Buonamici, Francesco, De motu libri X

List of thumbnails

< >
161
161
162
162
163
163
164
164
165
165
166
166
167
167
168
168
169
169
170
170
< >
page |< < of 1055 > >|
    <archimedes>
      <text>
        <body>
          <chap>
            <p type="main">
              <s>
                <pb pagenum="264"/>
              ex eo nonnullos abſurdum deducere, quia .ſ. </s>
              <s>in Ariſtotelica hypotheſi contineatur vnum quod
                <lb/>
                <arrow.to.target n="marg1767"/>
                <lb/>
              ſit continuum infinitum; at hoc moueri non poteſt. </s>
              <s>Cęterùm duo me de hac ſententia mouent.
                <lb/>
              </s>
              <s>Primum
                <expan abbr="quidẽ">quidem</expan>
              ,
                <expan abbr="qa">quam</expan>
                <expan abbr="">non</expan>
              exiſtimauit
                <expan abbr="abſurdũ">abſurdum</expan>
                <expan abbr="aliqñ">aliquando</expan>
              Ariſtoteles
                <expan abbr="infinitũ">infinitum</expan>
              poſſe moueri,
                <emph type="sup"/>
              a
                <emph.end type="sup"/>
              quia, tametſi
                <lb/>
                <arrow.to.target n="marg1768"/>
                <lb/>
                <expan abbr="locũ">locum</expan>
              mutare nequit; at in ſeipſo moueri nil prohibet. </s>
              <s>Verùm eſto, ſit ratio illa ad
                <expan abbr="hominẽ">hominem</expan>
              , nanque
                <lb/>
              ſimpliciter
                <expan abbr="mot9">motus</expan>
              ab
                <expan abbr="ĩfinito">infinito</expan>
              reiectus eſt. 3. Phyſ. cùm
                <expan abbr="cõclusũ">conclusum</expan>
              ſit
                <expan abbr="infinitũ">infinitum</expan>
                <expan abbr="">non</expan>
              poſſe moueri
                <expan abbr="sĩpliciter">simpliciter</expan>
              ,
                <lb/>
                <expan abbr="">quin</expan>
              nec
                <expan abbr="tpe">tempore</expan>
              finito, nec infinito mouetur. </s>
              <s>quid igitur oportebat, Ariſt. </s>
              <s>in aliud
                <expan abbr="abſurdũ">abſurdum</expan>
              detrudere
                <lb/>
              renitentem, quia .ſ. </s>
              <s>tempore finito moueretur? </s>
              <s>Satis
                <expan abbr=".n.">enim</expan>
              fuerat ipſum docere motum non iri. </s>
              <s>
                <expan abbr="Itaq.">Itaque</expan>
                <lb/>
              obſerua, an, cùm motus tempore finito cernatur abſolui (à ſenſu
                <expan abbr=".n.">enim</expan>
              peterem huius abſurdi prin­
                <lb/>
              cipium) atque hic ſit tanquam vnius continui, cuius tamen partes in
                <expan abbr="infinitũ">infinitum</expan>
              alia moueatur ex
                <lb/>
              alia; quòd motus iſti ſtatuuntur ordinati, ſicut item ordo exiſtit in mobilibus atque mouentibus
                <lb/>
                <expan abbr="cõmunicati">communicati</expan>
              nimirùm à priore ſecundo, ab hoc tertio, & ſic deinceps in
                <expan abbr="infinitũ">infinitum</expan>
              , & cùm vnuſquiſ­
                <lb/>
              que motus poſtulet aliquod tempus, quia ſint partes infinitę motus actu, deſiderent etiam partes
                <lb/>
              temporis actu infinitas; quo fiat, vt abſurdum ſit, cùm partes iſtæ motus deſiderent totidem tem­
                <lb/>
              poris partes; abſoluantur tempore finito. </s>
              <s>Sic nos ſucceſsioni partium motus abſurdum tribui
                <lb/>
              putamus. </s>
              <s>Nec vrget obiectio, quandoquidem multos
                <expan abbr="etiã">etiam</expan>
              rerum propè infinitarum motus obi­
                <lb/>
              ri ſimul abſurdum non eſt, niſi motus ordinati fuerint, ſicut Socratis, & mei, & tui, quòd ſi fue­
                <lb/>
              rint ordinati, quemadmodum illi qui ab Ariſtotele accipiuntur; abſurdum illud neceſſe eſt con­
                <lb/>
                <arrow.to.target n="marg1769"/>
                <lb/>
              ſequatur. </s>
              <s>Mihi ſubuenit hoc loco ex dictis reddere rationem, ecquid eſt, cur vbi milites ordinati
                <lb/>
              procedunt, ſi interualla omnium par ſit obſeruandum, poſteriores gradum accelerare cogantur.
