 690
691 - 720
721 - 750
751 - 780
781 - 810
811 - 840
841 - 870
871 - 900
901 - 930
931 - 960
961 - 990
991 - 1020
1021 - 1050
1051 - 1055
>
page
|<
<
of 1055
>
>|
<
archimedes
>
<
text
>
<
body
>
<
chap
>
<
p
type
="
main
">
<
s
>
<
pb
pagenum
="
8
"/>
alia tentare non datum eſt cuique; ad cœlum non peruenit ſenſus, aut vnus viſus, atque ille qui
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg79
"/>
<
lb
/>
dem valde infirmus; ita ratio gubernabitur, vt nihil oppugnet ea, quæ verè ſentiuntur & veluti
<
lb
/>
notiſsima poſita iam fuerunt. </
s
>
<
s
>Et id ſi placuit Hyppocrati, ipſum quoque commendabimus, &
<
lb
/>
rationi, non ſenſui confidendum eſſe eo tempore decernemus. </
s
>
<
s
>Tum verò optimè nobiſcum
<
lb
/>
agetur, ſi ſenſuum fidem cum ratione,
<
expan
abbr
="
rationemq́
">rationemque</
expan
>
. </
s
>
<
s
>cum ſenſibus habeamus. </
s
>
<
s
>Denique ſenſus ſit
<
lb
/>
totius phyſicæ principale
<
expan
abbr
="
firmamentũ
">firmamentum</
expan
>
, quo etiam nitantur cętera pronunciata, quę adſcribentur.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
>Ex eo qui iudicio ſenſus ſtandum eſt efficitur, vt accidentium cuiuſque rei ſpeculatio, valde ad
<
lb
/>
modum conferat ad rerum eſſentias pernoſcendas
<
emph
type
="
sup
"/>
a
<
emph.end
type
="
sup
"/>
ſiquidem tales oporteat eſſe cauſſas, quales
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg80
"/>
<
lb
/>
propagare poſsint ea quæ inſunt. </
s
>
<
s
>Quanquam alio modo nos in ſubſtantiæ notitiam accidentia
<
lb
/>
perducunt. </
s
>
<
s
>quandò tota ſpecies indiuidui recipitur à ſenſibus externis,
<
expan
abbr
="
eademq́
">eademque</
expan
>
. </
s
>
<
s
>ponitur in phan
<
lb
/>
taſia & phantaſma efficitur, cuius partes ſunt accidens & ſubſtantia, quæ poſtmodò mentis effi
<
lb
/>
cientis opere diſcernuntur. </
s
>
<
s
>Itaque etſi certus eſt progreſſus, à definitione ad accidentia, nem
<
lb
/>
pe demonſtratiuus: etiam methodus conuerſa multum iuuat ad cognoſcendum quid eſt. </
s
>
<
s
>Nam
<
lb
/>
definitio dare quidem ſolet occaſionem adipiſcendi notitiam cauſſarum, ex quibus accidentia
<
lb
/>
rei naſcuntur. </
s
>
<
s
>
<
expan
abbr
="
ideoq́
">ideoque</
expan
>
. </
s
>
<
s
>Ariſtoteles quęrebat quid eſſet locus,
<
emph
type
="
sup
"/>
b
<
emph.end
type
="
sup
"/>
vt eorum .ſ. </
s
>
<
s
>quæ in loco ſunt, cauſ
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg81
"/>
<
lb
/>
ſas inueniret;
<
expan
abbr
="
idemq́
">idemque</
expan
>
. </
s
>
<
s
>ordo tenetur in mathematicis, quæ demonſtrationis perſpicuitate reliquas
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg82
"/>
<
lb
/>
omnes excellunt. </
s
>
<
s
>ipſæ enim accidentia quanto per definitiones inueniunt, & cognito quid ſit
<
lb
/>
triangulus, aut rectum nobis aperiunt triangulum habere tres angulos æquos duobus rectis, at
<
lb
/>
que omnino vbi definitio non præſtet eorum notitiam, quæ inſunt rei, pro dialectica communi
<
lb
/>
& inani habenda eſt. </
s
>
<
s
>Sed etiam cognitio rudis, &, vt Gręci dicunt,
<
foreign
lang
="
grc
">κατὰ φαντασίαν</
foreign
>
ipſorum
<
lb
/>
accidentium aut omnium, aut plurium, nobis ſuppeditat, quæ de rerum eſſentia dicamus: non
<
lb
/>
ſanè, quia demonſtratiuam cognitionem efficiat; quippe qui omnis demonſtrationis principium
<
lb
/>
ſit definitio, ſed tamen eiuſmodi vt aditum patefaciat ad conſtituendam rei propoſitæ defini
<
lb
/>
tionem. </
s
>
<
s
>Propterea de loco diſſerens Ariſtoteles accidentia quædam definitioni loci præpoſuit,
<
lb
/>
è quibus poſtea collegit quid eſſet locus. </
s
>
<
s
>eandem quoque viam tenuit, dum incrementi eſſen
<
lb
/>
tiam exquireret. </
s
>
<
s
>
<
emph
type
="
sup
"/>
c
<
emph.end
type
="
sup
"/>
eandem item in deſceptatione de animo voluit obſeruare, ſiquidem ex motu
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg83
"/>
<
lb
/>
& cognitione vires animi vniuerſas inuenerit & explanarit, vnde, quaſi retrocedens accidentium
<
lb
/>
illorum vim multò certius expoſuit; &, cùm ante definitionem rudi quodam modo nob. notuiſ
<
lb
/>
