Cardano, Girolamo, De subtilitate, 1663

List of thumbnails

< >
191
191
192
192
193
193
194
194
195
195
196
196
197
197
198
198
199
199
200
200
< >
page |< < of 403 > >|
    <archimedes>
      <text>
        <body>
          <chap>
            <p type="main">
              <s id="s.012569">
                <pb pagenum="635" xlink:href="016/01/282.jpg"/>
              bit vltra A C, & minùs, quàm per duplum
                <lb/>
              AC. </s>
              <s id="s.012570">Idem dico de iactu lapidis, quia primò
                <lb/>
              defertur per circuli circumferentiam quaſi
                <lb/>
                <figure id="id.016.01.282.1.jpg" xlink:href="016/01/282/1.jpg" number="148"/>
                <lb/>
              æquidiſtantem AC: impetus non poteſt age­
                <lb/>
              re vltra duplum ſui roboris, ideò fertur per
                <lb/>
              circumferentiam æqualem priori, hæc autem
                <lb/>
              ſubtendit ſimum minorem A C, igitur non
                <lb/>
              poterit transferri vltra C, per tantum ſpa­
                <lb/>
              tium, quantum eſt A C, quod demonſtran­
                <lb/>
              dum. </s>
              <s id="s.012571">Si igitur AD, ſit multò maior AC, erit
                <lb/>
              punctus E, ſaltus, quaſi diſtans duplo CA,
                <lb/>
              à puncto A: cum verò AD, fuerit minor AC,
                <lb/>
              erit E, punctus diſtans ab A, puncto minùs
                <lb/>
              duplo AC, imò minùs, quam per DA, &
                <lb/>
              AC, iunctas, & magis, quàm per DC, li­
                <lb/>
              neam. </s>
              <s id="s.012572">Quæſitum ſimiliter eſt, cur aſcenden­
                <lb/>
                <arrow.to.target n="marg1721"/>
                <lb/>
              tibus nobis adeò crura fatigentur, & homo
                <lb/>
              frequentius anhelet? </s>
              <s id="s.012573">Diſcrimen autem aſ­
                <lb/>
              cenſus, & plani haud lene eſt, imò in 500.
                <lb/>
              paſſibus plus homo aſcendendo affligitur,
                <lb/>
              quàm in plani 4000. Cauſa laboris in aſcen­
                <lb/>
              dendo per acliuia triplex eſt, prima quidem
                <lb/>
              communis omni motui, quoniam muſculi, &
                <lb/>
              membra omnia mouentur. </s>
              <s id="s.012574">Secunda, quæ aſ­
                <lb/>
              cendentibus per ſcalas etiam conuenit, eſt
                <lb/>
              quia cogitur eleuare corpus tanta altitudine,
                <lb/>
              quantus eſt gradus: corpus autem graue, gra­
                <lb/>
              uis, autem eleuatio laborioſa. </s>
              <s id="s.012575">In plano verò
                <lb/>
              aliquantiſper etiam eleuatur corpus, ſed adeò
                <lb/>
              parùm, vt vix ſentiatur. </s>
              <s id="s.012576">Ideò gradus ſcala­
                <lb/>
              rum quò altiores, eò aſcenſus magis fatigat.
                <lb/>
              </s>
              <s id="s.012577">Tertia cauſa, propria eſt ſitui accliui. </s>
              <s id="s.012578">Homo
                <lb/>
              enim cùm non rectè quieſcat, niſi planis pe­
                <lb/>
              dibus, & accliui ſuperficies non æquidiſtet
                <lb/>
              centro terræ, cogitur, & dum aſcendit, &
                <expan abbr="">dum</expan>
                <lb/>
              ſtat, nixu magno ſe continere, quoniam pe­
                <lb/>
              dum plantæ non quieſcent: cogitur igitur
                <lb/>
              homo è tribus vnum facere, vel ſoli pedum
                <lb/>
              anteriori parti inſiſtere, vel anterius totum
                <lb/>
              inclinare corpus, aut maxima diſtentione
                <lb/>
              muſculorum, quod laborioſiſſimum eſt ſe
                <lb/>
              continere. </s>
              <s id="s.012579">Ob id maximum cenſetur roboris
                <lb/>
                <arrow.to.target n="marg1722"/>
                <lb/>
              experimentum, erecto corpore, & planis aſ­
                <lb/>
              cendere pedibus per accliuia. </s>
              <s id="s.012580">Manifeſtum
                <lb/>
              eſt autem, quòd quantò magis accliue, eò
                <lb/>
              difficilius longè, nec æquali ſeruata propor­
                <lb/>
              tione. </s>
              <s id="s.012581">Hæc igitur talia circa artes mira con­
                <lb/>
              ſtant ſubtilitate, ſed artium nulla in ſubtili­
                <lb/>
              tate ioculariæ, multò minùs magis conferri
                <lb/>
              poteſt. </s>
              <s id="s.012582">Quamobrem, vt de mirabilium cauſis
                <lb/>
              agam, iam tempus eſt. </s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s id="s.012583">
                <margin.target id="marg1719"/>
              Hirundines
                <lb/>
              hyeme vbi
                <lb/>
              latent.</s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s id="s.012584">
                <margin.target id="marg1720"/>
              Ratio ſal­
                <lb/>
              tuum.</s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s id="s.012585">
                <margin.target id="marg1721"/>
              Cur homo
                <lb/>
              æſcendendo
                <lb/>
              adeò fatige­
                <lb/>
              tur.</s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s id="s.012586">
                <margin.target id="marg1722"/>
              Roboris ma­
                <lb/>
              ximum expe­
                <lb/>
              rimentum.</s>
            </p>
            <figure id="id.016.01.282.2.jpg" xlink:href="016/01/282/2.jpg" number="149"/>
            <p type="main">
              <s id="s.012587">
                <emph type="center"/>
              LIBER DECIMVSOCTAVVS,
                <emph.end type="center"/>
              </s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.012588">
                <emph type="center"/>
              De Mirabilibus, & modo repræſentandi
                <lb/>
              res varias præter fidem.
