Bošković, Ruđer Josip, Theoria philosophiae naturalis redacta ad unicam legem virium in natura existentium

Table of handwritten notes

< >
< >
page |< < (XVI) of 389 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div type="section" level="0" n="0">
          <p style="it">
            <s xml:space="preserve">
              <pb o="XVI" file="0028" n="28"/>
            qualitates, quæ ex ſpecificis rerum formis oriri fingantur, ſed ut uni-
              <lb/>
            verſales Naturæ leges, quibus res ipſæ ſunt formatæ. </s>
            <s xml:space="preserve">Nam principia
              <lb/>
            quidem talia revera exiſtere oſtendunt phænomena Naturæ, licet ipſo-
              <lb/>
            rum cauſæ quæ ſint, nondum fuerit explicatum. </s>
            <s xml:space="preserve">Affirmare, ſingulas
              <lb/>
            rerum ſpecies ſpecificis præditas eſſe qualitatibus occultis, per quas eæ
              <lb/>
            vim certam in agendo habent, hoc utique eſt nihil dicere: </s>
            <s xml:space="preserve">at ex phæ-
              <lb/>
            nomenis Naturæ duo, vel tria derivare generalia motus principia, & </s>
            <s xml:space="preserve">
              <lb/>
            deinde explicare, quemadmodum proprietates, & </s>
            <s xml:space="preserve">actiones rerum corpo-
              <lb/>
            rearum omnium ex iſtis principiis conſequantur, id vero magnus eſſet
              <lb/>
            factus in Philoſophia progreſſus, etiamſi principiorum iſtorum cauſæ
              <lb/>
            nondum eſſent cognitæ. </s>
            <s xml:space="preserve">Quare motus principia ſupradicta proponere non
              <lb/>
            dubito, cum per Naturam univerſam latiſſime pateant.</s>
            <s xml:space="preserve">”</s>
          </p>
          <p style="it">
            <s xml:space="preserve">Hæc ibi Newtonus, ubi is quidem magnos in Philoſophia progreſſus
              <lb/>
            facturum arbitratus eſt eum, qui ad duo, vel tria generalia motus prin-
              <lb/>
            cipia ex Naturæ phænomenis derivata phænomenorum explicationem redu-
              <lb/>
            xerit, & </s>
            <s xml:space="preserve">ſua principia protulit, ex quibus inter ſe diverſis eorum aliqua
              <lb/>
            tantummodo explicari poſſe cenſuit. </s>
            <s xml:space="preserve">Quid igitur, ubi & </s>
            <s xml:space="preserve">ea ipſa tria, & </s>
            <s xml:space="preserve">
              <lb/>
            alia præcipua quæque, ut ipſa etiam impenetrabilitas, & </s>
            <s xml:space="preserve">impulſio redu-
              <lb/>
            cantur ad principium unicum legitima ratiocinatione deductum? </s>
            <s xml:space="preserve">At id per
              <lb/>
            meam unicam, & </s>
            <s xml:space="preserve">ſimplicem virium legem præſtari, patebit ſane conſi-
              <lb/>
            deranti operis totius Synopſim quandam, quam hic ſubjicio; </s>
            <s xml:space="preserve">ſed multo
              <lb/>
            magis opus ipſum diligentius pervolventi.</s>
            <s xml:space="preserve"/>
          </p>
          <figure number="4">
            <image file="0028-01" xlink:href="http://echo.mpiwg-berlin.mpg.de/zogilib?fn=/permanent/library/U5G05CW5/figures/0028-01"/>
          </figure>
        </div>
      </text>
    </echo>