ſent; poſtquàm definitio comperta eſt, accuratiſsimè euoluit, nimirùm demonſtratione, qua via
<
lb
/>
philoſopho naturali plurimum inſiſtendum eſt, cui ſæpius effectus quàm cauſſa ſunt notiores.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
>Neque illud obſtat quod Ariſtoteles aliquando reiecerit accidentia,
<
emph
type
="
sup
"/>
d
<
emph.end
type
="
sup
"/>
tanquam inutilia ad defini
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg84
"/>
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg85
"/>
<
lb
/>
tionem comparandam. </
s
>
<
s
>Aut etiam prædicarit ſubſtantiam accidenti & natura & cognitione
<
lb
/>
præcedere. </
s
>
<
s
>
<
emph
type
="
sup
"/>
e
<
emph.end
type
="
sup
"/>
Nanque in Analyticis agebat Ariſtoteles de prædicatis illis, quæ ſunt partes ipſius
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg86
"/>
<
lb
/>
quid eſt. </
s
>
<
s
>atqui accidentia non ſunt huiuſmodi. </
s
>
<
s
>verùm nob. </
s
>
<
s
>indicant ſolùm partes ipſius quid
<
lb
/>
eſt, & ſubſtantia cognitione procedit, vt poſteà narrabitur, quia nulla notio poteſt eſſe acciden
<
lb
/>
tis, quin includat ſubſtantiam; ſed ea notio confuſa eſt & imperfecta, quod philoſophi quidam
<
lb
/>
non videntes à vera item ratione pronuntiati præſentis aberrarunt. </
s
>
<
s
>Nam lego apud nonnullos
<
lb
/>
talem poni ordinem inter ſubſtantiam & accidens. </
s
>
<
s
>quod ita cognitio ſubſtantiæ præcedat acci
<
lb
/>
denti, quia ſit eius cognitio perfectior. </
s
>
<
s
>tunc enim quanque rem cognoſcere videmur, cum eius
<
lb
/>
ſubſtantiam nouimus; vt vbi nouimus quid homo ſit, non autem cuiuſmodi ſit. </
s
>
<
s
>ſic etiam me
<
lb
/>
lius cognoſcimus album, quando nouimus quid ſit album, quæ videtur eſſe cognitio ſubſtantię
<
lb
/>
& eſſentiæ, cuiuſmodi ſit albi eſſentia, quàm ſi ipſum ſub alicuius attributi ratione noſcamus.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
>At verò prior eſt origine accidentis notitia quàm ſubſtantiæ: quandoquidem nihil in mente ſit,
<
lb
/>
quin prius attigerit ſenſum. </
s
>
<
s
>Atqui ſenſus non eſt ſubſtantię iudex, ſed vnius accidentis. </
s
>
<
s
>Quam
<
lb
/>
obrem ſenſilia quę ſunt accidentia, prius à nobis quàm ſubſtantiæ cognoſcuntur. </
s
>
<
s
>Et planè quod
<
lb
/>
ſubſtantiæ notitia ſit perfectior, inficiari non licet, attamen aliqua de primo capite dubitari poſ
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg87
"/>
<
lb
/>
ſunt. </
s
>
<
s
>Quandoquidem mihi videtur ille qui hæc effatur, dare accidens ſine ſubſtantia percipi à
<
lb
/>
ſenſu. </
s
>
<
s
>atqui ideſt abſtrahere, abſtractio verò non eſt opus ſenſus, ſed mentis. </
s
>
<
s
>Inſuper indiuiduum
<
lb
/>
per ſe ſenſile eſt, at ſenſilium iudex eſt ſenſus; ergo & indiuidui. </
s
>
<
s
>Quare, cùm ſit indiuiduum
<
lb
/>
è genere ſubſtantiæ, & illius igitur erit ſenſus. </
s
>
<
s
>Cùm ergo ab illo non ſegregentur accidentia ſen
<
lb
/>
ſilia, proinde efficitur, vt neque origine accidentium notitia pręcedat cognitioni ſubſtantiæ.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
>Quinimmo ſic coniuncta eſt accidentis notitia cum cognitione ſubſtantiæ, vt beſtię quoque ſub
<
lb
/>
ſtantiam noſcant. </
s
>
<
s
>Etenim optimè D. Thomas. </
s
>
<
s
>
<
emph
type
="
sup
"/>
f
<
emph.end
type
="
sup
"/>
Niſi beſtiæ noſcerent ſubſtantiam, in eius per
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg88
"/>
<
lb
/>
ceptione non deciperentur, vt liquet in alimentis. </
s
>
<
s
>Neque enim quicquam in eo decipi poteſt,
<
lb
/>
quod prorſus ignorat. </
s
>
<
s
>Itaque totum indiuiduum, quod eſt veluti maſſa quædam omnium prę
<
lb
/>
dicamentorum accipitur à ſenſu, & de vniuerſo fert iudicium. </
s
>
<
s
>Nanque vbi poſteà ſubſtantia
<
lb
/>
cognoſcenda ſit ſub ratione ſola ſubſtantiæ, quia ſeparatur ab accidentibus, à quibus efficieba
<
lb
/>
tur ſingularis, non permanet amplius indiuidua, ſed fit vniuerſalis. </
s
>
<
s
>Nec refert, vtrùm hoc iudi
<
lb
/>
cium ſit ſenſus interni, vt nonnulli arbitrantur, an externi: quandò nullum eſt officium ſenſus, </
s
>
</
p
>
</
chap
>
</
body
>
</
text
>
</
archimedes
>