                <emph.end type="center"/>
              </s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.012589">MEMINI enim, cùm Carolus V.
                <lb/>
                <arrow.to.target n="marg1723"/>
                <lb/>
              Cæſar feliciſſimus, Mediola­
                <lb/>
              num veniſſet, Principe Fran­
                <lb/>
              ciſco Sfortia, eius nominis ſe­
                <lb/>
              cundo, Hiſpanum fuiſſe in co­
                <lb/>
              mitatu Cæſaris, nomine Damautum, vel
                <lb/>
              Dalmagum, qui adeò mira faceret, perſtrin­
                <lb/>
              gerétque tam aptè oculos videntium, vt qui
                <lb/>
              Philoſophiæ expertes eſſent, ipſum pro ma­
                <lb/>
              go haberent. </s>
              <s id="s.012590">Nec talem, vt intellexi noſtra
                <lb/>
              ſecula, aut antiquiora multò viderunt: nam
                <lb/>
              inaudita, & incredibilia faciebat. </s>
              <s id="s.012591">Nuper ag­
                <lb/>
              nouit Franciſcum Somam Neapolitanum
                <lb/>
              nobilem adoleſcentem, quem conſtat vix vi­
                <lb/>
              geſimum ſecundum annum attingere, qui
                <lb/>
              præter Muſicæ artis ſingularem peritiam,
                <lb/>
              adeò vt etiam in cheli pulſanda parem non
                <lb/>
              habeat, multarum præſtigiarum ac ſupra fi­
                <lb/>
              dem gnarus eſt. </s>
              <s id="s.012592">Atque inter cæteras, quam
                <lb/>
              ego ſæpiùs vidi, aliique amici noſtri, cuiuſ­
                <lb/>
              que naturalem rationem nunquam excogi­
                <lb/>
              tare potui, hanc faciebat. </s>
              <s id="s.012593">Spargebat chartas
                <lb/>
              in menſa, ſic tamen vt cumulus non diſſolue­
                <lb/>
              retur, iubebátque vnam nos excipere atque
                <lb/>
              abſcondere, inde accepto cumulo miſcebat
                <lb/>
              illas, diuinabátque, quænam eſſet: ſed hoc
                <lb/>
              forſan agilitati manuum tribui potuerat:
                <lb/>
              verùm, quòd ſequitur, nequaquàm: nam de­
                <lb/>
              nuò charta cumulo inſerta, eóque depoſito
                <lb/>
              iubebat alium atque alium chartam excipe­
                <lb/>
              re: primum qui extraxerat, eandem ſemper
                <lb/>
              extraxiſſe cognouimus, quaſi vel nos ad id
                <lb/>
              cogeret, vt eandem caperemus, aut faciem
                <lb/>
              rei immutaret. </s>
              <s id="s.012594">Cúmque virum ſolertem ac
                <lb/>
              Epicureum ſpectaculo adhibuiſſem, faſſus eſt
                <lb/>
              is, ſe non aſſequi modum quo id fieri poſſet:
                <lb/>
              quanquam non propter id exiſtimaret, con­
                <lb/>
              fiteri oportet aliquam eſſe vim in his infe­
                <lb/>
              rioribus, præter eam
                <expan abbr="quã">quam</expan>
              cernimus à natura
                <lb/>
              rebus inditam. </s>
              <s id="s.012595">
                <expan abbr="Itaq;">Itaque</expan>
              hic noſtram omnem di­
                <lb/>
              ligentiam fallebat, &
                <expan abbr="ſolertiã">ſolertiam</expan>
              ſuperauit. </s>
              <s id="s.012596">Ob­
                <lb/>
              murmurabat autem quædam perpetuò dum
                <lb/>
              hæc ageret quaſi ſupputaret: cùm tamen
                <lb/>
              certum eſſet, id nulla numerorum ratione
                <lb/>
              conſtare. </s>
              <s id="s.012597">Quin cùm ſociùs ille noſter, char­
                <lb/>
              tam quam detraxerat antequàm libro ſup­
                <lb/>
              poneret, inſpexiſſet, inquit Soma, Confudiſti
                <lb/>
              omnia, ordinemque meum perueniſti: ſed ta­
                <lb/>
              men charta eadem eſt, quàm prius detraxe­
                <lb/>
              ras, ſcilicet bini flores, atque ita eſſe depre­
                <lb/>
              hendimus. </s>
              <s id="s.012598">Et quanquam quædam mihi ma­
                <lb/>
              gis mira oſtenderit, indicia tamen erant eſſe </s>
            </p>
          </chap>
        </body>
      </text>
    </archimedes>