                <lb/>
              </s>
              <s>id autem ex eo proficiſci videtur, quòd aliud eſt inſtans quo primus & ſecundus ordo moueri in­
                <lb/>
              cipiunt: at inter inſtantia cadit tempus. </s>
              <s>Ergo pro multitudine ordinum inſtantia
                <expan abbr="multiplicãtur">multiplicantur</expan>
              ,
                <lb/>
              & tempus quod illis includitur. </s>
              <s>hoc ergo tempore
                <foreign lang="grc">ὑστερίζουσιν</foreign>
              , & poſteriores veniunt ordines
                <lb/>
              ſubſequentes. </s>
              <s>Ad ſecundam verò dubitationem reſpondebat D. Thomas inquiens, in prioribus
                <lb/>
              phyſiologiæ libris Ariſtotelem ſeuocare corpora & motus à certis rerum formis, & quaſi more
                <lb/>
              mathematico motum ſpectare. </s>
              <s>Ita cùm ſimpliciter quantum relinquatur, non hoc, aut illud;
                <lb/>
              non repugnare naturæ, quòd diuerſa quanta continuentur. </s>
              <s>Sed contra D. Thomam differebat.
                <lb/>
              </s>
              <s>Iandunus inquiens, eam poteſtatem, quia non promoueatur ad actum, non eſſe admittendam.
                <lb/>
              </s>
              <s>Neque
                <expan abbr=".n.">enim</expan>
              rerum natura patitur è rebus ſpecie diuerſis, cuiuſmodi
                <expan abbr="ponũtur">ponuntur</expan>
              à Peripateticis corpus
                <lb/>
              cęleſte, & cętera elementa vnum fieri corpus. </s>
              <s>Quamobrem ipſe diluebat aliter
                <expan abbr="obiectionẽ">obiectionem</expan>
              pro­
                <lb/>
              poſitam; primò quidem dicens hæc continuari poſſe, quia ſint eiuſdem generis,
                <expan abbr="atq.">atque</expan>
              naturæ, de­
                <lb/>
              inde ſtatuens propoſitionem Ariſtotelis non eſſe cathegoricam, ſed hypotheticam. </s>
              <s>Veruntamen
                <lb/>
                <arrow.to.target n="marg1770"/>
                <lb/>
              in vtraque ſolutione, iudicio noſtro, decipitur: in prima ſanè, quoniam falſum eſt apud Ariſtote­
                <lb/>
              lis ſectatoreis vniuerſa corpora eſſe generis eiuſdem, cùm cęlum à proximis corporibus
                <expan abbr="etiã">etiam</expan>
              pluſ­
                <lb/>
              quam genere diſtingui putetur, & ex altera materia conſtet atque noſtratia. </s>
              <s>Prætereà quoniam
                <lb/>
              etiam ignis & terra, licet ſint eiuſdem generis, ſecum iungi non poſſunt. </s>
              <s>Neque
                <expan abbr=".n.">enim</expan>
              corpora ſic ea
                <lb/>
              poſſunt fieri vnum; niſi fortè ſpecie illa continuationis, quæ reſpicit motum qua .ſ. </s>
              <s>illa continua
                <lb/>
              dicuntur, quæ vnico motu, licet differant ſpecie, concitantur. </s>
              <s>Adde quòd etiam ſic in eodem ſpa­
                <lb/>
              tio temporis vnà moueri contingeret; ex quo efficeretur, vt nil prohiberet, quominus infinitus
                <lb/>
              motus abſolueretur tempore finito, quod certè demonſtrationem Ariſtotelis euertit. </s>
              <s>Quin etiam
                <lb/>
              falſum eſt eam
                <expan abbr="propoſitionẽ">propoſitionem</expan>
              eſſe hypotheticam, quanuis etiam, Simplicius idem approbarit, eiuſ­
                <lb/>
              modi forſan eſt, quæ contineat id quod fieri
                <expan abbr="põt">potest</expan>
              , his hypotheſis eſt: attamen ab Ariſtotele, tan­
                <lb/>
              quam categorica vſurpatur, & talis, vt accipiatur de ineſſe. </s>
              <s>Non igitur admodum apta Iandu­
                <lb/>
              ni ſolutio, ni prorſus fallor. </s>
              <s>Neque D. Thomam cogit illa ratio, vt interim pro illo & pro veri­
                <lb/>
              tate, prout officium noſtrum eſt, aliquid dicamus: ſiquidem poteſtas non vniuſmodi ſit; neque
                <lb/>
              omnis ad actum dirigatur; verùm ea ſolum, quæ vocatur naturalis, ſed altera quædam eſt, quæ
                <lb/>
                <arrow.to.target n="marg1771"/>
                <lb/>
              eſt ſecundùm rationem, & cogitatione ſolùm admittitur, ob
                <expan abbr="eamq́">eamque</expan>
              . </s>
              <s>cauſſam logica nuncupatur:
                <lb/>
              eſt verò non repugnantia
                <expan abbr="terminorũ">terminorum</expan>
              , vt, quanuis res ipſa nunquam futura ſit, quia tamen defini­
                <lb/>
              tiones ſubiecti & prædicati inter ſeſe
                <expan abbr="">non</expan>
              oppugnant, eiuſmodi propoſitio àc ſi vera ſit, aſſumatur.
                <lb/>
              </s>
              <s>Ne fortè verò ſibi ſuſpecta ſit hæc definitio poteſtatum; animaduerte quæſo ipſummet Ariſtote­
                <lb/>
              lem hæc eadem & explicantem & concludentem. </s>
              <s>
                <emph type="sup"/>
              b
                <emph.end type="sup"/>
              Habet
                <expan abbr=".n.">enim</expan>
              ipſe pro vero, proprium eſſe recti
                <lb/>
                <arrow.to.target n="marg1772"/>
                <lb/>
              tangere ſphæram in puncto; nihilominus id nunquam eſſe futurum priuilegio materiæ ſenſilis,
                <lb/>
              à qua neque rectum, neque ſphæra ſeiungi poſſunt, & id
                <expan abbr="etiã">etiam</expan>
              tanquam verum: ſed quid verum di­
                <lb/>
              co? </s>
              <s>tanquam neceſſarium Geometra demonſtrat, quod tamen erit nunquàm. </s>
              <s>Sic igitur & D.
                <lb/>
              Thomas conſimilem poteſtatem vſurpat, à qua item non abhorret Ianduni ſolutio, dum aſſumi­
                <lb/>
              tur ea quæ ſunt generis eiuſdem continuari poſſe nulla habita ratione formarum quæ ſecundùm
                <lb/>
              naturam à materia ſimpliciter diuelli non poſſunt. </s>
              <s>Quamobrem ipſe quoque non vidit, vt fieri
                <lb/>
              ſolet, id manticę, quod in tergo gerebat. </s>
              <s>Sed enim vereor, ne illud etiam iure poſsit obiici D.
                <lb/>
              Thomæ, quòd ſi ita continua corpora fingantur, vnus omnium motus
                <expan abbr="etiã">etiam</expan>
              tempore vel modico
                <lb/>
              eſſe queat. </s>
              <s>quandò vna continui parte motu, cęterę eodem tempore commouentur. </s>
              <s>Quapropter </s>
            </p>
          </chap>
        </body>
      </text>
    </archimedes>